Phân tích bài thơ Bếp lửa tác giả Bằng Việt – HOCMAI

“lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói

năm ấy là năm đói mòn đói mỏi,

bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy”

từ láy “đói mòn đói mỏi” có mang ý nghĩa:

– diễn tả hiện thực đau thương trong lịch sử, đó chính là nạn đói năm 1945. do chính Sách cai trị hà khắc của quân nhật và phap, hơn hai triệu ồng bào ta đt. những người còn lại thì chật vật kiếm ăn qua ngày. cái đói cái nghèo làm nhân dân ta mệt mỏi, rã rời và kiệt sức.

– khiến giọng điệu câu thơ trùng xuống, lòng người như nao nao, nghẹn ngào cảm xúc khi nghĩ về những năm tháng tuổi thƺổ đó

– hình ảnh “bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy” diễn tả được hậu quả mà cái đói đã gây ra. Nó khiến ch không chỉ người mà ến ngựa cũng trở nên gầy rạc, xanh xao… tuy tiều tụy, thiếu thốn là vậy nhưng với vai trò là trụt gia đình, người cha vẫ đủ nghề

=> cả hai hình ảnh “đói mòn đói mỏi” và “khô rạc ngựa gầy” đều mang đậm chất hiện thực. qua đó, tác giả đã thành công trong việc ặc tả sự xơ xác, xanh xao, mệt mỏi của những con người sống trong nạn đói lớn ộnhửcht

trong những năm nạn đói hoành hành, người cháu đã cùng bà nhóm lửa:

“chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu

nghĩ lại đến giờ sống mũi con cay”

– khói bếp của bà năm tháng ấy đã lưu giữ một cảm giác khó quên, dai dẳng đến nỗi, bây giờ khi nghĩ lại “sống mũ> c

– trong khổ thơ này từ “khói” đã được lặp lại 2 lần dưới 2 trạng thái khác nhau: “mùi khói” và “khói hun”. tuy ở hai hình thái khác nhau nhưng “khói” đều gợi sự ám ảnh về một thời gian khó khăn mà tác giả đã phải trải qua cùng bười

– cảm giác “cay” vì khói bếp và cái cay cay bởi nỗi xúc động như hòa vào làm một. hai trạng thái “cay” của quá khứ và “cay” của hiện tại như hiện lên đồng thời qua những dòng thơ

=> những câu thơ được đầy ắp tình cảm, chan chứa nước mắt, ùa về trong tâm tư tác giả, mờ ảo qua làn khói. từ đó giúp gợi cho người ọc hình dung rõ nét vềt tuổi thơ ầy gian khổ, thiếu thốn và nhọc nhằn, một thời kỳen tối trong lịch sử dân tộc.

b. ký ức hồi lên tám tuổi

“tám năm ròng, cháu cùng bà nhóm lửa

tu hú kêu trên những cánh đồng xa

…

tu hú ơi! chẳng đến ở cùng bà,

kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?”

“tám năm ròng” là khoảng thời gian người cháu sống trong sự cưu mang, dạy dỗ của bà:

– “tám năm ròng, cháu cùng bà nhóm lửa” cũng là tám năm cháu nhận được sự yêu thương, bao bọc của bà

– tám năm ấy tuy thiếu thốn, khó khăn nhưng chưa bao giờ cháu thiếu tình yêu thương

– hình ảnh “bếp lửa” hiện lên trong khổ thơ như thể hiể cho tình bà cháu ấm áp. với cháu, bà như chỗ dựa tinh thần, là nơi cho cháu sự bình yên và an toàn

năm tháng sống bên bà là những năm tháng hồn nhiên, trong sáng và vô tư. Điều này được thể hiện qua hình ảnh tâm tình của tác giả với chim tu hú:

“tu hú kêu trên những cảnh đồng xa

tu hú kêu bà còn nhớ không bà?

bà hay kể chuyện những ngày ở huế

tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!”

