TIỂU SỬ LUDWIG VAN BEETHOVEN (1770-1827)

nhạc sĩ beethoven có tên đầy đủ là ludwig van beethoven, sinh ngày 16 tháng 12, năm 1770, tại bonn, Đức quốc. he cha là johann beethoven và mẹ là bà maria magdelena van beethoven. johann là một ca sĩ ca giọng cao nam (tenor) trong nhà thờ. vì hoàn cảnh nghèo của gia đình, cha của ludwig mong sao cho with mình sẽ là cậu bé thần ồng như gương của mozart đi lưu diễn đó đy vòng quanhâhâu chân. nhưng ludwig không thể hiện được ý muốn của cha, người cha đâm ra chán nản. vã lại cha ludwig vốn nghiện rượu say sưa làm cho cậu bé đâm ra lạc lõng, rồi cậu bé beethoven trở nên ương ngạnh, bất hòa vᬻi cha m. Đó là những ngày mới lớn khổ sở của ludwig van beethoven.

Đến năm 8 tuổi, Beethoven mới chính thức trình diễn cho công chúng xem. Sang năm 12 tuổi Beethoven bỗng trở nên là một tay chơi dương cầm xuất sắc, mang nhiều triển vọng cho tương lai và tòa Tổng giám mục tại Bonn mướn chơi đàn, mà mức lương Beethoven kiếm được cao hơn cha ông gấp bội. Tới năm 17 tuổi, Tòa Tổng giám mục thấy tiềm năng dương cầm đầy hứa hẹn của Beethoven nên bảo trợ cho ông du hành sang Áo với mục đích theo thọ giáo kỹ thuật dương cầm cao cấp của tay đàn cự phách, lẫy lừng Mozart tại Vienna, khi ấy Mozart được 30 tuổi. Mozart thấy ngay tài năng đang lên của Beethoven, nên chỉ dẫn thêm. Ông ở và học nghề với Mozart được hai tháng thì chẳng may ông nhận được tin mẹ ông qua đời. Ông vội vã quay trở lại Bonn chịu tang mẹ. Đến năm 1792, ôg được 22 tuổi càng say mê đàn hơn và muốn thăng tiến thêm, ông trở lại Vienna, lần này ông theo học kỹ thuật đàn từ các tay dương cầm nổi danh của Vienna như Haydn, Schenck, Albrechtsberger và Salieri. Cùng năm đó cha ông qua đời, là người anh cả ông đem hai người em trai về nuôi bên Áo. Người em kế Kaspar Karl Beethoven sau này trở thành thầy giáo dạy âm nhạc, người em út Nikolaus Johann Beethoven trông coi một cửa tiệm bán thuốc do Ludwig giúp đỡ. Trong thời gian ở tại Vienna, giới thưởng ngoạn âm nhạc xem ông là tay dương cầm quý giá. Tài nghệ ông mỗi lúc mỗi điêu luyện, tên tuổi vang dội tại Âu châu. Có điều là ông đã va chạm nặng với Haydn, người đã từng hướng dẫn ông khi trước. Khi ông cho là ông không học được điều chi mới lạ ở Hayd. Ngược lại Haydn chứng minh là bài Đại hợp tấu số Một (the First Symphony) mà Beethoven sáng tác mang âm hưởng nhạc của Haydn và Mozart, tức Beethoven đã ảnh hưởng phong cách viết nhạc của 2 người này. Có dư luận đàm tiếu cho là Beethoven là người tự cao và khó chịu. Sự thực điều đó hầu như là đặc tính chung của nhiều ngôi sao hay các vì tinh tú trị vì trên đỉnh cao của danh vọng và vinh quang. Người ta cũng ghi nhận là Mozart cũng có tính khó chịu và tự mãn về mình. Vì mặc cảm bị cho nhạc ông mang nặng âm hưởng nhạc người khác, ông quyết định đi tìm sự mới lạ khi hướng tương lai mình vào chân trời nhạc lãng mạn. Nói tới nhạc Beethoven, ta không thể không bỏ qua hai bài độc tấu dương cầm “Sáng Trăng” (piano sonata “Moonlight”) và bài độc tấu dương cầm “Waldstein” mà ông thực hiện trong khoảng 1801 và 1802.

