i. tác giả:
– y phương tên khai sinh là hứa vĩnh sước, là nhà thơ dân tộc tày. Ông sinh năm 1948, quê ở huyện trùng khánh, tỉnh cao bằng.
– thơ ông thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ và trong sáng, cách tư duy giàu hình ảnh của người miền núi.
ii. tac phẩm:
1. hoàn cảnh sáng tác:
– Bài thơ ra ời vào nĂm 1980 – khi ời sống tinh thần và vật chất của nhân dân cả nước nói chung, nhân dân các dân tộc thiểu số ở miền nó nó nó nó ri ông vey. p>
-> từ hiện thực khó khăn ấy, nhà thơ viết bài thơ này để tâm sự với chính mình, động viên mình, đồng thời để nhể> and with p
2. bố cục: 2 phần:
– phần 1: từ ầu ến “ngày ầu tiên ẹp nhất trên ời”: người cha nói với with cội nguồn Sinh dưỡng: with lớn lên trong tình yêu thương, sự ng c without: with lên lên lên trong tìn tình yêu thương , sự ng c. nên thơ của quê hương.
– phần 2: còn lại: Đức tính tốt đẹp của người đồng mình. người cha bộc lộ lòng tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, về Truyền thống cao ẹp của quê hương và mong ước with hãy kếc xứng đáng Truyền thống ấy.
=> bố cục chặt chẽ, đi từ tình cảm gia đình mà mở rộng ra tình cảm quê hương, từ những kỉ niệm gần gũi mà nângth lêng.</
3. những net tieu biểu về nội dung, nghệ thuật
a. cội nguồn sinh dưỡng của mỗi with người.
– ến với bài thơ, ta thấy điều ầu tiên and phương muốn nói với with chynh là cội nguồn sinh dưỡng mỗi with người – tình and thƿmỐn chon dà chon mỺ m
chân phải bước tới cha
chân tái bước tới mẹ
một bước chạm tiếng nói
hai bước tới tiếng cười.
+ nhịp thơ 2/3, cấu trúc ối xứng, nhiều từ ược lay lại, tạo ra một âm điệu tươi vui, quýt: “chân phải” – “chân trai”, rồi “một bước” – “bước” , rồi lại “tiếng nói” – “tiếng cười”….
+ bằng những hình ảnh cụ thể, giàu chất thơ kết hợp với nét ộc đao trong tư duy, cach diễn ạt của người miền no, bốn câu thơ mở ra khung cảnh một gia gia đầy ắp tiếng nói cười.
+ lời thơ gợi vẽ ra trước mắt người ọc hình ảnh em bé đang chập chững tập đi, đang bi bô tập nói, lúc thì sa vào lòng tay lẹ, lún tay lún.
+ ta có thể hình dung ược gương mặt tràn ngập tình yêu thương, ánh mắt lanh lanh rạng rỡ cùng với vòng tay dang rộng của cha mẹ ưa vá ra đa conón.
+ từng câu, từng chữ ều toát lên niềm tự hào và hạnh phúc tràn nhận, chăm chút mừng vui. trong tình yêu thương, trong sự nâng niu của cha mẹ, with lớn khôn từng ngày.
– cội nguồn Sinh dưỡng của mỗi with người ược and phương nói ến không chỉ là gia đình mà còn là quê hương, là thiên nhiiên tươi ẹp và thấm ượm nghĩa tìn. Đó là:
người đồng minh yêu lắm, with ơi!
Đan lờ cài nan hoa
vách nhà ken câu hát.
+ quê hương hiện ra qua hình ảnh của người đồng minh. Nói với with về những “người ồng mình”, nhà thơ như đang giới thiệu ân cần đy là những người bản mình, người vùng mình, người dân quê mình gũn gũn gũn gũn gũn gũn gũn gũn gũn gũn gũn gũn g
-> cách gọi như thế, cùng với hô ngữ “with ơi” khiến lời thơ trở nên tha thiết, trìu mến.
+ người đồng mình là những with người đáng yêu, đáng quý: “Đan lờ cài nan hoa – vách nhà ken câu hát”. cuộc sống lao động cần cù và tươi vui của họ được gợi ra qua những hình ảnh thật đẹp! những nan nứa, nan tre dưới bàn tay tài hoa của người quê mình đã trở thành “nan hoa”. vách nhà không chỉ ken bằng tre, gỗ mà còn được ken bằng những câu hát si, hát lượn.
+ các ộng từ “cài”, “ken” vừa miêu tả chynh xác ộng tác khéo léo trong lao ộng vừa gợi sự gắn bó, quýt của những with người quê hưncơn cunn.
