bếp lửa là một bài thơ rất hay được các giáo viên ra đề trong mỗi kì thi học kì. Để chuẩn bị thật tốt cho bài thi của mình, hãy cùng thpt sóc trăng tham khảo đề cương ôn tập học kì 1 ngữ văn lới p 9 d 2019
Đề cương học kì 1 môn văn lớp 9 bài bếp lửa
a. kiẾn thỨc cƠ bẢn:
i. tác giả:
bạn đang xem: Đề cương học kì 1 ngữ văn lớp 9 bài bếp lửa của bằng việt
– bằng việt, tên khai sinh là nguyễn việt bằng – sinh năm 1941, quê ở huyện thạch thất, tỉnh hà tây.
– bằng việt làm thơ từ đầu những năm 60 và thuộc thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống mỹ.
– hiện nay ông là chủ tịch hội liên hiệp văn học nghệ thuật hà nội.
ii. tac phẩm:
1. hoàn cảnh sáng tác:
– bài thơ được sáng tác năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên học ngành luật ở nước ngoài.
– bài thơ được đưa vào tập hương cây – bếp lửa (1968), tập thơ đầu tay của bằng việt và lưu quang vũ.
2. khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật:
– nội dung: qua hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu đã trưởng thành, bài thơ “bếp lửa” gợi lại những kỷm niệm ồn, và ồn, và ồn, và ồn, và ồn, và ồn, và ồn, và t. thời thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà cũng là đối với de ella gia đình de ella quê hương đấct n.
– nghệ thuật: bài thơ đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa biểu cảm với miêu tả tự sự và bình luận. Thành công của bài thơ còn ở sự sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà, làm điểm tựa khơi gợi một kỷm niệm, cảm xúc, suy nghĩ v.
3. mạch cảm xúc và bố cục:
– mạch cảm xúc: bài thơ là lời tâm sự của người cháu hiếu thảo ở phương xa gửi về người bà. Bài thơ ược mở ra với hình ảnh bếp lửa, từ đó gợi về những kỷ niệm tổi thơ sống bên bà tám nĂm ròng, làm hiện hình ảnh bà với sự só cho ứa cháu of her. từ những kỷ niệm, đứa cháu nay đã trưởng thành suy ngẫm và thấu hiểu về cuộc đời bà, về lẽ sống giản dị mà cao quý cà. cuối cùng, người cháu muốn gửi niềm mong nhớ về với bà. mạch cảm xúc bài thơ đi từ hồi tưởng đến hiện tại, từ kỷ niệm đến suy ngẫm.
– bố cục: 4 phần.
- khổ đầu: hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng cảm xúc hồi tưởng về bà.
- 4 khổ tiếp: những kỷ niệm ấu thơ, hình ảnh bà và bếp lửa.
- khổ 6: những suy nghĩ của tác giả về bà và hình ảnh cuộc đời bà.
- khổ cuối: nỗi nhớ của cháu về bà và bếp lửa.
- từ láy “ấp iu” gợi bàn tay kiên nhẫn, khéo léo và tấm lòng chi chút của người nhóm lửa, lại rất chính xác với công việm bc nhó>
xem thêm: soạn bài bếp lửa của bằng việt
b. phÂn tÍch bÀi thƠ
1. hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng, cảm xúc về bà.
một bếp lửa chờn vờn sương sớm
một bếp lửa ấp iu nồng đượm
cháu thương bà biết mấy nắng mưa.
– ba tiếng “một bếp lửa” ược nhắc lại hai lần, trở thành điệp khúc mở ầu bài thơ với giọng điệu sâu lắng, khẳng ịnh hình ảnh ảnh ả tưởng của nhà thơ.
– “bếp lửa chờn vờn sương sớm” là hình ảnh quen thuộc đối với mỗi gia đình việt nam trước đây mỗi buổi mai sớm. hình ảnh bếp lửa thật ấm áp giữa cái lạnh chờn vờn “sương sớm”,thật thân thương với bao tình cảm “ấp iu nồg”.
– rất tự nhiên, hình ảnh bếp lửa đã làm trỗi dậy tình yêu thương: “cháu thương bà biết mấy nắng mưa”. tình thương tràn đầy của cháu đã được bộc lộ một cách trực tiếp và giản dị. Đằng sau sự giản dị ấy là cả một tấm lòng, một sự thấu hiểu đến tận cùng những vất vả, nhọc nhằn, lam lm.
