Phân tích bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi

2. phân tích bài thơ cảnh ngày hè của nguyễn trãi hay, mẫu số 2:

Trong những ngày từ quan về ởn tại côn sơn, nguyễn tríi đã viết nhiều bài thơ ặc sắc, trong số đó có số 43 Trong chùm thơ bảo kính cảnh giới. bài thơ là bức tranh phong cảnh mùa hè ộc đáo nhưng thấp thoáng là niềm tâm sự của tác giả.câu thơ ầu tiên, thm. thuở ngày trường”câu thơ hiện lên hình ảnh của nhà thơ nguyễn trãi, ông đang ngồi dưới bong cây nhàn nhã như hóng mát sthật. việc quân, việc nước chắc đã xong xuôi ông mới trở về với cuộc sống đơn sơ, giản dị , Mộc Mạc Mà Chan Hòa, Gần Gũthi vớn. Xong Xuôi, đã qua rồi “ngày trường” lại làm tăng sự chú ý. hội đã bị suy yếu, nguyện vọng, ý chí của tac giả đã bị vùi lấp, không còn gì nữa, ông đành phải rời bỏ, từ quan ể về ẩ ẩ ẩi d. đi một tâm sự, một gánh nặng đang đè lên vai mình. cả câu thơp thoáng một tâm sự thầm kín, không còn là sự nhẹ nhàng thản nữa.về với thiên nhiên, ông lại có cơ hội ơi thi vûng gũ Ông vui thú, say mê với vẻ đẹp của thiên nhiên.

“hòe lục đùn đùn tán rợp giươngthạch lựu hiên còn phun thức đỏhồng liên trì đã tiễn mùi hương”.

bài mẫu phân tích cảnh ngày hè của nguyễn trãi lớp 10, ngắn

cảnh mùa hè qua tâm hồn, tình cảm của ông bừng bừng sức sống. cây hòe lớn lên nhanh, tán cây tỏa rộng che rợp mặt đất như một tấm trướng rộng căng ra giữa trời với cành lá xanh. những cây thạch lựu còn phun thức đỏ, ao sen tỏa hương, màu hồng của những cánh hoa điểm tô sắc thắm. qua lăng kính của nguyễn trãi, sức sống vẫn bừng bừng, tràn đầy, cuộc đời là một vườn hoa, một khu vườn thiên muỰn muôn. cảnh vật như cổ tích có lẽ bởi nó ược nhìn bằng with mắt của một thi sĩ đa cảm, giàu lòng Ham sống với ời … qua cảnh mùa hè, tình cảm củn t trn arc p>

“lao xao chợ cá làng ngư phủdắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”.

“chợ” là hình ảnh của sự thái bình trong tâm thức của người việt. Chợ đông vui thì nước this bình, thịnh trị, dân giàu ủ ấm no: chợ so rã thì dễ gợi hình ảnh ất nướcc croc, có loạn, có giặc giãy kêu lúc chiều tà tà gợi lên c ộ chính những màu sắc nơi thôn dã này làm cho tình cảm ông thêm đậm đà sâu sắc và gợi lại ý tưởng mà ông đang đeo đuổi.

“dẽ có ngu cầm đàn một tiếngdân giàu đủ khắp đòi phương”.

“dân giàu đủ”, cuộc sống của người dân ngày càng ấm no, hạnh phúc là điều mà nguyễn trãi từng canh cánh và mong ước. Ở đây, ông đề cập đến ngu cầm vì thời vua nghiêu, vua thuấn nổi tiếng là thái bình thịnh trị. vua thuấn có một khúc đàn “nam phong” khảy lên để ca ngợi nhân gian giàu đủ, sản xuất ra nhiều thóc lúa ngô khoai. cho nên, tác giả muốn có một tiếng đàn của vua thuấn lồng vào ời sống nhân dân ể ể ca ngợi cuộc sống của nhân,ƺ ân ấtm no, vui them. những mơ ước ấy chứng tỏ nguyễn trãi là nhà thơ vĩ đại có một tấm lòng nhân đạo cao cả. Ông luôn nghĩ đến cuộc sống của nhân dân, chăm lo đến cuộc sống của họ. Đó là ước mơ vĩ đại. Có thể nói, dù triều đình có thể xua đuổi nguyễn trãi nhưng ông vẫn sống lạc quan yêu ời, mong sao cho ước vọng lí tưởng của mình ược thực hi ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ õ à à à à à à à à à n õ. nỗi niềm tâm sự của nguyễn trãi trong thời gian ở côn sơn với tấm lòng yêu nước thương dân vẫn ngày đêm “cuồôn cềộn”. Ông yêu thiên nhiên cây cỏ say đắm. và có lẽ chính thiên nhiên đã cứu nguyễn trãi thoát khỏi những phút giây bi quan của cuộc đời mình. dù sống với cuộc sống thiên nhiên nhưng Ức trai vẫn canh cánh “một tấc lòng ưu ái cũ”. nguyễn trãi vẫn không quên lí tưởng nhân dân, lí tưởng nhân nghĩa, lí tưởng: mong cho thôn cùng xóm vắng không có một tiếng oán than, đau ầu.