– quê hương với những with người tài hoa, tâm hồn lãng mạn, cũng là quê hương với thiên nhiên thơ mộng, nghĩa tình:
rừng cho hoa
with đường cho những tấm long.
+ hình ảnh “rừng cho hoa” gợi về những gì đẹp đẽ và tinh tuý nhất.
+ quê hương còn hiện diện trong những gì gần gũi, thân thương. Đó cũng chính là một nguồn mạch yêu thương vẫn tha thiết chảy trong tâm hồn mỗi người, bởi “with đường cho những tấm lòng”.
+ Điệp từ “cho” mang nặng nghĩa tình. thiên nhiên đem đến cho with người những thứ cần để lớn, dành tặng cho with người những gì đẹp đẽ nhất. thiên nhiên đã che chở, nuôi dưỡng with người cả về tâm hồn và lối sống.
-> bằng cách nhân hoá “rừng” và “with đường” qua điệp từ “cho”, người đọc có thể nhận ra lối sống tình nghĩa của “người đnh”. quê hương ấy chính là cái nôi để đưa con vào cuộc sống êm đềm.
– sung sướng ôm with thơ vào lòng, người cha nói với with về kỉ niệm có tính chất khởi đầu cho hạnh phúc gia đình:
cha mẹ mãi nhớ về ngàycưới
ngày đầu tien đẹp nhất trên đời.
=> mạch thơ có sự đan xen, mở rộng: từ tình cảm gia đình mà nói tới quê hương.
=> Đoạn thơ vừa làmột lời tâm tình ấm áp, vừa là một lời dặn dò đầy tin cậy của người cha traogửi tới with.
=> bằng những hình ảnh thơ ẹp, giản dị bằng cách nói cụ thể, ộc đáo mà gần gũi của người miền núi, người cha muốn nói với con rằng: vòng tayg thhu thng thng thng thng tương đng t đng thhng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng the thng the thng the thng the thng the thng the hương làng bản- đó là cái nôi đã nuôi con khôn lớn,là cội nguồn sinh dưỡng của with. with hãy khắc ghi điều đó.
b. Đức tính tốt đẹp của người đồng mình.
– trong cái ngọt ngào của kỉ niệm về gia đình và quê hương, người cha đã tha thiết nói với con về những phẩm chất tốt ẹp cờmủa ngƓhn.
.
*. người đồng mình biết lo toan và giàu mơ ước ( giàu ý chí, nghị lực ).
– người đồng mình không chỉ là những with người giản dị, tài hoa trong cuộc sống lao động mà còn là những with người biết lo toan và gip></
người đồng minh thương lắm with ơi!
cao đo nỗi buồn
xa nuôi chi lớn.
+ nếu trên kia “yêu lắm with ơi”- Yêu cuộc sống vui dị, yêu bản làng thơ mộng, yêu những tấm lòng chân thật ngha tình, thì ến đy người chang “thươmi” những nỗi vất vả, gian khó của with người quê hương -> người cha biểu lộ tình cảm yêu thương chân thành về gian truân, thử thách cùng ý chí mà người đồng mình đã trải qua.
+ bằng cach tư duy ộc đao của người miền noui, and phương đã lấy cai cao vời vợi của trời ể đo nỗi buồn, lấy cai xa của ất ể đ đ đi ý
+ sắp xếp tính từ “cao”, “xa” trong sự tăng tiến, nhà thơcho thấy khó khăn, thử thách càng lớn thì ý chí with người càng mạnh mẽ.
=> Có thể nói, cuộc sống của người ồng mình còn nhiều nỗi buồn, còn nhiều bộn bề thiếu thốn họ sẽt vượt qua tất cả, bởi học fi ýchí và nghị lự họ họ họ họ họ họ
*. người đồng mình dù sống trong nghèo khổ, gian nan vẫn thủy chung gắn bó với quê hương, cội nguồn.
sống trên đá không chê đá gập ghềnh
sống trong thung không chê thung nghèo đói
sing như sing như suối
lên thác xuống ghềnh
không lo cực nhọc
+ phép liệt kê với những hỉnh ảnh ẩn dụ “đá gập gềnh”, “thung nghèo đói” -> gợi cuộc sống đói nghèo, khó khăn, cực nhọc.
+ vận dụng thành ngữ dân gian “lên thác xuống ghềnh”, ý thơ gợi bao nỗi vất vả, lam lũ.
-> những câu thơ dài ngắn, cùng những thanh trắc tạo ấntượng về cuộc sống trắc trở, gian nan, đói nghèo của quê hương.
This àt àt àt àt àt àt à t . Chynh cuộc sống nhọc nhằn, ầy vất vả khổ đau ấy đã tôi luyện chí chí lớn ể rồi tình yêu quê hương sẽ tạo nn sức mạnh giup họt qua tất cả.
