Văn mẫu lớp 11: Phân tích chất thép và chất tình trong bài thơ Chiều tối (Dàn ý 5 mẫu) Chiều tối của Hồ Chí Minh

phân tích chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối của hồ chí minh bao gồm dàn ý và 5 bài văn mẫu hay nhất. qua đó giúp các bạn lớp 11 có thêm nhiều gợi ý tham khảo, nắm vững kiến ​​​​thức cơ bản, trau dồi ngôn ngữ, rèn kỹ năng viếty hay mă

thành công của bài thơ chiều tối chính là yếu tố cổ điển kết hợp với hiện đại, giữa chất thép và chất tình của ng. bài thơ là tình tình cảm nhân ái, bao la của người tù chiến sĩ cộng sản hồ chí minh. Dù ở Trong Hoàn Cảnh tù đày nơi xứ người nhưng Bác vẫn vượt lên tất cả mọi khổ đau, ọa đày về thể xác ể ưa ến cho bạn ọc những vần thơ tuyệt. vậy dưới đây là 5 bài văn phân tích chất thép và chất tình hay nhất, mời các bạn cùng theo dõi tại đây.

dàn ý chất thép và chất tình trong chiều tối

1. mở bai :

– giới thiệu tác giả tác phẩm.

– nêu vấn đề cần nghị luận

2. thanks bai :

– giới thiệu về tác giả; tác phẩm.

– giải thích:

+ chất thép trong bài thơ chiều tối: là ý chí kiên cường, bất khuất, sự tự tin và niềm kiêu hãnh, luôn lạc quan tin tưởng vào mục cáng tiêu cứa.

+ chất tình trong chiều tối: là những cảm xúc, tình cảm, rung động của thi nhân trước cái đẹp của tạo vật, của tìp.

+ phân tích chất thép và chất tình trong chiều tối (mộ)

+ hai câu đầu là bức tranh thiên nhiên trong bài thơ: chất tình.

+ hai câu sau: sự lạc quan, niềm tin, bản lĩnh vào mục tiêu của người chiến sĩ cách mạng : chất thép.

– từ chất thép, chất tình trong thơ bác:

+ ta thấy được gì về con người bác và phong cách thơ hồ chí minh: sự hài hoà giữa chất thép và chất tình.

3. kết bai:

– khẳng định vấn đề nghị luận chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối.

cảm nhận chất thép và chất tình trong chiều tối – mẫu 1

hồ chí minh không chỉ là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc mà còn là một nhà thơ lỗi lạc, một thi nhân tài hoa kiệt xuất. sự nghiệp văn học của hồ chí minh gắn liền với sự nghiệp cách mạng cứu nước, cứu dân. với người, vă thơ là tâm hồn, là tính cách with người, văn thơ của bác luôn thể hiện những ý tưởng cao ẹp, tâm hồn cao quý và cuờcộc ẹ. Trong đó, phải kể ến tac pHẩm chiều tối trong Tuyển tập nhật kí Trong tù đã thể hiện ược tinh thần thrép và chất tìthơ qua bài bài thơ ược sáng tacc tárr trong Honn cảnh vônh vông vông khi tù này đến nhà tù khác khắp tẻng tquâ>

bài thơ chiều tối nổi bật cho phong cách thơ hồ chí minh. qua bài thơ chúng ta có thể thấy được tư tưởng sáng tác cũng như chất thơ độc đáo. Đó là chất thép và chất tình. nó hòa quyền hài hòa với nhau trong bài thơ chiều tối, bài thơ đã cho thấy một người chiến sĩ cách mạng với tinh thén thép nhưng vẫn rìmấn lg. <

“chim mỏi về rừng tìm chốn ngủchòm mây trôi nhẹ giữa tầng không”

“cô em xóm núi xay ngô tốixay hết lò than đã ửng hồng”

bài thơ chỉ vẻn vẹn 4 câu thơ nhưng đã lột tả lên ược khung cảnh thiên nhiên tươi ẹp, sự hòa quyện của with người và thiên nhiên tạo nên bức tranh senh senh senh senh senh senh senh senh tranh thiên nhiên chiều tối với khung cảnh cánh chim và bầu trời chiều tối, áng mây buồn lãng vãng. tác giả dường như đáng phóng tầm mắt để quan sát sự biến đổi của thiên nhiên. mặt trời dần lui về sau núi, những áng mây hồng như ngọn lửa tàn, cánh chim mệt mỏi tìm về chốn ngủ. không gian có vẻ buồn tĩnh lặng đậm chất thi sĩ, chất tình.