3. bài phân tích bài thơ cảnh ngày hè của nguyễn trãi, mẫu số 3:

1. Đặt cho bài bảo kính cảnh giới số 43, trong quốc âm thi tập của nguyễn trãi, cái tựa cảnh ngày hè kể cũng phải. phần lớn thơ thuộc chùm bảo kính cảnh giới vẫn nghiêng về những gương báu tự răn mình, đúng như chủ đề chung của cm. trong khi đó, bài 43 này, dù không phải không có cái ý răn mình, nhưng lại nghiêng nhiều về tức cảnh. toàn thi phẩm là tâm tình nồng hậu của ức trai trước cảnh tượng hưng thịnh của ngày hè. dù ược viết cach nay đã hơn sáu thế kỉ, nhiều ngôn từ đã trở nên xưa xa ối với người hiện ại, thậm chí kèm theo luôn pHải cảt sức vượt qua khoảng cách thời gian dằng dặc, vượt qua rào cản ngôn ngữ rậm rịt để đến được với người đọc Điều gì đã khiến cho bài thơ có được sức sống này? sự tài hoa của ngòi bút chăng? vẻ tinh tế của tâm hồn chăng? tầm vóc lớn lao của một tâm lòng chàng? có lẽ không riêng một yếu tố nào, mà là sự kết tinh của tất cả thành một chỉnh thể thi ca sống động, một kiến ​​trútc.côn trútc. cảnh ngày hè trước hết là một cảnh tượng rực rỡ và rộn rã. nếu tuân theo nguyên lí “thi trung hữu họa”, người đọc hoàn toàn có thể cảm thụ thi phẩm như một bức tranh. một bức tranh được vẽ bằng ngôn từ. một bức tranh nghiêng về gam màu nóng, theo lối phân loại của hội họa. thật là gam màu đặc trưng của ngày hè.2.1. hai câu đề, với những nét bút đầu tiên, đã đưa ngay cái không khí hè đến với người đọc:

“rồi hóng mát thuở ngày trườnghòe lục đùn đùn tán rợp giương”

ngày hè hiện ra với một tâm thế, một thời gian, một không gian khá ăn nhập với nhau. ba chữ rồi hóng mát đã gợi ra hình ảnh một ức trai trong dịp nhàn rỗi hiếm hoi nào đó đang hóng mát ngày hè. nhưng ba chữ thuỷ ngày trường mới giàu sức gợi hơn. ngày mà dài thì đúng là đã tóm được cai chênh lệch đêm ngắn, ngày dài khá đặc trưng của mùa hè. nhưng có phải chỉ là chuyện thời lượng đơn thuần không? hình như còn là chuyện tâm lí nữa. khoảng thời gian nào mà lại có thể khiến một con người vốn ham gánh vác việc xã tắc giang sơn này cảm nhận là “thuở ngày trường?” thời ông đang làm rường cột bận bịu với chính sự giữa cung đình của một vị quan đầu triều ư? không thể. khi ấy, người say sưa hành sự khó mà cảm nhận về “ngày trường”. vì thế, chữ “ngày trường” gợi ra những ngày nhàn cư mà chẳng thật thanh nhàn bên ngoài chính cuộc của ức trai chăng? mà đâu chỉ hiện trong nghĩa của chữ, tâm thế ấy như còn ẩn trong âm vang của lời. chẳng phải thế sao? câu khai mở đã gây một cảm giác lạ đối với người quen đọc thơ thất ngôn. có một cái gì đó như là giao thoa của những cảm giác trái chiều: ngắn mà lại dài, mau mà lại khoan. sao thế nhỉ? có phải vì đó là một câu phá cách: lời chỉ có sáu tiếng (lục ngôn), tiết tấu chỉ có hai (3/3). cả chuỗi lời thì ngắn, mỗi tiết tấu lại dài. số nhịp thì dồn lại, mỗi nhịp lại trải ra. sự co giãn này có hiệu quả gì đây? hãy lắng nghe âm vang của nó:

“rồi hóng mát/ thuở ngày trường”

bài văn mẫu phân tích bài thơ cảnh ngày hè tuyển chọn

chẳng phải nó tao ra một ngữ điệu khá khác biệt, chứa đựng những tình điệu dường như cũng trái chiều: vừa hỺdongi th? thong dong mà hối thúc, nhàn cư mà bận tâm, chẳng phải là cái tâm thế thường trực ỏ ức trai hay sao? có lẽ sẽ không ngoa khi nói rằng chính tâm thê này đã ngầm tìm kiếm cho nó kiểu câu trúc ngôn từ như thế trong câu khai mở! người nghiên cứu hiện đại có thể gọi đó là sự tham gia sáng tạo của vô thức chăng?

2.2. kết hợp câu ề thứ hai với câu thực ta sẽyy một thiên nhiên dồi dào sức sống ược hiện lên qua sắc ộ rực rỡ của thảo mộc hoa la:

“hòe lục đùn đùn tán rợp giươngthạch lựu hiên còn phun thức đỏhồng liên tri đã tiễn mùi hương”

trật tự không gian trải từ cao xuống thấp, điểm nhìn của thi sĩ cũng di chuyển từ tầng không qua hiên nhà rồi xuống ao sen. Ở tầng nào của thiên nhiên, sức sống bên trong cũng như đang trào ra. các tạo vật thiên nhiên không chịu tĩnh. chúng động. màu xanh lục lá hòe thì “đùn đùn” như cuộn lên từng khôi biếc, tán hòe thì “rợp giương” như cử lọng giương ô. Màu ỏỏ hoa lựu không lặng lẽ tô are điểm sắc, cũng không lập lòe dậy lên vài ốm lửa, mà nhất loạt phun trào thức ỏ, tựa pháo ho hừng sáng cả nht nh. từ dưới ao, hoa sen cũng hưởng ứng bằng sắc hồng chín ửng cùng mùi hương dậy lên bay tỏa không gian. mật ộ dậy của các ộng thati “đùn đùn”, “rợp giương”, “phun”, “tiễn” … đã tạo nên một sự sôi ộng ằng sau mỗi loài thảo mộc tưởng chừng tĩi. NHư THế, ộNG this mạnh lại ược cộng hưởng bởi ộ gắt của gam màu, tất cả làm dậy lên sức sống của thiên nhii nhii đang kì toàn thịnh.