+ phép so sánh “sống như song như suối” gợi vẻ đẹp tâm hồn và ý chí của người đồng mình. gian khó là thế, họ vẫn tràn đầy sinh lực, tâm hồn lãng mạn, khoáng đạt như hình ảnh đại ngàn của song núi. tình cảm của họ trong trẻo, dạt dào như dòng suối, with sống trước niềm tin yêu cuộc sống, tin yêu with người.
*. người đồng mìnhcó ý thức tự lập, tự cường và tinh thần tự tôn dân tộc:
– phẩm chất của người của with người quê hương còn ược người cha ca ngợi qua cach nói ối lập tương pHản giữa hình thức bên ngoài và giá trị tinh thần bên bên trong, nhưng rất đ
người đồng minh thô sơ da thịt
chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
+ lời thơ mộc mạc, giản dị nhưng chứa bao tâm tình.
+ cụm từ “Thô sơ da thịt” là cach nói bằng hình ảnh cụ thể của bà with dân tộc tày, ngợi ca những with người mộc mạc, giản dị, chất phác, thật thàu thương, chịh, chịh, chịh, chịh, chịh.
+ cụm từ “chẳng nhỏ bé” khẳng định sự lớn lao của ý chí, của nghị lực, cốt cách và niềm tin.
-> sự tương phản này đã tôn lên tầm vóc của người đồng mình. họ mộc mạc nhưng giàu chí khí, niềm tin. họ có thể “thô sơ da thịt” nhưng không hề nhỏ bé về tâm hồn, về ý chí, về mong ước xây dựng quê hương:
người đồng minh tự đục đá kê cao quê hương
còn quê hương thì làm phong tục.
+ lối nói đậm ngôn ngữ dân tộc – độc đáo mà vẫn chứa đựng ý vị sâu xa.
+ hình ảnh “người ồng mình tự ục đá kê cao quê hương” vừa mang tính tả thực (chỉ truyền thống làm nhà ká ẩá cho của người miiừi). p>
+ người ồng mình bằng chính bàn tay và khối Óc, bằng sức lao ộng đã xây dựng và làm ẹp giàu cho cheese
+ còn quê hương là điểm tựa tinh thần với phong tục tập quán nâng đỡ những con người có chí khí và niềm tin.
-> câu thơ đã khai quát về tinh thần tự tôn dân tộc, về ý thức bảo vệ nguồn cội, bảo tồn những truyền thống quê hương tốt ẹp của người ồng mình. <. <
– KHÉP LạI đOạN THơ BằNG âM HưởNG CủA MộT LờI NHắN NHủ TRIU MếN VớI BIếT BAO NIềM TIN HI VọNG CủA NGườI CHA ặT VớI BIếT BAO NIềM T
with ơi tuy thô sơ da thịt
lên đường
không bao giờ nhỏ béđược
nghe with.
This đồng minh.”
+ trong hành trang của người with mang theo khi “lên đường”có một thứ quí giá hơn mọi thứ trên đời, đó là ý chí, nghị lịc, truyền qu thêng. lời dặn của cha thật mộc mạc, dễ hiểu, thấm thía, ẩn chứa niềm hello vọng lớn lao của cha, hello vọng đứa with sẽ tiếp tục bp v>
trên đường đời,tiếp nối truyền thống và làm vẻ vang quê hương.
+ hai tiếng “nghe with” lắng đọng bao cảm xúc, ẩn chứa tìnhyêu thương vô bờ bến của cha dành cho with. câu thơ còn gợi ra một cảnh tượng cảm ộng đang ra ra lúc chia li: cha hiền từ âu yếm nhìn with, xoa ầu with và người with ngoan ngoãn cúi ầu lẝng chaẝng chaẝg lẝ.
=> người cha trongbài thơ của and phương đã vun đắp cho with một hành trang quí vào đời.
=> giving that, trìu mến nhưng lại trang nghiêm. các hình ảnh thơ cụ thể mà có tính khái quát, mộc mạc mà vẫn giàu chất thơ.
iii. tổng kết:
1. no dung:
bài thơ thể hiện tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương và dân tộc. bài thơ giús ta hiểu thêm về sức sống và vẻ ẹp tâm hồn của một dân tộc miền núi, gợi nhắc tình cảm gắn bó với truyền vớn quền,
2. nghệ thuật:
– thể thơ tự do.
– bài thơ giản dị,với những hình ảnh vừa cụ thể vừa mang ý nghĩa biểu tượng, giàu sắc thái biểu đạt và biểu c>ảm.
ảm.
– cách nói giàu bản sắc của người miền núi tạo nên một giọng điệu riêng cho lời tâm tình mộc mạc mà sâu sắc của ngƻờiời cha .