thuở ban đầu beethoven yêu người with gái tên là elisa, ông tương lòng say đắm để cho ra tác phẩm bất hủ “for elise”. Sách Nói rằng ông cr tướng tá nhỏ Thó người, tóc thường ể bù xù trông như người nghệ sĩ lãng tử, bất cần ời và thêm hơn nữa ông bị thẹo rỗ hoa hoa mè mặt. NăM 1795 ông yêu cô ca sĩ trẻ ẹp, Duyên dáng chuyên hat nhạc opera là Magdalene Willmann tại vienna, ông ngỏi lời xin cầu hôn, nhưng nàng thẳng thừng từ chối chối, vìo rằng ô . từ đó beethoven hầu như là người thất bại và cô đơn trên tình trường. và chính vì he không có vợ with ông dành toàn thời gian cho việc phát triển tài nghệ âm nhạc.

Ở đây người viết xin mở ngoặc bàn sơ về 3 giai đoạn chính của âm nhạc cổ điển tây phương khởi sự từ 16001/ d9>

* giai đoạn baroce – ảnh hưởng bởi nền văn minh kiến ​​trúc và nGhệ thuật: 1600 ến 1750, điển Hình Trong số 38 nhạc sĩ tii biểu trong nHóm nàycoc nức sĩ ĩ ĩ ĩ c.

* giai đoạn nhạc cổ điển (1750-1820), giai đoạn nhạc chú trọng về nhạc cụ, tức nghe tiếng đàn that This âm nhĩ, hơn là chú trọng tình cảm nộm nộm nộm nộm nộm nộm nộm nộm nộm nộm nộm nộm nộm nộm n NHữNG NHạC Sĩ Tiêu Biểu Trong Giai đoạn Này NHư: Franz Joseph Haydn, 1732 – 1809, NGườI ÁO, Wolfgang Amadeus Mozart, 1756 – 1791, Người Áo, Ludwig Gan Beethoven, 1770 – 1827, Người ườc.

* giai đoạn lãng mạn: (1820-1910), giai đoạn nhạc ược viết chú trọng về tình cảm ca nhân, diễn tả ước muốn của lòng mình ha hương 1810 – 1849, người ba lan, felix mendelssohn, 1809 – 1847, người ức, franzes schubert, 1797 – 1828, người áo, johannes brahm. , và piotz ilyitch tchaikovsky, 1840 – 1893, người nga. nhiều sử gia âm nhạc cho tên beethoven là người đứng đầu nhóm lãng mạn này.

người ta nói rằng beethoven ở ngay giai đoạn chuyển tiếp từ âm nhạc cổ điển sang khai phá để phát sinh ra trường phái âm nhạng mãn. ngược dòng thời gian của thế kỷ 18 trường phai lãng mạn là những hấp lực muốn pHá bỏ những lusật lệng cứng rắn của chính quyền there are những điều lệ chuyên chinh củ hai lãnh vực văn chương và hội họa đi tiên phong bức bỏ gông cùm hướng về một chân trời mới, mở rộng cánh cửa lãng mạn để thõa mãn những nhu cầu của tâm tư, những ước mơ vượt thoát vòng kiềm tõa của xã hội khắt khe đương thời. từ đó các nhạc sĩ bên lãnh vực âm nhạc không bỏ lỡ cơ hội, họ chạy theo những tư duy mới, cái âm hưởng mang một lng tro. với beethoven, ông nghe cuộc cách mạng pháp khi người dân ứng lên đòi dân chủ, người dân phải ược làm chủ lấy quhng của mình, beethoven bịo ca m cat ê. nếu shakespeare tài ba bên văn chương khi đặt bút sáng tác những tác phẩm tiêu biểu lãng mạn thì beethoven chẳng kém chi khi cho ra những nhạc phẩm đại hòa tấu thật xuất sắc, ví dụ như the fifth symphony được xem như tương đương với tác phẩm hamlet của văn hào shakespeare, cũng là đồng tác giả của các tuyệt tác phẩm “a midsummer night’s dream” và “romeo and juliette”. beethoven sang tác những bài đại hợp tấu cho bi kịch và hài kịch. Ông hoàn tất bài the fifth symphony từ 1803-1809 và the sixth symphony trong khoảng một năm tròn (1807-1808). những tác phẩm này tạo cho danh tiếng và tài nghệ ông lên cao thêm.