chưa hết. chúng ta còn thấy nguyễn trãi tinh tế hơn nhiều. thi sĩ đã bắt được một nhịp vận hành vô hình hối thúc, xô đẩy tạo vật nữa. Chỉ cần chú ý một chút thôi sẽ thấy điều này: thảo mộc thì tiếp nối liên tục từ cao xuống thấp, ộng that thái thì liên tiếp từ trong ra ngoài, la -oa – hương thì thì thì thì thì nh ất. trương: thạch lựu hiên còn phun thức đỏ hồng liên trì đã tiễn mùi hương. loài này đang thì loài kia đã, hô ứng nhau, chen bước nhau gợi ra được không khí các tạo vật đang đua tranh phô sắc, khoe hương.

có lẽ cần dừng đôi chút về câu chữ ở đây. trước hết, là chữ. hiện có hai bản ghi khác nhau về câu thơ hồng liên trì đã … mùi hương và do đó có hai cách hiểu khác. một bản ghép là “tin”, nghĩa là hết mùi hương, diễn tả vẻ suy. một bản chép là “tiễn”, nghĩa là đưa tỏa mùi hương, diễn tả vẻ thịnh. Đi liền với chữ, là cú pháp. cặp quan hệ từ “còn”… “đã” trong cặp câu thực biểu hiện quan hệ cú pháp nào? không ít người chỉ thây chúng biểu đạt quan hệ suy giảm: “đang còn”… “dã hét”. từ đó đã dẫn tới việc hiểu nghĩa của chúng là thạch lựu hiên còn phun thức đỏ/ hồng tiên tri đã tin (hết) mùi hương. hiểu thế có phù hợp không?. Để làm sáng tỏ, ngoài những căn cứ về văn tự nôm, có lẽ cần phải có thêm căn cứ về văn bản thơ và các quy luậa thnght. trong nghệ thuật, có quy luật: tiểu tiết phục tùng tổng thể chi phối tiểu tiết. cảm hứng chung của thi phẩm là về sự sung mãn toàn thịnh của ngày hè. Cho Nên Các Hình ảnh (cả Thiên nhiên lẫn ời sông) tạo nên tổng thể ở đy cũng phải nhất quán, mỗi chi tiết ều phải mình làm nổi bật cai thịt. xem thế, chữ “tin” ít có lí. nó nói cái suy. tổng thể nói thịnh, tiểu tiết sao lại nói suy? rõ ràng, “tin” sẽ lạc điệu, phá vỡ hệ thống. trái lại, chữ “tiễn” nói cái thịnh, mới cộng hưởng được với vẻ toàn thịnh ấy. về quan hệ cú pháp cũng thế. cặp phó từ “còn”… “đã”… đâu chỉ nói về loại quan hệ suy giảm: “đang còn”… “đã hết”, mà nó còn dùng để chỉ loại quan hệ tăng ti đang còn”… “đã thêm”. trong tổng thể này, quan hệ phải là tăng tiến thì mới ăn nhập. bởi vậy, nghĩa của hai câu thơ chỉ có thể là: thạch lựu hiện còn phun thức đỏ/hồng liên trì đã tiễn (đưa/tỏa) mùngi hươ. hương sen, sắc lựu tiếp ứng nhau, chen đua nhau cùng hợp nên vẻ toàn thịnh của ngày hè.

2.3. Ăn nhập với thiên nhiên rực rỡ là một đời sông rộn rã. theo đó, bức tranh ngày hè toàn thịnh vốn đã đầy màu sắc giờ lại tràn ngập cả âm thanh:

“lao xao chợ cá làng ngư phủdắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

nghĩ cũng thú vị, chợ là một hình ảnh vô cùng điển hình của cuộc sống này. lúc đương đông buổi chợ là hình ảnh vui của một cuộc sống sầm uất đi lên. còn khi chợ tan là hình ảnh rã đám của một cuộc sống đương đi xuống. chỉ cần nhìn vào diện mạo chợ, cũng có thể thấy được âm vang của đời sống. Âm thanh “lao xao” từ chợ cá làng ngư phủ đã nói lên vẻ sầm uất của cuộc đời xung quanh. cả hình ảnh bóng tịch dương nữa. nắng tắt, bong tối dâng lên vây phủ bốn bề, âm thanh sinh hoạt cũng dần dần thưa thớt. lúc tịch dương thì dù đó là miền sơn cước hay chốn chương đài, cũng đều khó tránh khỏi không khí quạnh hiu cô tịch.

