Tác phẩm văn học

Hôm nay, đọc thơ kháng chiến

tố hữu làm cho người ta yêu kháng chiến, yêu cụ hồ, yêu chiến khu, yêu bộ đội, yêu quê hương, để từ đó yêu nƺụp b> g

nhớ người những sáng tinh sương

ung dung yên ngựa trên đường suối reo

nhớ chân người bước lên đèo

người đi, rừng núi trông theo bong người…

(việt bắc)

there is:

bác ngồi đó, lớn mênh mông

trời xanh biển rộng ruộng đồng nước non…

bác hồ, cha của chúng with

hồn của muôn hồn

cho with được ôm hôn má bác

cho con hôn mái đầu tóc bạc

hôn chòm râu mát rượi hòa binh!

(sing tháng năm)

thơ quang dũng bi tráng đấy nhưng cũng thật hùng tráng:

tây tiến đoàn binh không mọc tóc

quân xanh màu lá dữ oai hùm

mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ hà nội dáng kiều thơm…

rải rác biên cương mồ viễn xứ

chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh

Áo bào thay chiếu anh về đất

song mã gầm lên khúc độc hành

(tây tiến)

chính hữu, lúc đầu là:

nhớ đêm ra đi đất trời bốc lửa

cả kinh thành nghi ngút cháy sau lưng

những chàng trai chưa trắng nợ anh hùng

hồn mười phương phất phơ cờ đỏ thắm

rách tả tơi rồi đôi giày vạn dặm

bụi trường chinh phai bạc áo hào hoa…

(ngày về)

sau lại có:

anh với tôi đôi người xa lạ

tự phương trời chẳng hẹn quen nhau

sung bên sung đầu sát bên đầu

Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ…

Đêm nay rừng hoang sương muối

Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới

Huh súng trăng treo

(Đồng chi)

rõ ràng đời sống kháng chiến đã làm thơ dung dị hơn.

nguyễn Đình thi có tính khái quát rất cao:

trời xanh đây là của chúng ta

núi rừng đây là của chúng ta

những cánh đồng thơm mát

những ngả đường bat ngát

những dòng song đỏ nặng phù sa

nước chúng ta, nước những người chưa bao giờ khuất

Ðêm đêm rì rì rầm trong tiếng đất

những buổi ngày xưa vọng nói về…

nước việt nam từ máu lửa

rũ bùn đứng dậy sáng lòa!

(Đất nước)

thơ hoàng trung thông luôn lạc quan, yêu đời và tình quân dân thực sự là “cá nước”:

các anh về mái ấm nhà vui

tiếng hát câu cười

rộn ràng xóm nhỏ

các anh về tưng bừng trước ngõ

lớp đàn em hớn hở theo sau

mẹ già bịn rịn áo nâu

vui đàn with ở rừng sâu mới về…

(bao giờ trở lại)

còn thơ vũ cao, mới! mà mỗi khổ vẫn như tứ tuyệt cổ!

… anh ngước nhìn lên hai dốc núi

hang thông bờ cỏ with đường quen

nắng lụi bỗng dưng mờ bong khói

núi vẫn đôi mà anh mất em…

(núi Đôi)

hoàng cầm có chữ “nghiêng” mà đến bây giờ còn nhiều người muốn học.

song Đuống trôi đi một dòng lấp lánh

nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kỳ…

(bên kia song Đuống)

rồi thơ Hồng nguyên, Trần Mai Ninh, Hoàng Lộc, Xuân Miễn, Minh Huệ, Trần Hữu Thung, Hữu loan, nông quốc chấn … Trực tiếp viết về tình, cảnh, sự, người kháng. rồi thơ của “cánh” thơ mới 1930-1945 chuyển mình, như là thơ: lưu trọng lư, xuân diệu, chế lan viên… những áng thơ đó đã gópico “sị tị”, “vhi hópico” “,”, “,”, “,”, “,”, “,”, “,”. “Cá nhân Hóa”, “Công Nông Hóa”, “Cần Lao Hóa” … tạo cho thơ khang chiến chống phapp một bản sắc mới mẻ, nhiều gam màu mà vẫn tiếp nối ược Truyền thống cao cả củ xưa và thơ cách mạng trước đó.