* khúc quanh quan trọng của đời beethoven:

kể từ năm 1798 đến 1801 ông nhận thấy tai mình không nghe rỏ nữa, ông được bác sĩ chẩn bệnh là cho biết là công taiị. còn gì đau khổ hơn khi một người nhạc sĩ không còn sử dụng được đôi tai mình như thinh âm nhĩ để nghe và sáng tác nhạc? Ông đâm ra khổ sở, tuyệt vọng ft (heiligenstadt will). Ông thố lộ sự tuyệt vọng và không thiết tha với cuộc sống nữa. Chynh Chúc Thư Này là sự giải tỏa nỗi muộn phiền nội tâm ể ông chuyển hướng trong âm nhạc, ểể từ đó ông tự tìm pHương hướng đi khác choc ời mình. trong giai đoạn giao thời này khi âm nhạc thoát thai từ cổ điển biến dạng sang khuynh hướng lãng mạn, beethoven đã đóng góp tích cực cho trào lưu mới, ông dồn khả năng cảm nhận ông viết lên những tác phẫm mới thật tuyệt vời như “moonlight” hay “waldstein”. giai đoạn mà ông rung cảm with tim, tuy không nghe được, nhưng tưởng tượng ra và ghi lại nốt nhạc. trong 3 năm từ 1801 đến 1803 ông cho ra 3 symphonies đầu tiên. với sự chào ời của the fifth symphony, năm 1910 nhạc sĩ ernst hoffmann đem ra trình diễn ở berlin, gây sự thành công rực rỡ cho ông cũng nhêthă dan h tim chothăthă. Ến năm 1914 hầu như khắp âu châu các chính khách ầy quyền lực và các khách thưởng ngoạn âm nhạc ều biết tên tên t ôa ông, và họ càng thích nhạc của ôn ông hơn. năm 1812 ông cho ra bài đại hợp tấu số 7 (the seventh symphony) và bài số 8 ra đời sau đó không lâu. trong giai đoạn mà beethoven có những sáng tác sung mãn này, ba tác phẩm khác là egmont (1810), die ruinen von athen (1811) và konig stephan (1811) được chào đời. các sân khấu âm nhạc Đức, Áo và các xứ khác tại Âu châu đón nhận những tác phẩm của ông một cách thật nồng nhiệt.

hai bản ại hợp tấu nổi danh sau của ông là missa solemnis, ược làm ể đ đón chào sự nhậm chức tổng gián mục của cha arquduke rudolf tại ịa phận olmutz, và ạnphmutz ạ like the choral symphony). thành công rồi lại thành công nối tiếp theo nhau. khi đường danh vọng của ông càng lên cao thì ngược lại sức khỏe của ông lại càng sa sút, yếu kém. ngoài chứng điếc tai, ông còn bị chứng viêm phổi và sưng gan hành hạ. Ông giã từ cõi đời ngày 26 tháng 3, năm 1827, hưởng dương 57 tuổi.

nếu nhạc sĩ mozart đã nghiễm nhiên trở thành một thần đồng lỗi lạc khi ông 5 tuổi rưởi. mozart đã thành công hái ra tiền phụ giúp cha mẹ khi él còn rất bé. nhưng khi ông mất đi, mozart lại là người nghệ sĩ rất nghèo. Đám tang ông rất khiêm nhường, ông được chôn cất trong khu nghiã trang của người dân nghèo. tương phản, beethoven khi nhỏ tài nghệ phát triển chậm hơn, điều này khiến cho cha ông thất vọng. cuộc đời ông chịu nhiều khổ sở về gia đình, về tình ái, và bệnh tật lại theo đuổi ông. nhưng ở cuối đời, ngày đám tang của ông được tổ chức thật linh đình, trọng thể. Đã có gần 20,000 quan khách tiễn đưa và bạn đồng nghiệp là nhạc sĩ franz schubert đứng ra đọc điếu văn từ giã một thiên m tài trop.