nhưng không khí ấy ở đây đã bị xua tan bởi nhạc ve. tiếng ve giong giả inh ỏi như một bản đàn làm cho hoàng hôn cũng trở nên náo nhiệt. phải là một tâm hồn mở, một điệu hồn náo nức thì mới có thể nghe tiếng ve inh ỏi thành tiếng đàn cầm ve như thế. từ làng ngư phủ xa xa của dân nghèo lớp dưới, đến lầu son gác tía của người lớp trên, chỗ nào cũng rộn rã vui tươi. cái nhìn khái quát đã thâu tóm được toàn, cảnh cuộc sống trong đôi nét bút tài hoa. trước, vẽ thiên nhiên thì từ cao xuống thấp, giờ, vẽ đời sống lại trải từ thấp đến cao, từ xa lại gần. lối viết đảo ngược cú pháp, đặt những âm thanh lao xao và dắng dỏi lên đầu mỗi câu khác nào như tạo nên nhểụ đi ta ngỡ như người viết đang muốn phổ vào không gian cả một dàn âm thanh rộn rã. cảnh hưng thịnh của ngày hè, nhờ thế, mà càng trở nên phồn thịnh hơn.

2.4. nếu chỉ dừng lại ở cảnh không thôi, cũng đã phần nào thấy được lòng người vẽ cảnh. pHải, cảnh tượng ấy đu chỉ nói với ta về sự tinh tế của một tâm hồn, đó còn là sự phấn chấn của một tấm lòng thiết tha với ời sống. nhưng ta có hồn, đó còn là sự phấn chấn của một tấm lòng thiết tha với đời sống. nhưng ta có dịp dược hiểu về tấm lòng ấy trực tiếp hơn qua chính lời ước ao bộc trực của thi sĩ:

“dẽ có ngu cầm đàn một tiếngdân giàu đủ khắp đòi phương”

giá chỉ có cây đàn của vua thuấn, ta sẽ gảy khúc nam phong cầu cho dân giàu đủ khắp muôn phương. cặp câu kết này hé mở cho chúng ta về chí của Ức trai. người dám mang trong minh ước nguyện kia phải là ai vậy? một thi sĩ đơn thuần thôi sao? một công thần khanh tướng thôi sao? những kẻ ấy dám mơ đến việc cầm trong tay cây đàn của một quân vương sao? khong. trong đời, về phận vị, nguyễn trãi là một công hầu. NHưNG TRONG THơ, TRONG CARI THế GIớI CủA NHữNG KHÁT VọNG RIêNG Tư NHấT, ôNG đã BộC Lộ KHÁT KHAO LớN NGANG TầM VớI NHữNG BậC quân vươn l Là th th th th th th th Thn Thn Thn Tượng củ. Điều này có gì là không chính đáng đâu. và, đó là khát khao tầm cỡ nghiêu thuấn.

thêm nữa, nguyễn trãi muôn gảy đàn chỉ để ca ngợi cuộc sống phong túc hiện thời thôi sao? khong. dù cảnh tượng bày ra nhỡn tiền kìa quả là hưng thịnh. nhưng nó vẫn chưa khiến ông thỏa nguyện. Ông muốn cầm cây đàn vua thuấn gảy khúc nam phong để cầu mong cho dân tình phong túc hơn nữa. Ông mong muốn có một cuộc sống thực sự thái bình. Đó là khát khao sâu kín và cháy bỏng suốt một đời nguyễn trãi. vì nó ông đã phải trả giá bằng cả sinh mạng và tôn tộc của mình. chẳng thế mà ông cần phải đúc nó vao trong một câu lục ngôn, một câu đột nhiên ngấn lại, như để ghim sâu điều đau đáu c. thì đó là khát khao nghiêu thuấn của một con người suốt đời “âu việc nước” chứ sao!

và, cảnh ngày hè như thế, chẳng phải là sự hòa điệu tuyệt vời giữa tâm hồn và nét bút của một ấng tài hoa với tấm lòng củt bậc minh vương vương lương ưng ưng ư

4. phân tích bài thơ cảnh ngày hè của nguyễn trãi, mẫu số 4:

thủ tướng phạm văn ồng đã từng dành những lời trân trọng nhất “nguyễn tréi là người ầu ội trời việt nam, chân ạp ất việt nam, tâm hồn lộng lộng giNg gi trãi đã được phác họa qua những vần thơ của “cảnh ngày hè”, một trong số bài thơ của chùm thơ 61 bài “bảo kính cảnh giới”. Ở đó, ta không chỉ bắt gặp một tâm hồn tinh tế nhạy cảm trước thiên nhiên của một người nghệ sĩ mà còn thấc ấc ưm. vô cùng màu mỡ của biết bao thi nhân trung đại cày xới và cũng, là nguồn thi hứng không bao giờ vơi cạn nguyễn trãi .nhà thơ sống giữa thiên nhiên, bầu bạn cùng thiên nhiên, và lấy từ thiên nhiên những bài học quý giá làm “gương báu răn mình” để rồi ghi lại trong tập thơ “bảo kính cảnh giới”. một nhân cach Thanh cao “tỏa sáng tựa sao khuê”, một tấm lòng cao cả, vẫn luôn thha thiết với nh’n dân, với ất nước dẫu trong tình cảnh ngặt nghès bình, nên thơ giữ giữ với người đọc chính qua những vần thơ ấy. tam câu thơ của “cảnh ngày hè” đã gop thêm nét vẽ ể ể bức chân dung tâm hồn của ức trai hiện lên rõ nét nhất.ngay từ nhữnt thn ế ế ế ế ế rực rỡ, tràn trề sự sống của mùa hè, đến với một không khí náo nhiệt, rộn ràng của cuộc sống thường nhẫt vẫn p.