=> ba câu thơ mở ầu đã diễn tả cảm xúc đang dâng lên cùng với những kí ức, hồi tưởng của tac giả về bếp lửa, về bà, là sự khái quát tình cảa ng ườ ườ ườ /p>
2. hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ of her sống bên bà:
– bốn khổ thơ tương ứng với ba kỉ niệm của khoảng thời thơ ấu của nhà thơ sống bên bà. Đó là những kỉ niệm bên bếp lửa và bên người bà kính yêu. Đoạn thơ thấm thía bởi sự kết hợp hài hòa giữa biểu cảm với miêu tả, tự sự với trữ tình.
a. kỉ niệm tuổi thơ de ella bên cạnh bà là cuộc sống có nhiều gian khổ, thiếu thốn nhọc nhằn:
lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy
chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay.
– Tuổi thơ ấy có bong đen ghê rợn của nạn đói năm 1945. hơn hai triệu người dân việt nam chết đói vì chynh Sách cai trị dã man của giặc nhật, giặc pháp. người sống thì “dật dờ như những bóng ma”. Cái đói cơ hồ đã am ảnh Trong vĂn chương việt nam một thời, đói ến nỗi phải Ăn ất set (trong văn ngô tất tố), những trăn trở về miếng Ăn luôn dằn vặt trang viết viết viết viết lan viên đã từng tổng kết trong một câu thơ đau đớn: “cả dân tộc đói nghèo trong rơm rạ”.
– hình ảnh “bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy” cũng phần nào diễn tả ược hoàn cảnh khó khópThis . không trải qua cái đói quay, đói quắt thì bằng việt chẳng thể viết được những câu thơ chân thực đến thế!
– ấn tượng nhất ối với cháu trong những nĂm đói khổ là mùi khói bếp của bà – mùi khói đã hun nhèm mắt cháu ể ến bây giờ nghĩ lại Tuổi và cai cay bởi xúc ộng của người cháu đã trưởng thành khi nhớ về bà hòa quyện.quá khứ và hiện tệi ồng hiện thòng. và tâm hồn cháu.
b. nhớ về những kỉ niệm là nhớ về bếp lửa, nhớ về tình bà trong suốt tám năm bên bà:
tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
tu hú kêu trên những cánh đồng xa
tu hú kêu bà with nhớ không bà?
bà hay kể chuyện những ngày ở huế
tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!
mẹ cùng cha công tác bận không về
cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học
tu hú ơi! chẳng đến ở cùng bà
kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
– “tám năm ròng cháu sống cùng bà” – tám năm cháu nhận được sự yêu thương, che chở, dưỡng nuôi tâm hồn từ tấm lòng của. tám năm ấy, cháu sống cùng bà vất vả, khó khăn nhưng đầy tình yêu thương.
– kháng chiến bùng nổ, “mẹ cùng cha công tác bận không về”, bà vừa là cha, lại vừa là mẹ: “bà bảo cháu nghe – bà dạy cháu làm, bà chăm chá”. chính bà là người đã nuôi dưỡng, dạy dỗ cháu nên người. bà hay kể chuyện những ngày ở huế ể ể nhắc nhở cháu về truyền thống gia đình, về những đau thương mất mát và cả cả nhữnh táng de ella. she bà luôn bên cháu, dạy dỗ, chăm sóc cho cháu lớn lên.
-> một loạt các từ ngữ “bà bảo”, ”bà dạy”, “bà chăm” vừa diễn tả một cach sâu sắc tình thương bao la, sự chăm chút hết mình của người bành choc cháu, vừa thể của cháu đối với bà. tình yêu và kính trọng bà của tác giả được thể hiện thật chân thành, sâu sắc: “nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc”.
– bà và bếp lửa là chỗ dựa tinh thần, là sự chăm chút, đùm bọc dành cho cháu. bếp lửa của quê hương, bếp lửa của tình bà lại gợi thêm một kỉ niệm tuổi thơ – kỉ niệm gắn với tiếng chim tu hú trên ồng quộ quỗ mềp
tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!
tu hú ơi! chẳng đến ởcùng bà
kêu chi hoài trênnhững cánh đồng xa?
