sinh ra và lớn lên tại một làng quê thuộc huyện nam sách, năng khiếu thơ của trần Đăng khoa nảy nở rất sớm. nhiều bài thơ trong tập góc sân và khoảng trời được tác giả viết khi còn học tiểu học. bài thơ mưa được chàng thi sĩ tí hon này viết năm lên 9 tuổi, khi cuộc kháng chiến chống mỹ của nhân dân ta đang diễn ra vô cùng ác li. Từ lúc sắp mưa ến khi mưa rơi, cảnh bầu trời mặt ất từm sấm chớp mây mưa, từ cây cỏ ến những with vật như chó, gà, lũ kiến, … ều ược c c c c c. nhiên ngộ nghĩnh.
bài thơ viết theo cách nói lối đồng dao, có 63 câu thơ rất ngắn, có 10 câu chỉ có 1 chữ, có 37 câu thơ 2 chữ. 6 câu thơ 3 chữ, 9 câu thơ 4 chữ, và chỉ có 1 câu thơ 5 chữ. qua sự khảo sat ấy, ta thấy cach viết của khoa rất tự nhiên, hồn nhiên, câu thơ nối tiếp xuất hiện theo cảm nhận và cảm xúc từ sắp mưa cn -cn cn -cn cn -cn cn -cn cn -cn cn -s ada cn cna cat cn cna cat cn cna cat cna cat cna cna cna cat cna cat cna cat cna cath cna cat cna. về trong cơn mưa dữ dội, tầm tã.
mở đầu bài thơ như một tiếng reo của trẻ thơ cất lên: sắp mưa / sắp mưa. mẫn cảm nhất là loài mối bay ra để đón mưa. tài thật, sao mà bé khoa phân loại được, nhận diện được tuổi tác những with mối: mối trẻ / bay cao / mối già / bay thấp. tiếp theo là bầy gà with rối rít tìm nơi / ẩn nấp. Ông trời, cây mía, kiến, lá khô, cỏ gà, bụi tre, hàng bưởi, chớp, sấm, cây dừa, ngọn mùng tơi… được chú bé nói tới, nhắc.
tác giả sử dụng nhân hóa khá hay, tạo nên những liên tưởng thú vị, thể hiện sự tưởng tượng phong phú. mây đen kéo phủ đầy trời, tưởng như Ông trời / mặc áo giáp đen / ra trận. lá mía dài, nhọn sắc. gíó thổi, lá mía xào xạc bay, khác nào muôn nghìn cây mía / múa gươm. kiến chạy mưa, như vỡ tổ, nhà thơ tưởng như kiến / hành quân / Đầy đường.
không khí hùng tráng của lịch sử dân tộc thời chống mĩ đã phản chiếu vào thơ khoa. từ ông trời ến nghìn cây mine, đàn kiến, tất cả ều ra trận, ều múa gươm ều hành quân, tất cả ều tham gia vào cuộc diễu binh hùng vĩ mưa: lá khô / gió cuốn bụi bay / cuồn cuộn, cỏ gà, bụi tre, hàng bưởi, cây dừa, ngọn mùng tơi – thế giới cây cỏ này được nhân hóa.
cách nhận xét của chú bé 9 tuổi khá tinh tế, hóm hỉnh, cỏ gà rung tai nghe. bụi tre tần ngần – gỡ tóc. hàng bưởi trĩu quả, trong gió, như một người mẹ hiền đang đu đưa – bế lũ with – Đầu tròn – trọc lốc. gió thi mỗi lúc một mạnh. cây dừa sải tay – bế, ngọn mùng tơi nhảy múa.
một không gian nghệ thuật, một thế giới tạo vật cựa quậy, sống động, chuyển động khi trời sắp mưa. tất cả đều có linh hồn, có cảm giác, có hành động… được thể hiện qua các hình ảnh nhân hóa rất ngộ nghĩnh, đáng yêu. sắp mưa, sấm chớp rung chuyển, rạch xé trời đất. chớp rạch trời ngang trời… sấm như một tên hề ghé xuống sân – khanh khách – cười. Đó là cảm nhận vũ trụ của tuổi thơ.
cảnh trời mưa được diễn tả bằng 14 câu thơ. mưa rơi trong tiếng gió ù ù như xay lúa. giọt mưa lộp bộp lộp bộp rơi! trong màn mưa, đất trời trở nên mù trắng nước. và mưa chéo mặt sân sủi bọt. bé khoa đã dàn dựng một hoạt cảnh mưa có cóc, chó và cây lá thật hóm hỉnh:
cóc nhảy lồm chồm
chó sủa
cây lá hả hê.
mưa làm mát dịu trời đất mùa hè. mưa làm cho cây lá xanh tươi, tốt tươi. cây lá hả hê vui sướng đón cơn mưa. Ở đây mưa là nguồn gốc sự sống, mưa là niềm vui đợi chờ. cuối bài thơ mới xuất hiện hình ảnh with người. một hình ảnh rất quen thuộc ở làng quê xưa nay:
bố em đi cày về
Đội sấm
Đội chớp
Đội cả trời mưa…
mọi thứ của vũ trụ như sấm chớp, mưa đều đội trên đầu bố em. Chữ ội ược điệp lại 3 lần, không chỉc tả sự vất vả dãi nắng dầm mưa của bốa em, của người dân cày việt nam xưa nay mà còn mang hàm ạng ạng ạng ạng ạng ạng, n, c. xuất vừa chiến đấu. sau vần thơ là lòng biết ơn, kính yêu của khoa.
mưa là một bài thơ hay. thế giới thiên nhiên trong cơn mưa rào ở làng quê được cảm nhận và miêu tả tinh tế. Các Câu Thơ ngắn 1, 2, 3 … chữ đan cài vào nhau, kết hợp với vần chân đã tạo nên nhạc điệu thơ, gợi tả tiếng mƥi, rối rít, cuồn cuộn, tần ngần, đu ưa, trọc lốc, khô khốc, khanh khách, ù ù, lộp bộp, chồm, hả hê hê hê hê hê hê hê hê hê hê hê hê hê hê hê hê hê nh) thơ, những hình ảnh hồn nhiên, ngộ nghĩnh, thi vị. mưa là một bài thơ đặc sắc của tuổi thơ và tâm hồn tuổi thơ.