rồi, hóng mát thuở ngày trường

câu thơ mở ầu cho bài thơ tac giả đã giới thiệu về hoàn cảnh hưởng “nhàn” bất ắc dĩ của mình.lời thơ biểu ạt sự nhàn hạ trong một ngày hè hè của với nhịp của chữ “rồi” tách riêng khỏi nhịp của câu thơ như nhấn mạnh sự rảnh rỗi của nhà thơ. nhưng khi đọc sâu, ngẫm kĩ vào từng câu chữ ta lại cảm nhận được tiếng thở dài trong câu thơ. cụm từ “thuở ngày trường” trong câu đầu có cùng nghĩa với “hạ nhật trường” trong một câu thơ của cao biền thời Đường:

lục jue âm nồng hạ nhật trường(cậy xanh bóng rợp ngày hè dài)

bài thơ ược viết Trong thời gian nguyễn tréi an nhàn lui về ở ẩn xa dời chốn bon chen ầy chamber dỗ của quan trường, và như nhà thơ đ đ fic cơ hội ể cả cả thế nhưng liệu đó có pHải chỉ là những cảm quan về thời gian, ngày that? pHải chăng tất cả những tâm tư ấy đang dồn vào trong bức tranh thiên nhiên ngày hè ménh liệt và căng tràn sức sống trướt và ược nhà thơ ng y ni l l l>/phi phi: phi: phi: phi: phi: phi: phi: phi: phi -l> </phi -lil.

hòe lục đùn đùn tán rợp giươngthạch lựu hiên còn phun thức đỏ,hồng liên trì đã tiễn mùi hương

chỉ trong ba câu thơ hàm súc tac giả đã vẽ r trước mắt người ọc một bức tranh mùa hè rực rỡ với những gam màu ậm, tươi tắn c c c, cùng hình ảnh ảc. bao trùm lên bức tranh ấy chính là những “chiếc lọng” xanh biếc của tán hòe đang bung sắc như làm dịu đi cái chói chang, gay gắt củna hèè. Ặt điểm nhìn xuống thấp hơn, nhà thơ đã khéo léo đan cài màu ỏ rực rỡ của thạch lựu trước hiên nhà cùng sắc hồng của ao sen đang tỏa hương thơm ng ng ng. nếu thơ ca cổ điển ưa những gam màu trầm hơn là những sắc gắt, ưa tả tĩnh hơn tả động thì nguyễn trãi đã dám bước qua cái khuôn khổ ấy để thoát khỏi những bức tranh thanh đạm, tiêu sơ và để đến gần hơn với bức tranh cảnh ngày hè tươi vui, đầy sức sống. nhà thơ không chỉmm nhận ược hình sắc của thiên nhiên tạo vật mà còn nhận thấy một mạch sống đang ứa căng, tràn trề, đang đn đn đn đn đn đ Thiên nhiên của nguyễn tréi hiện lên qua những ộng từ mạnh “đùn đùn”, “phun”, “tiễn” “giương” như đang trào dâng mỗt sức sống nội Sinh m m hòe không được miêu tả như một vật thể thông thường mà nó được đặt trong sự vận động, phát triển của tự nhiên. ao sen cũng không chỉ gợi một thứ hương dịu nhẹ mà còn thể hiện sự lan tỏa, sự chuyển động của mùi hương ấy khắp khôg. Đều lấy tâm điểm là những bông hoa thạch lựu đỏ như những đốm lửa nhưng nếu nguyễn du gợi tả được màu sắc qua phép điệp âm”lửa lựu lập lòe” trong câu thơ “Đầu tường lửa lựu lập lòe đơm bông” (truyện kiều ) thì hoa lựu trong thơ nguyễn trãi còn có cả nhựa sống dồi dào bên trong đang “phun” tỏa, phát lộ ra ngoài. cái sinh khí rực rỡ, viên mãn nhưng cũng rất thanh thoát ý vị ấy khác hẳn với cái nÓng nực của mùa hè mà các nhà thơ trong “hồ Ỻ ức âm ức

nước nồng sừng sực đầu rô trỗingày nắng chang chang lưỡi chó lè

phải chăng chynh nhà thơ đã mở rộng tâm hồn mình ể cảm nhận cuộc sống, ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể ể

lao xao chợ cá làng ngư phủdắng dỏi cầm ve lầu tịch dương

thiên nhiên không hề u ám, trầm lặng khi nắng chiều buông mà trái lại, rất rộn rã và sôi động. nhà thơ đã đưa vào bức tranh của mình những hình ảnh vô cùng quen thuộc, gần gũi nhưng lại không đi theo khuôn sáo, lối mòn nào. hai từ láy “lao xao”, dắng dỏi ược ảo lên ầu mỗi câu thơ làm bật lên cái âm thanh sôi ộng, náo nhiệt, xóa tan khôtng khnhị ị côt hiện của sự sống con người hiện ra trong câu thơ với tiếng người mua, kẻ bán, tiếng cười nói, tiếng chuyện trò gian thật bình y y ᥺m ᥺m ᥺m hướng lòng mình về với cuộc sống bình dị từ những âm thanh bình dị nhất. nhà thơ như căng mở hết tất cả những giác quan cả thị giác, khứu giác, thính giác và cả những liên tưởng bất ngờ “ỏing d tiếng ve inh ỏi – một thứ âm thanh không xa lạ với mùa hè ược ví như một cung đàn mùa hạ tấu lên một cách rộn ràng hòa chung với bản. thơ như diễn tả một cuộc sống đang sinh sôi, tiếp diễn ngay cả khi ngày sắp tàn, một khung cảnh thật êm ềm và thanh bình nơqui. ến một mùa hè khác nhau.