*

* *

ến KHáng Chiến Chống mỹ, ặc Biệt Là Sau Khi Mỹ DựNG Nên sự Kiện Vịnh Bắc Bộ ể đánh PHán Miền Bắc NướC, Lực Lượng Thanh Niên Học Sinh, Sinh Viên Ng Ng NG NG NG NG NG NG NG NG NG NG sau 10 năm (1954-1964) lớn lên dưới các mái trường miền bắc, họ nhập ngũ, “nằm lòng” thơ yêu nước tiền nhân và phchơ thp cha anngh. họ đánh giặc và làm thơ mọi lúc, mọi nơi, về “mọi vấn đề”, miễn là có ích cho kháng chiến, cho thống nhất tổ quốc.

cho ến giờ, không ai “phản bác” ý kiến ​​cho rằng, phạm tiến duật chính là “người lĩnh xướng của dàn thơ chống mỹ”, là “with chim lửa trường sơn”, dùp lớ pháp vẫn đồng hành/đương thời và quanh phạm tiến duật là đông đảo các nhà thơ có tài khác.

cái vết thương xoàng mà đưa viện

hàng còn chờ đó tiếng xe reo

nằm ngửa nhớ trăng, nằm nghiêng nhớ bến

nôn nao ngồi dậy nhớ lưng đèo

(nhớ)

những câu thơ ấy có thể viết, dán trong ca-bin vận tải suốt “Đường mòn hồ chí minh” của bất cứ ai!

cao hơn tiếng bom là khe đá tiếng đàn

tiếng min công binh phá đá

tiếng điếu cày rít lên thong thả

tiếng oai nghiêm xe rú máy trên đường

thế đấy, giữa chiến trường

nghe tiếng bom rất nhỏ

(tiếng bom ở seng phan)

Đoạn thơ này là “triết lý nhân sinh” của tất cả những ai ở chiến trường ngày ấy-không hiểm nguy ác liệt nào cao bảu chưùng t, chưùng th. Chí yêu nước diệt thù ấy lại hiện ra rất sinh ộng và cụ thể bằng những chi tiết “lạ” vì rất thực, rất ộc đá trong ời sống sống trường, chứ không “chữ n.

phạm tiến duật mở ra và “lĩnh xướng”, cả một “trường phái” thơ-thơ đánh mỹ-thơ đứng trên đầu thù. họ viết về mình, về đồng đội của mình, về trận đánh của mình. họ không “vịnh” ai, không “viết hộ” ai. họ viết vì cả nước cần “phải thắng”. mà muốn “phải thắng”, thì phải “cao”, phải “đẹp”, phải “anh hùng”-lý tưởng cao đẹp thì tư thế cao đẹp. Đau thì cho “nước mắt chảy vào trong”!

*

* *

sau chiến tranh-chiến thắng, chiến binh mới có cri giờ và tâm thế, nói nôm nô nô là, mới có , thơ hậu chiến mở ra, nói thêm, nói nốt những điều mà lúc cần “phải thắng” chưa nói được, chưa được nói. Đại biểu xuất sắc của giai đoạn này là hữu thỉnh:

một đời người mà chiến chinh nhiều qua

em níu giường níu chiếu đợi anh…

(nghe tiếng cuốc kêu)

hai mươi năm chị tôi đi đò đầy

cứ sợ đắm vì mình còn nhan sắc…

một minh một mâm cơm

ngồi bên nào cũng lệch

chị chôn tuổi xuân trong má lúm đồng tiền

(trường ca “Đường tới thành phố”)

Đó phải được coi là những câu “chinh phụ ngâm” thời đánh mỹ!

nguyễn Đức mậu cũng viết:

sao biết được người yêu minh đã chết?…

tên các cô lạc vào hoa, hoa cũng nát nhàu

da thịt các cô lẫn vào da thịt đất

người chết và người chết tiễn đưa nhau…

(bảy vầng trăng khuyết)

và còn nhiều nhà thơ khác nữa.

trước đó, khi phạm tiến duật viết: mất tất cả để nhân dân không mất, thì đã bị “kiểm điểm” mãi về ữ ợr ct mất!

rõ ràng, lòng yêu nước không bao giờ mất nên thơ yêu nước, giữ nước cũng mãi trường tồn! thơ yêu nước, giữ nước có sức mạnh như những binh đoàn. chỉ chất thơ sử thi mới có thể cho ta những áng “thiên cổ hùng văn” được. sự nghiệp đánh giặc giữ nước, dựng nước nữa, rất cần những áng “thiên cổ hùng văn” bên cạnh muôn màu thơ khác.

ĐỖ trung lai

Related Articles

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Check Also
Close
Back to top button