điều mà nhiều nhà xã hội học nhận xét về beethoven là ông thương mẹ cha và hai em, dù là lúc nhỏ ông cor bất ồng với cha khi người cha đòi hỏi ô chưa có sẵn. giới viết sử âm nhạc cho ông là người học nhạc và phát triển tài năng lẹ làng, vì từ 12 ến 17 tuổi ông đi đi hia trong bướn mớc tiẍ. Điều đặc biệt đáng ghi nhận, beethoven là người nhạc sĩ được liệt kê vào cả hai nhóm gồm nhóm nhạc cổ điạn vàl nhó. Tên Tuổi ông lên ngay ở giai đoạn cup của thời ại nhạc cổ điển và thực vậy ông cũng là người tiên pHong đong gópe cho sựi thai Thei thai củi ại ời nhạng ềng ềng ề

tham khảo: 1) sách “the great composers”, a collection of articles. 2) vrma history of musical materials, dr. hgrant aghajanyan, ashot hayrapetyan and nguyen tuong van.

nguồn: http://chimviet.free.fr/truyenky/viethai/vhal055.htm

một số tác phẩm kinh điển:

giao hưởng.

• giao hưởng số 1 cung Đô trưởng (soạn 1799-1800, trình diễn 1800)
• giao hưởng số 2 cung rê trưởng (soạn 1801-1802, trình diễn 1803)
• giao hưởng số 3cung mi giáng trưởng (eroic, “anh hùng ca”; soạn 1802-1804, trình diễn 1805)
• giao hưởng số 4 cung si giáng trưởng (since 1806, trình diễn 1807)
• giao hưởng số 5 cung Đo thứ (“Định mệnh” soạn 1804-1808, trình diễn 1808)
• giao hưởng số 6cung fa thứ (pastoral, “Đồng quê”; soạn 1803-1807, trình diễn 1808)
• giao hưởng số 7cung la trưởng (soạn 1811-1812, trình diễn 1813)
• giao hưởng sô 8 cung fa trưởng (soạn 1811-1812, trình diễn 1814)
• giao hưởng số 9 cung rê thứ (choral, “thánh ca”; soạn 1817-1824, trình diễn 1824)

concert

• concert cho dương cầm số 1 cung Đô trưởng (1796-1797)
• concert cho dương cầm số 2cung si giáng trưởng (1798)
• cho dương cầm số concert 3 Đô thứ (1803)
• cho ba concert đàn vĩ cầm và dương cầm cung Đô trưởng (1805)
• concert cho dương cầm số 4 cung sol trưởng (1807)
• concert vĩ cầm cung rê trưởng (1806)
• cho dương cầm số concert 5 cung mi giáng trưởng (emperor, “hoàng đế”; 1809)

dành cho đơn ca và dàn nhạc

• romance cho vĩ cầm và dàn nhạc số 1 cung sol trưởng (1802)
• romance cho v vĩ cầm và dàn nhạc số 2cung fa trưởng (1798)
• “khúc phóng túng thinh ca” (khúc phóng túng cung Đô thứ cho dương cầm, đồng ca, và dàn nhạc; 1808
• the creatures of prometheus ouverture và nhạc kịchmúa (1801)
• Coriolan Overture (1807)
• các ouverture được soạn cho opera fidelio của beethoven:
• opus 72: fidelio opening (1814)
• opus 72a: opening leonore “số 2″ (1805)
• opus 72b: opening leonore “số 3″ (1806)
• opus 138: opening leonore “số 1″ (1807)
• egmont ouverture và nhac nền 1810
• chiến thắng của wellington (“giao hưởng trận đánh”; 1813)
• die ruinen von athen (“tàn tích của athens ), ouverture và nhạc nền (1811)
• konig stephan(quốc vương stephen), opening và nhạc nền (1811)
• ouverture zur namensfeier (feast, “ngày hội”) (1815)
• ouverture die weihe des houses (“hiến dâng nhà”; 1822)