đoạn thơ khiến ta chạnh nhớ về “tiếng chim tu wet” của nữ sĩ anh , ti-hun, ti-hun, ti-húes, tu-hun, tuhun, tuhen tunhen, tui tuim. lỏi khắp bài thơ như một âm thanh u ẩn, không buồn mà tiếc. còn ở đây, tiếng chim tu hú bước vào thơ bằng việt như một chi tiết để gợi nhắc nhà thơ về những kỉ niệm ấu thơ đượn. tiếng chim tu hú – âm thanh quen thuộc của làng quê việt nam mỗi độ hè về, báo hiệu mùa lúa chín vàng đồng, vải chín đỏ cây. tiếng chim như giục giã, như khắc khoải một điều gì da diết khiến lòng người trỗi dậy những hòa niệm, nhớ between. phải chăng đó chính là tiếng đồng vọng của đất trời để an ủi, sẻ chia với cuộc đời lam lũ của bà? câu hỏi tu từ “tu hú ơi chẳng đến ở cùng bà – kêu chi hòa trên những cánh đồng xa” mới thấm thía làm sao, xót xa làm sao! nó diễn tả nỗi lòng da diết của tác giả khi nhớ về de ella tuổi thơ, nhớ về bà.
=> những câu thơ như lời đối thoại tâm tình, cháu trò chuyện với bà trong tâm tưởng, cháu trò chuyện với chim tu hú trong tình yêng thương. và tất cả đều là sự bộc bạch của cháu dành cho người bà kính yêu. hình ảnh của bà, hình ảnh của bếp lửa và âm thanh của chim tu hú vang vọng trong một không gian mênh mông khiến cả bài thơ nhuốm phủ sắc bàng bạc của không gian hoài niệm, của tình bà cháu đẹp như trong chuyện cổ tích
c. Đọng lại trong kỉ niệm của người cháu là:
năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
chi tiết thơ đậm chất hiện thực, thành ngữ “cháy tàn cháy rụi” đem đến cảm nhận về hình ảnh làng quê hoang tàn trong khói l. trên cái nền của sự tàn phá hủy diệt ấy là sự cưu mang, đùm bọc của xóm làng ối với hai bà cháu. gian nan, đau khổ mà she không hề kêu ca, phàn nàn. Bà mạnh mẽ, kiên cường trước hiện thực á liệt.ặc biệt là lời dặn cháu của bà đã làm ngời sáng vẻ ẹp tâm hồn của người phụ nữ giàu lòng vị tha, giàu ứ
mày có viết thư chớ kể này kể nọ
cứ bảo nhà vẫn được bình yên
vậy là bà đã gồng mình gánh vác mọi lo toan để các with yên tâm công tác. Bà Không chỉ là chỗ dựa cho ứa cháu thơ, là điểm tựa cho các with đang chiến ấu mà còn là hậu phương vững chắc chắc chắc cả tiền tuyến, gopp nhông nhỏ vider tình cảm bà cháu cháu cháu cháu
d. hình ảnh người bà và những kỷ niệm năm tháng de ella tuổi thơ luôn gắn với hình ảnh bếp lửa:
rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn
một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…
– từ hình ảnh bếp lửa cụ thể ở câu trên, tác giả chuyển thành hình ảnh ngọn lửa trong lòng bà. như thế, bếp lửa không chỉ ược nhen lên bằng nhiên liệu củi rơm mà còn ược nhen lên từ ngọn lửa của sức sống, lòng yêu thương bỉ và bất diệt. ngọn lửa là những kỉ niệm ấm lòng, là niềm tin thiêng liêng kì diệu nâng bước cháu trên suốt chặng đường dài. ngọn lửa là sức sống, lòng yêu thương, niềm tin mà bà truyền cho cháu.
– c cùng với hình tượng “ngọn lửa”, các từ ngữ chỉ thời gian: “rồi sớm rồi chiều”, các ộng từ “nhen”, “ủ sẵn”, “chứa” đửnhỳ. sống của bà, cũng là của người phụ nữ việt nam giữa thời chiến. Điệp ngữ – ẩn dụ “một ngọn lửa” cùng kết cấu song hành đã làm cho giọng thơ vang lên mạnh mẽ, đầy xúc động tự hào.
