thơ tố hữu là tiếng nói yêu thương. trong sâu thẳm tiếng thơ tố hữu là hình ảnh về người mẹ. có thể nói người mẹ là hình ảnh đẹp nhất của thơ tố hữu. thơ viết về mẹ, bài nào của tố hữu cũng xúc đ mg: “bà má hậu giang”, “bà mẹ việt bắc”, “bầm ơi!”, “bà bủ”, “mẹ tam ‘, “quê mẹ”, “mẹ suốt”… đều là những bài thơ hay của ông. hình ảnh người mẹ trong thơ tố hữu là những người mẹ nghèo khổ, gắn bó với cách mạng, tham gia đấu tranh xã hội. nói gọn lại là những người mẹ anh hùng. trong tình cảm chung đó, có cảm xúc riêng dành cho người mẹ sinh thành vô cùng kính yêu của thi sĩ.
bài thơ “quê mẹ” thiên về ngợi ca người mẹ sinh thành của nhà thơ. bài thơ “mẹ tơm” ngợi ca người mẹ anh hùng.
hình ảnh người mẹ trong “quê mẹ” hiện lên c cùng với hình ảnh xinh ẹp thân thương của quê hương xứ huê bằng âm điu trữ tìhữ runh:
huế ơi, quê mẹ của ta ơi! nhớ tự ngày xưa, tuổi chín mười mây núi hiu hiu, chiều lặng lặng mưa nguồn gió biển, nắng xa khơi…
trong nỗi nhớ huế đang trào dâng trong lòng, nhà thơ hồi tưởng lại âm thanh, tiếng ru của người mẹ:
hà ai, tiếng mẹ ru nhè nhẹ cay đắng bao nhiêu nỗi đoạn trường!
hình ảnh người mẹ hiện về cùng với qua khứ khổ đau của quê hương, của dân tộc.
Ổi những đèm xưa, tối mịt mùng with nằm bên mẹ, ấm tròn lưng ngoài hiên nghe tiếng giày đi rỏn mẹ bấm with im: chúng nó lùng
một cử chỉ nhỏ của người mẹ đã làm hiện lên cả một xã hội ngột ngạt với những kiếp người nô lệ. hồi tưởng lại những ngày thơ ấu, nhà thơ càng thương xót người mẹ yêu quý đã nâng niu, che chở cho with mà suốt đời de ella mẹ buồp: </ n
mẹ ơi, đời mẹ buồn lo mãi thắt ruột mòn gan, héo cả tim!
những kỉ nệm về người mẹ đã in sâu trong tâm trí của nhà thơ, đeo đuổi suốt ời nhà thơ, ể lại dấu ấn trêt cả những bài thơ vi vi ề mẹ mẹ mẹ mẹ mẹ mẹ mẹ mẹ mẹ mẹ mẹ mẹ mẹ mẹ
với hình ảnh người mẹ trong bài thơ “quê mẹ”, tố hữu đã thể hiện được sự thông nhát quyện hòa giữa hình ảnh mẹ mẹ. bằng âm thanh êm ái, ngọt ngào của lời ru xứ huế, mẹ đã gieo vào lòng con tình yêu quê hương và lòng căm ghét kẻ thù:
“mẹ không còn nữa còn đây huế”
… và huế đã trở thành mảnh đất quê mẹ, nuôi dưỡng tâm hồn nhà thơ. hình ảnh người mẹ trong lòng thi sĩ cứ lớn dần lên hòa quyện với quê hương xứ huế và trở thành “quê mẹ”. quê hương còn chua xót là mẹ with “chua xót”, quê hương with khổ đau là mẹ with “khổ đau”.
mẹ ơi dưới đất còn chua xót những tiếng giày đinh đạp núi đồi.