tứ tấu đàn day

• ba tứ tấu đàn dây sô ́(“rasumovsky”; 1806)
• tứ tấu đàn day số 7 cung fa trưởng
• tứ tấu đàn day số 8 cung mi thứ
• tứ tấu đàn day số 9 cung Đô trưởng
• tứ tấu đàn dây số 10 cung mi giáng trưởng (“Đàn hạc”) (1809)
• tứ tấu đàn dây số 11 cung fa thứ (serious, “nghiêm chỉnh”; 1810)
• tứ tấu đàn day số 12 cung mi giáng trưởng (1825)
• tứ tấu đàn day số 13 cung si giáng trưởng (1825)
• tứ tấu đàn day số 14 cung Đô thăng thứ(1826)
• tứ tấu đàn dây số 15 cung la thứ (1825)
• grobe fugecung si giáng trưởng – mới đầu là chương cuối của opus 130 (1824-1825)
• bản chuyên soạn của große fuge, opus 133, cho bộ đôi dương cầm (bốn tay; 1826)
• tứ tấu đàn dây số 16 cung fa trưởng (1826)

ngũ tấu đàn day

• ngũ tấu đàn dây cung Đô trưởng (1801)
• ngũ tấu đàn dây cung Đô thứ
• fuga cho ngũ tấu đàn dây cung rê trưởng

tam tấu

• ba tam tấu dương cầm (1795)
• tam tấu dương cầm 1 cung mi giáng trưởng
• tam tấu dương cầm 2 cung sol trưởng
• tam tấu dương cầm 3 cung Đô thứ
• tam tấu dương cầm 4 cung si giáng trưởng (“gassenhauer”; 1797; bản có vĩ cầm)
• hai tam tấu dương cầm số 2 (1808)
• tam tấu dương cầm 5 cung rê trưởng (“ma”)
• tam tấu dương cầm 6 cung mi giáng trưởng
• tam tấu dương cầm 7 cung si giáng trưởng (“hoàng tử”; 1811)

tam tấu đàn day

• tam tấu đàn day số 1 cung mi giáng trưởng (1794)
• ba tam tấu đàn dây (1798)
• tam tấu đàn dây 2 cung sol trưởngt
• tam tấu đàn day 3 cung rê trưởng
• tam tấu đàn day 4 cung Đô thứ

nhạc phòng có kèn sáo

• tam tấu dương cầm số 4 cung B flat major (“gassenhauer”; 1797)
• ngũ tấu cho dương cầm và sáo cung mi giáng trưởng (1796)
• thất tấu cho kèn dăm đơn, kèn thợ săn kèn dăm kép, vĩ cầm,vĩ cầm trầm, hồ cầm, và Đại hồ càm cung mi giáng trưởng (1799)
• lục tấu cho kèn dăm đơn, kèn thợ săn, và kèn dăm kép cung mi giáng trưởng (1796)
• tam tấu cho hai kèn o-boa và kèn anh Đô trưởng (1795)
• cửu tấu cho kèn Ô-boa, kèn dăm đơn, kèn thợ săn, và kèn dăm kép cung mi giáng trưởng (1792)
• sonata cho vĩ cầm
• ba sonata cho vĩ cầm (1798)
• sonata cho vĩ cầm số 1 cung rê trưởng
• sonata cho vĩ cầm số 2 cung la trưởng
• sonata cho vĩ cầm số 3 cung mi giáng trưởng
• sonata cho vĩ cầm số 4 cung la thứ (1801)
• sonata cho vĩ cầm số 5cung fa trưởng (“mùa xuân”; 1801)
• ba sonata cho vĩ cầm (1803)
• sonata cho vĩ cầm số 6 cung la trưởng
• sonata cho vĩ cầm số 7 cung Đô thứ
• sonata cho vĩ cầm số 8 cung sol trưởng
• sonata cho vĩ cầm số 9 cung la trưởng (“kreutzer”; 1803)
• sonata cho vĩ cầm số 10 cung sol trưởng (1812)
• sonata cho hồ cầm
• hai sonata cho hồ cầm (1796)
• sonata cho hồ cầm số 1cung fa trưởng
• sonata cho hồ cầm số 2 cung sol thứ
• sonata cho hồ cầm số 3 cung la trưởng (1808)
• hai sonata cho hồ cầm (1815)
• sonata cho hồ cầm 4 cung Đô trưởng
• sonata cho hồ cầm 5 cung rê trưởng