=> từ hình ảnh bếp lửa cụ thể, bài thơ đã gợi đến ngọn lửa với ý nghĩa trừu tượng, khái quát. bà không chỉ là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là người truyền lửa – ngọn lửa của sự sống, niềm tin cho các thế hệp.
văn mẫu 9: bếp lửa – bằng việt
3. suy ngẫm của người cháu về bà và hình ảnh bếp lửa:
từ những hồi tưởng về kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà, người cháu đã suy ngẫm về bà, về hình ảnh bếp lửa:
lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi
nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
– nếu từ đầu bài thơ, hình ảnh bà và bếp lửa song hành thì đến đây hoà vào làm một, nhòe lẫn, tỏa sáng bên nhau.
> diễn tả cảm nhận của nhà thơ về cuộc đời gian nan, vất vả và sự tần tảo, đức hi sinh, chịu thương, chịu khó của bà. tình thương yêu tác giả dành cho bà được thể hiện trong từng câu chữ. tình cảm ấy giản dị, chân thành mà thật sâu nặng thiết tha.
– suốt cuộc đời, bà luôn chăm chút cho cháu cả về vật chất và tinh thần để cháu lớn lên. she bà là người nhóm lửa, cũng là người luôn giữ cho ngọn lửa luôn ấm nóng, tỏa sáng trong gia đình.
– Điệp ngữ “nhóm” được nhắc lại bốn lần với những ý nghĩa phong phú, gợi nhiều liên tưởng. từ hành động of her, bà đã nhóm dậy những gì thiêng liêng, cao quý nhất của with người. bà nhóm bếp lửa mỗi sớm mai là nhóm lên:
tình yêu thương
niềm vui sưởi ấm
sự san sẻ tình làng nghĩa xóm.
những tâm tình, ước vọng của tuổi thơ
-> nhờ ngọn lửa mà bà “ủ”, bà “nhen”, bà “giữ”, cháu biết cách sống ân nghĩa, thủy chung, biết mở lòng ra với mọi người xung quanh, biết x gẻi lẻn chia. người cháu yêu bà, nhờ hiểu bà mà thêm hiểu, thêm yêu dân tộc mình, nhân dân mình.
– trong tâm trí nhà thơ, bếp lửa và bà là những gì tuy thật bình dị, song ẩn giấu điều cao quý thiêng liêng. cảm xúc dâng trào, tác giả đã phải thốt lên:
“Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!”.
hình ảnh bà và hình ảnh bếp lửa sáng đẹp lung linh trong tâm hồn nhà thơ.
4. nỗi nhớ bà, nhớ quê hương khôn nguôi, da diết.
giờ cháu đã đi xa, có ngọn khói trăm tàu,
có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,
nhưng vẫn chẳng bao giờ quên nhắc nhở:
– sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ?
Điệp từ “trăm” mở ra một thế giới rộng lớn với bao điều mới mẻ. Tuổi thơ đã lùi xa, ứa cháu nhỏ năm xưa giờ đã lớn khôn, đã ược chắp canh bay cao, bay xa ến những chân trời cao rộng cor “khói trìm tàu”, ”lử . tuy thế, cháu vẫn khôn nguôi nhớ về bà và bếp lửa quê hương, nhớ về góc bếp, nơi nắng mưa hai bà cháu có nhau. cháu sẽ không bao giờ quên và chẳng thể nào quên ược vì đó chính là nguồn cội, là nơi mà tuổi thơ của cháu ược nuôi dưỡng ể lớ tó. bà và de ella quê hương de ella yêu dấu là điểm tựa, là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho cháu trên mỗi bước đường đời.
=> từ những suy ngẫm của người cháu, bài thơ biểu hiện một triết lí sâu sắc: những gì thiết nhất của tuổi thìi th inde ng. tình yêu đất nước bắt nguồn từ lòng yêu quý ông bà, cha mẹ, từ những gì gần gũi và bình dị nhất.
———-
các em vừa tham khảo qua đề cương ôn tập học kì 1 môn văn lớp 9 2019/2020 chi tiết nhất được thpt sóc trăng biên soạn. hy vọng sẽ giúp các em hoàn thành tốt bài làm của mình trong kì thi học kì 1.
Đăng bởi: thpt sóc trăng
chuyên mục: giáo dục