trên kia ta đã nghe tiếng giày đi rỏn của giặc pháp xâm lược. và giờ đây là tiếng giày đinh đạp núi đồi, là giày đinh của giặc mĩ. bằng tình yêu chân thành của ứa con, bằng tình yêu tha thiết của người dân xứ huế ối với quê hương, nhà thơ tin tưởng huế ƣiẽ phẽ ph>:
“Ôi huế ngàn năm huế của ta Đường vào sẽ nối lại đường ra như con của mẹ về quê mẹ huế lại về vui giữa cộp> hòng”
nếu như hình ảnh của người mẹ trong “quê mẹ” hiện lên trong nhịp điệu ru thì hình ảnh của người mẹ trong “mẹ tơm” hiện lên trong nhịp điệu Sónng, sonng, sonng, sonng biển, sont. cảm yêu thương:
“tôi lại về quê mẹ nuôi xưa một buổi trưa, nắng dài bãi cát gió lộng xôn xao, sóng biển đu đưa mát rượi lòng ta ngân nga tiếng”
nhà thơ tố hữu nói: “nhịp điệu của hai câu thơ là nhịp điệu của sóng gió và cũng là nhịp điệu náo nức xao và biết bao ”. mẹ tơm là bà mẹ ở hậu lộc, Thanh Hóa đã Từng Nuôi tố hữu và các ồng chí của ông trong throng thời kỳt ho trong cuộc sống mới. nhà thơ cảm thấy như được trở về quê mẹ thân thương với biết bao xúc động:
“with đã về đây, ơi mẹ tơm hỡi người mẹ khổ đã dành cơm cho with cho Đảng ngày xưa ẩy không sợ tù gông, chấp súng gươm!”
mẹ tơm được nhà thơ thể hiện là một người mẹ cách mạng với tình cảm, hành động và cả dáng dấp trong cuộc ngôy song hàng. người mẹ nghèo đã giấu những lá truyền đơn trong gánh rau đi chợ, đã ngồi canh gác cho những cuộc họp, chia sẻ với các with tỡm bát c s. việc làm của mẹ tơm là xuất phát từ tình cảm yêu nước, tinh thần căm thù giặc sâu sắc và lòng thương yêu những ứa with đnang quên
“thương người cộng sản, căm tây – nhật buồng mẹ – buồng tim – giấu chúng with Đêm đêm chó sủa… làng bên động? bong mẹ ngồi canh lẩn bong cồn…”
nhà thơ đã có dụng ý tạc tượng người mẹ cách mạng trên quê hương hanh cát, hanh cù:
bong mẹ ngồi canh lẩn bong cồn
hình ảnh của người mẹ hòa với hình ảnh của non nước! còn có lời ngợi ca nào cao quý hơn, cảm động hơn!
qua hình ảnh mẹ tơm, nhà thơ còn triết lí về những tấm lòng cao đẹp của nhân dân đối với cách mạng:
Ôi bóng người xưa, dã khuất rồi tròn đôi nấm đất trắng chân đồi sống trong cát, chết vùi trong cát những trái tim cư ng!</cư ng!
câu thơ “sống trong car đ đ. mạng chứ không phải diễn tả một quy luật tự nhiên:
những trái tim như ngọc sáng ngời.
hình ảnh người mẹ trong “quê mẹ” và hình ảnh người mẹ trong “mẹ tơm” là hai người mẹ sinh thành và nuôi dưỡng, những ngườg cáđi mẹ ra. cũng tình cảm yêu mến và kính trọng, nhưng mỗi hình ảnh người mẹ lại diễn tả một chủ đề riêng hết sức sâu s. hình ảnh người mẹ trong “what mẹ” nhằm thể hiện chủ đề thống nhất đất nước. “những tiếng giày đinh ạp núi ồi” của giặc mĩ không thể chia cắt ược tình cảm mẹ with, không thể chia cắt ược tình cảm vhàƹtha qu. hình ảnh người mẹ trong “mẹ tơm” diễn tả tư tưởng ân nghĩa, thủy chung đối với cách mạng. nhà thơ tự nhủ mình và nhắn nhủ với mọi người đừng bao giờ quên những người đã hiến dâng cả tâm hồn và cá chong thể mác chong. hãy để cho những trái tim như ngọc mãi mãi sáng ngời trong lòng ta.