– tiếng chim tu hú báo hiệu hè về là âm thanh quen thuộc của đồng quê việt nam, báo hiệu một mùa bội thu. tiếng chim cũng khiến cho bức tranh đồng quê trở nên sinh động hơn với đồng lúa chín vàng đồng và vải chín đỏ cành

tiếng chim tu hú giục giã liên hồi như khắc khoải da diết, khiến lòng người trỗi dậy những kỷ niệm xưa cũ. nó gợi nhắc về:

– tám năm kháng chiến chống pháp, tác giả đã phải xa cha mẹ: “mẹ cùng cha công tác bận không về”. lúc bấy giờ chỉ có hai bà cháu sống cùng nhau. có thể nói, bà vừa là cha, vừa là mẹ, nuôi dưỡng cháu khôn lớn và trưởng thành.

– những năm tháng tuổi thơ cùng bà nhóm lửa. Đó là cảm giác yên bình khi được sống trong tình yêu thương, đùm bọc, tìm cảm ấm áp, trọn vẹn của bà.

“cháu ở cùng bà, bà kể cháu nghe

bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học’’

– sử dụng các động từ “bà bảo”, “bà dạy”, “bà chăm” như một cách liệt kê. tác giả cho thấy tấm lòng bao la, sự nâng niu, chăm sóc mà bà dành cho đứa cháu nhỏ

– các từ “bà” và từ “cháu” được lặp lại bốn lần, đan xen vào nhau, góp phần thể hiện sự quấn quýt yêu thương></ìa cà

– tình yêu thương, sự kính trọng trước những hi sinh của người bà ược tc tac giả thể hiện chân thành, sâu sắc qua câu thơ: “NHÓM BếP LửA NGHĩ THươNG

hình ảnh chim tú hú được nhắc lại ở cuối khổ thơ kết hợp cùng câu hỏi tu từ là một sáng tạo độc đáo củt.via b tác giả đã diễn tả nỗi lòng da diết của mình khi nhớ về tuổi thơ de ella bên bà:

“tu hú ơi! chẳng đến ở cùng bà

kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?”

– qua câu thơ, ta thấy ược hình ảnh chú chim tu wet đang lạc lõng, bơ vơ giữa không gian rộng lớn, mênh mông của canh ồng, ược tac gi

– người cháu nơi phương xa bỗng chạnh lòng trước hình ảnh chú chim tu hú, nhớ về những ngày được sống trong tình yêu, bêu. Chú chim chính là pHản chiếu hình ảnh người cháu đã lớn khôn, bơ vơ, lạc lõng giữa nơi ất khách quê người nhưng trug lòng vẫn đau đáu nỗi

– người cháu thương with your hú bao nhiêu thì lại biết ơn những tháng bên bà bấy nhiêu

=> trong hồi tưởng của người cháu về quá khứ, người cháu luôn bày tỏ nỗi nhớ thương và lòng biết ơn bà vô hạn

c. ký ức về một thời bom đạn chiến tranh

“năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi

hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi

Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh”

– trong cái khắc nghiệt của chiến tranh là tình cảm làng xóm, cùng “đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh”. Đó chính là phẩm chất lá lành đùm lá rách – một phẩm chất đáng quý trong truyền thống dân tộc ta

trước bi kịch của hiện thực ấy, người bà vẫn mạnh mẽ, kiên cường sống và nuôi nấng người cháu. bà đã dặn dò cháu:

“vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:

bốở chiến khu, bố còn việc bố,

mày có viết thư chớ kể này kể nọ,

cứ báo nhà vẫn được bình yên!”

– mặc cho sự khó khăn thiếu thốn nơi quê nhà, bà vẫn nói rằng có thể lo toan mọi việc, mục đích để các con yên tâm công tác vụp>

– lời dặn của bà không chỉ tạo chỗ dựa vững chắc cho những đứa con xa nhà mà còn là điểm tựa vững chắc cho cải ngưu></

=> hình ảnh người bà qua lời dặn of her đã làm nổi bật lên vẻ ẹp tâm hồn của người phụ nữ, người mẹ anh hùng việt nam họ không những giàu lòng vị tha mà mà

3. phân tích khổ 5,6 bài bếp lửa: suy ngẫm về hình ảnh người bà và bếp lửa

a. suy ngẫm của tác giả về hình ảnh bếp lửa

từ đầu bài thơ, hình ảnh bếp lửa luôn song hành cùng hình ảnh người bà, với sự tần tảo, nhẫn nại và giànguh t.ươ Đến khổ 5, tác giả đã tự mình bày tỏ những suy ngẫm về bếp lửa:

“rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen

một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn

một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…”

– hình ảnh “bếp lửa” ở dòng thơ đầu là mang nghĩa tả thực. Đó là sự vật hữu hình và gần gũi nhất, luôn xuất hiện trong những khoảng thời gian khó khăn của đời bà

từ hình ảnh “bếp lửa” tả thực, tác giả đã gợi lên hình ảnh “ngọn lửa”. Đó là “ngọn lửa” mà “lòng bà luôn ủ sẵn”, mang ý nghĩa trừu tượng sâu sắc:

– bếp lửa bà nhóm lên không phải bằng than, bằng củi, mà còn bằng “ngọn lửa” từ trong lòng bà. một ngọn lửa ấm áp tình yêu thương, niềm tin “dai dẳng” vào một tương lai tươi sáng, tương lai sống trong hòa binh độc lập

– “Ngọn lửa” bền bỉ và bất diệt bàom mỗi ngày ấy chynh là pHản chiếu niềm vui, niềm tin, tình yêu thương mà thắp lên ểng ỡ thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thng thnd

– người bà trong mắt cháu không chỉ là người thắp lửa, nhóm lửa, giữ lửa màn còn là người Truyền lửa, giúp duy trì ngọn lửa của sự sống, niềm thế thế thế thế hệ hệ hệ hệ hệ hệ

– sau suy ngẫm đó, tác giả nhận ra trong sự bình dị của hình ảnh bếp lửa là một điều kỳ diệu, thiêng liêng. từ đó, tác giả đã chợt thốt lên: “Ôi kì lạ và thiêng liêng — ¡bếp lửa!”

– Sử DụNG Các ộng từ: “Nhen”, “Sẵn”, “Chứa”, tac giả muốn thể hiện rằng ý chí, bản lĩnh của bà, vốn đà có sẵn trong tốt, phẩm chất cao ẹp củ phụ nữ việt nam, chỉ đợi một ngọn lửa để thắp lên, bộc lộ ra bên ngoài

– Sử DụNG điệp ngữ đi kèm với pHép ẩn dụ “một ngọn lửa”, c cùng với đó là kết cấu song hành đã khiến giọng thơ vag lên với ầy xú

=> qua những suy ngẫm về hình ảnh bếp lửa, tac giả đã thể hiện sự ngợi ca về vẻ ẹp tần tảo, kiên trì, nhẫn nại và giàu ức Hy sinh của người bà. những phẩm chất cao ẹp ấy hi ện lấp lánh như một thứ anga sáng diệu kỳ giữa những điều bình dị, giản dị nhất Trong cuộc sống ời thường

b. suy ngẫm của tác giả về hình ảnh người bà

bà vừa là người nhóm lửa, vừa là người giữ cho ngọn lửa ấm nóng và tỏa sáng. trong ký ức her người cháu her mỗi khi nhớ lại luôn hiện lên hình ảnh người bà với sự cảm phục và biết ơn vô hạn:

“lận đận đời bà biết mấy nắng mưa

mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ

bà vẫn giữ thói quen dậy sớm”

– cụm từ chỉ thời gian “ời bà”, “mấy chục năm” cùng với từ lay tượng hình “lận ận” và hình ảnh ẩn dụ “nắng mưa” đời đầy gian nan, vất vả của người bà

– Thời gian trôi qua, mọi sự biến ổi, song chỉt điều duy nhất bất biến, đó là cuộc ời bà: suốt một cuộc ời vất vả chict nhóm dưỡng cháu khôn lớn

=> tình thương yêu tác giả đối với người bà được bộ lộ rõ ​​​​qua từng câu chữ. Đó là tình cảm ấm áp, giản dị, chân thành mà sâu nặng, thiết tha.

me>

“nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm

nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi

nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui

nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ”

Điệp từ “nhóm” được lặp lại bốn lần, đan xen với những chi tiết tả thực, gợi ra nhiều ý nghĩa sâu sắc