tháng tư đầu mùa hạtiết trời thực oi ảtiếng dế kêu thiết thaĐàn muỗi bay tơi tả

nếu như ta cảm nhận được mùa hè rộn ràng, náo nhiệt trong những vần thơ Ức trai thì mùa hè của nguyễn khuyến oi nup. bởi, với “cảnh ngày hè” nguyễn trãi đã cảm nhận thiên nhiên sự sống bằng chính sức sống dồi dào trong tâm hồn mình, bằng sự tha thiết với cuộc sống còn nguyễn khuyến đã mượn mùa hè để dãi bày những bức bối, u uất của mình đúng như tên bài thơ “that mùa hè”. thi nhân như đang náo nức muốn hòa cùng niềm vui sự sống với một tâm hồn the tha yêu thiên nhiên ể ểi từ đi bùng lên ấ t la cấ ấ

sing giữa vòng tay bình yên của mẹ thiên nhiên, giữa cuộc sing “vô ưu vô tư” nhưng chưa giây phút nào nguyễn trãi quên đi bổn m:

dẽ có ngu cầm đàn một tiếngdân giàu đủ khắp đòi phương

Sâu trong tâm khảm, ức trai luôn mang một nỗi niềm dân nước, một hoài bão về sự an thịnh như thời ường ngu ngu ngun đã mượn điển tích ngu cầm ể nói lên tấm l. liệu có pHải nhà thơ muốnc cây đàn ngu cầm ể gẩy nên khúc nam phong ể ngợi ca cảnh this bình, thịnh trị đang hi hữu mà tiếng lao xao của cộc sống sống sống sống bình yên đ hay đó chỉ là những ước mong, khao khát ở phía trước của nhà thơ về một cuộc sấng ấm no, hạnh phúc của dân nước? Dù hiểu Theo Cauch nào thì người ọc ều cảm nhận ược tấm lòng “ưu dân ái quốc” của nhà nguyễn tréi mà trong một bài thơ khác, ức trai cũng đã nhắc tới sởi sởi sởi sởi

dân nghiêu thuấn, vua nghiêu thuấndường ấy ta đà phỉ sở nguyền

những lời thơ vông giản dị và mộc mạc ược cất lên từ một tấm lòng rất ỗi chân thành, một with tim luôn chá bỏng tình yêu với ất nước, vớt nhân. nguyễn trãi rảnh rỗi nhưng không hề thanh thản, ông nhàn thân nhưng không nhàn tâm, trong lòng nhà nho chân chính ấy luôn canh cánh nỗi niề>nƒ>n

tiên thiên hạ chi ưu nhi ưuhậu thiên hạ chi lạc ưu lạc

bài phân tích bài cảnh ngày hè chi tiết, đặc sắc

nguyễn trãi luôn đặt lợi ích của quốc gia, dân tộc lên hàng đầu với một niềm mong mỏi rất cao cả “khắp nơi không hΏn otán”. nếu như với nguyễn bỉnh khiêm “nhàn” là tránh xa phú quý về hòa hợp với thiên nhiên ểể giữ trọn cốt cách thì qua “cảnh vngà hènh sự nhàn rỗi, thảnh thơi luôn phải song hành với cuộc sống no đủ, bình yên. chynh kết cấu ầu cuối tương ứng của hai câu lục ngôn ở ầu và cuối tác phẩm đã khép mở hai tâm trạng tạo nên mạhànth cẩ. <.

“cảnh ngày hè” được viết theo thể thơ thất ngôn xen lục ngôn với nhịp thơ đa dạng và linh hoạt. Bài Thơ đã Thot Khỏi Tinh Quy Phạm Khuôn Thước Của VĂn Học Trung ại Bằng Việc sử Dụng nhiều hình ảnh Sinh ộng, qua cach miiu tả tả nhiê và ặc bi. BằNG Các ộng từ mạnh, Các từng Thanh ượC Sử DụNG LIên Tiếp Làm Cho Bức Tranh Mùa Hè Không Phải Là Hình ảnh Tĩnh Trên Trang Giấy Mà Căng nhựa sống. Nguyễn trãi đã ưa ngôn ngữ thơ ca về gần với ngôn ngữ ời sống, mở ường cho khuynh hướng dân tộc hóa, bình dị hóa của thƇa. cuộc sống muôn màu muôn vẻ đã được nguyễn trãi tái hiện một cách đầy chân thực và sinh động. nhưng ọc bài thơ, ta không chỉn thuần thấy ược vẻ ẹp của thiên nhiên mùa hè rực rỡ, sống ộng mà còn cảm nhận ược vẻ ẹ ẹp phong phú, Thanh cao củn.

nhà bác học lê quý Đôn đã từng khẳng định rằng “thơ khởi phát từ trong lòng người ta”. quả thực không có những cảm xúc, những tâm sự sâu kín nén chặt, chất chứa trong lòng sẽ chẳng bao giờ có thơ. qua “cảnh ngày hè” ta không chỉ ngưỡng mộ tài năng của nhà văn hóa lớn mà ta còn nghe ược tiếng lòng, tiếng yu cut. /p>

5. bài văn phân tích bài thơ cảnh ngày hè của nguyễn trãi lớp 10, mẫu số 5:

nguyễn trãi hiệu là Ức trai, là một nhà chính trị, nhà thơ dưới thời nhà hồ và nhà lê sơ việt nam. Ông làm quan triều đình được một thời gian song đã cáo quan về ở ẩn. nguyễn trãi viết rất nhiều thơ, để lại cho đời một khối tác phẩm đồ sộ nhưng phần lớn đã bị thất lẪán chi sau. strong thời gian ở ẩn, ông không ngừng sác tác thơ ca, một trong số những bài thơ đặc sắc là cảnh ngày hè. cảnh ngày hè là bài thơ 43 trong chùm thơ bảo kính cảnh giới của nguyễn trãi. bài thơ là bức tranh mùa hè độc đáo nhưng cũng là niềm tâm sự của tác giả

rồi hóng mát thủa ngày trườnghòa lục đùn đùn tán rợp giươngthạch lựu hiên còn phun thức đỏhồng liên trì đã tiễn mùi hươnglao xao chợ cá làng ngư phủdắng dỏi cầm ve lầu tich dương.dẽ có ngu cầm đàn một tiếngdân giàu đủ khắp đòi phương.

bài thơ được viết theo thể thất ngôn Đường luật rất rõ ràng với hai câu một chia thành bốn phần đề -thực-luận-kết. mở đầu bài thơ là hình ảnh của nhà thơ nguyễn trãi, ông đang ngồi dưới bóng cây nhàn nhã như hong mát thật sự. việc quân, việc nước chắc đã xong xuôi ông mới trở về với cuộc sống đơn sơ, giản dị, mộc mạc mà chan hòa, gần gũn.thi vớn. một số sách dịch là “rỗi hóng mát thuở ngày trường”. nhưng “rỗi” hay “rồi” cũng đều gây sự chú ý cho người đọc. rảnh rỗi, sự việc còn đều xong xuôi, đã qua rồi “ngày trường” lại làm tăng sự chú ý. cả câu thơ không còn ơn giản là hình ảnh của nguyễn trãi ngồi hóg má mà nó lại toát lên nỗi niềm, tâm sự của tác giả: ” LấP, Không Còn Gì nữa, ông đành phải rời bỏ, từ quan ể về ẩ ẩ ẩi d. đi một tâm sự, một gánh nặng đang đè lên vai mình. là sự nhẹ nhàng thanh thản nữa.

phân tích bài thơ cảnh ngày hè để thấy được tấm lòng của nguyễn trãi dành cho dân, cho nước

Sống Hòa Mình Trong Thiên nhiên ngun nguyễn tríi đã tinh tế phát hiện ra những vẻ ẹp thuần khiết mà nơi chốn triều đình, cấm ầy rẫy thi ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ ệ Đó là:

hòe lục đùn đùn tản rợp giương.thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,hồng liên trì đã tiễn mùi hương.

chỉ vài nét bút phác họa mà bức tranh quê đã hiện lên tươi khỏe, hài hoà. cây trước sân, cây trong ao đều ở trạng thái tràn đầy sức sống, đua nhau vươn lên khoe sắc, tỏa hương. cây hòe với tán lá xanh um xoè rộng, trong khi cây cây lựu nở đầy những bông hoa đỏ thắm và sen hồng đã nức mùi hương. sức sống trong cây đang đùn đùn dâng lên cành, lên lá, lên hoa. cây tỏa bóng rợp xuống mặt sân, tỏa luôn bóng mát vào hồn thi sĩ. ba câu thơ nhắc đến ba loại cây: hòe, lựu, sen nhưng chẳng lẽ tác giả chỉ nói đến cây? dường như có cả with người lồng trong đó, hết sức kín đáo. Các từ đùn đùn (dồn dập tuôn ra), giương (toảng ra), phun, tiễn (ngát, nức) gợi tả sức sống căng ầy chấa bên trong sự t, tạo nững hì ượnh ượ ượnh ượnh ạnh ạ câu thơ thứ hai ngắt nhịp 4/3. hai câu thơ tiếp theo đổi nhịp thành 3/4, tạo thêm cho cảnh vật vẻ sinh động, rộn ràng. giữa cảnh với người có nét tương đồng nào chăng? bởi nguyễn du đã từng viết rằng

cảnh nào cảnh chẳng đeo sầungười buồn cảnh có vui đâu bao giờ

Ở đây ta bắt gặp cảnh sắc thiên nhiên căng tràn sức sống cho thấy rằng lòng yêu thiên nhiên, yêu cuộc đời của nhà thơ rất mãnh liệt, đồng thời còn có ham muốn được cống hiến công sức của mình cho đời này they đẹp. Đời người anh hùng cũng đã vơi nhưng giống như hàng tùng bách dày dạn tuyết sương nên sức sống vẫn chảy mạnh trong huyết. thức đỏ (màu đỏ) của hoa lựu phải chăng là thức đỏ của tấm lòng sắt son với dân với nước?! Mùi hương thơm ngát của sen có pHải là tưởng chẳng bao giờ phai nhạt của nguyễn tréi suốt ời phấn ấu vì ất nước Thanh bình, vì nhân dân hạnh phúc. bởi hoa sen là một loài hoa cao quý, dẫu cho sống giữa đầm lây nhơ nhấp, thị phi nhưng vẫn mãi trong sạch, ngát hương dâng cho đời. và vua lê thánh tông đã có câu thơ ca ngợi nguyễn trãi ” Ức trai lòng sáng tựa sao khuê.”

bốn câu thơ trên nguyễn trãi miêu tả cảnh vật đang căng tràn nhựa sống thì hai câu thơ tiếp theo là chuỗi âm thanh thanh bình chậnhù c c c hông thô cable

lao xao chợ cá làng ngư phủ,dắng hỏi cầm ve lầu tịch dương.

từ tượng thanh lao xao đặt trước hình ảnh chợ cá làm nổi bật không khí nhộn nhịp của làng ngư phủ. lao xao – tiếng trao qua đổi lại, ồn ã tiếng nói tiếng cười. tất cả đều là hơi hướng của cuộc sống lao động cần cù, chân chất. những âm thanh lao xao ấy hòa vào tiếng ve kêu dắng đỏi bất thần nổi lên trong chiều tà, báo hiệu chấm dứt một ngày hè nơi thôn dã. tiếng ve lúc chiều tà thường gợi buồn, nhưng với nhà thợ lúc này, nó trở thành tiếng đàn rộn rã khiến tâm trạng ớn thƺ>

dễ có ngu cầm đàn một tiếngdân giàu đủ khắp đòi phương

mạch thơ từ hướng ngoại sang hướng nội. từ miêu tả sang biểu cảm, khách thể sang chủ thể. nguyễn trãi đã trực tiếp bộc lộ nỗi lòng mình trong hai câu thơ kết. Ấy là một giấc mơ, và cả một học thuyết nhân sinh ấp ủ bật ra thành lời. giấc mơ, đó là giấc mơ nghiêu thuấn. giấc mơ ngàn đời của những con người phương Đông sống trong thời trung đại. mong sao có một bậc vua hiền để được yên ổn ấm no hạnh phúc. Trước hơn bốn trăm năm, thời tiền lê, phap thuận đã phát biểu “vận nước như mây cuốn / trời nam mở -that bình / vô vi trên điện cac / xứ xứ dứt đao binh”. vận nước có rối ren thế nào cũng mong hai chữ thái bình, nhà vua đừng làm điều gì nhiễu nhương thì khắp nơi ều ếa binh. sau mấy mươi năm, vị vua hiền minh lê thánh tông cố sức mình cũng chỉ để thỏa lòng mong muốn:

nhà nam nhà bắc đều có mặtlừng lẫy cùng ca khúc thái bình

bây giờ đy, ưu tư thế cuộc, nhìn ời – từ cỏ cây, vạn vật ến sinh linh vui sống như thế, nguyễn trãi lại khảo vảic khoát entre trị quốc, bình thiên hạ sao cho dân giàu nước mạnh là giấc mơ của một bậc đại nhân. nếu giấc mơ kia là của bậc đại nhân, thì cái lõi tư tưởng của giấc mơ là của bậc đại trí. Đó là tư tưởng “thân dân” (dĩ dân vi bản) từng được vạch rõ trong bình ngô Đại cáo – “việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”. Đó là tư tưởng lớn. với nguyễn trãi, tư tưởng ấy từng sôi sục trong hành động, khắc khoải trong tâm tưởng, rát bỏng trong thi ca. Trong cả bài thơ, ến tận dòng cuối cùng, chữ “dân” mới bật ra, song chính là cai nền tư tưởng, tình cảm của tac giả, cai htha bn.à đó chính là sợi chỉ dỏ xâu xâu lại.

cảnh ngày hè là một sáng tạo độc đáo của nguyễn trãi về hình thức thơ. câu thất ngôn xen lục ngôn, các vế đối rất chỉnh, cách sử dụng từ láy rất tài tình. Để tăng sức biểu hiện của các tính từ và động từ, tác giả đem chúng đặt ở đầu câu. Đây là bài thơ tả cảnh ngày hè tràn đầy sức sống. và cảnh ngày hè là một bài thơ tả cảnh ngụ tình xuất sắc của nguyễn trãi. bức tranh mùa hè tràn ngập màu sắc tươi tắn cùng âm thanh sinh động gợi lên hồn thơ yêu đời, phong phú xúc cảm của thi nhân. NHưNG ngụ ý qua từng câu thơ chynh là bức tranh cảnh ngày hè đó là bức tranh Thi nhân mong muốn nó mãi trường tồn ể dân giàu, nước mạnh, this bình muôn n ơn. tấm lòng nhà thơ đầy tình nghĩa và cao cả khiến người đời kính trọng, dân chúng biết ơn bởi những đóng góp của ěa chong n. dù trong bất cứ hoàn cảnh nào thì trong lòng nguyễn trãi vẫn mãi hướng về nhân dân, một lòng trung quân ái quốc.

-hẾt-

sau khi đã nắm vững kiến ​​thức của bài thơ cảnh ngày hè, ể chuẩn bịt tốt nội dung choc bài học tiếp theo, các em không nên bỏ qua nội dung hướng dẫn theo nhân vật chính), soạn bài viết bài làm văn số 3 (bài làm ở nhà) đã được giới thiệu tại thuthuat.taimienphi.vn.