trong with mắt người thi sĩ, thiên nhiên chuyển động chậm về chiều tối, ánh nhìn buồn man mác, cảnh vật cũng buồn theo. với ý nghĩa tả thực, không gian là buổi chiều tàn với không gian cao vợi vợi, màu sắc nhẹ nhàng, trầm tĩnh, sự mệt mỏi cáa màcánh chim . nhưng trong mắt thi sĩ, nó không chỉ đơn giản là thiên nhiên mà đó cón chính là tâm tâm trạng của bác. cánh chim ấy chính là bác, bác cũng đang nhớ người thân, nhớ bóng hình tổ quốc,… có một chút gì đó lạc lõng, chơi vơi trong từng c.

pHân tích chất Thép và chất tình trong bài thơ chiều tối – chỉ hai câu thơ ơn giản ấã chứa ựng nỗi lòng của người chiến sĩ cach mạng, đó là nỗ n nhảy tự do, sải cánh như chim trời, được nhẹ nhàng như áng mây kia. còn hiện thực đó là cảnh trời đất u buồn, giềng xích, lạc lõng và cô đơn của người chiến sĩ nơi đất trời xáng vêhên him.</

“cô em xóm núi xay ngô tốixay hết lò than đã ửng hồng”

hai câu thơ cuối cũng thể hiện rõ chất tình. sự chuyển mình của thời gian nhanh chóng diễn ra, từ buổi chiều tà với đám mây như lò que sắp tắt con ến bóng tối bao trùm vàm nổi bửnẓt l. tá giả khéo léo sử dụng thủ phạm đối lập, lấy trăng tả cây, lấy bóng tối để tả ánh sáng. hình ảnh cô em trẻ trung khỏe khoắn đang lao động hăng say dưới ánh lửa hồng vô cùng lãng mạn. bức tranh trở nên sinh động hơn với hình ảnh with người hòa vào thiên nhiên. Đã có sự chuyển mình ở hai câu thơ cuối.

Đây chính là sự lãng mạn của hai câu thơ, with người và thiên nhiên hòa làm một, bổ trợ cho nhau. thiên nhiên sẽ thiếu sức sống nếu không có hoạt động with người. thiên nhiên làm nổi bật lên with người. sự chăm chỉ của cô gái chính là vẻ đẹp lao động của chính with người việt nam. Ánh lửa hồng hay chính là khát vọng trở về quê hương, về bếp lửa của tác giả.

có thểy, bức tranh chiều tối u buồn đã hiện lên với điểm sáng từ hình ảnh cô thôn nữ và ánh lửa hồng khiến bức tranh ầty lẺ ch.

bên cạnh chất tình của bài thơ phải kể đến chất thép. Đây chính là tinh thần thép, ung dung, tự tại giữa sự hà khắc của cuộc sống. ỌC Bài Thơ, NGườI ọC KHông chỉ cảm nhận đy là bức tranh thiên nhiên ẹp, là tâm trạng nhớ nhà khắc khoải, khát vọng tự do mà còn là thati ộ ố ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ chất thép hiện rõ lên trong từng ý thơ.

Để tìm hiểu chất thép chúng ta còn phải hiểu hoàn cảnh của bài thơ ra đời. hoàn cảnh khắc nghiệt khi bác bị đày từ nhà tù này đến nhà tù khác, chân bị gông cùm, tay xiềng xích, thân thế mệt mỏrã, gờy. vậy mà trong lúc hoàn cảnh nước sôi lửa bỏng thế này bác vẫn có thể cảm nhận sự chuyển mình của thiên nhiên, vẫn có thầ gắi gắm tâm tư mình vào thes phải người bình thường nào trong hoàn cảnh ấy cũng làm được.

Đặc biệt trong hai câu thơ cuối, tinh thần thép thể hiện sự chuyển động mạnh mẽ của hành động xay ngô tối và ánh lửa hồng. ngoài tính chất lãng mạn nó còn thể hiện cho sự mạnh mẽ trong tâm hồn thi sĩ. Ánh lửa hồng xua tan đi mệt mỏi, chỉ còn lại sự hoạt bát, tinh thần sáng sủa, hân hoan hướng về ánh sáng.

hình ảnh cô gái, màu hồng của ánh lửa chính là niềm tin, là việc sắt đá trong tư tưởng của người chiến sĩ. Đây chính là tinh thần thé trong bài thơ. cô gái hăng say xay ngô tối chính là sự hăng say hoạt động cách mạng, ánh lửa hồng chính là niềm tin lý tưởng, ánh sáng cách mạng. nó luôn rực cháy và càng trong đêm tối càng sáng rực lên.

có thể nói, chất tình và chất thép hòa quyện vào nhau tạo nên phong cách thơ hồ chí minh. khi đọc thơ, người đọc vừa cảm nhận được sự lãng mạn, vừa cảm nhận ēược sự mạnh mẽ trong lý tưởng, nt. bài thơ vừa tỉnh, vừa lặng, không gian mở rộng từ trên cao xuống dưới núi, thời gian từ chiều đến tối với những đám mây lững thững, lãng đãng u buồn đến sự sôi động của hành động xay ngô tối và ánh lửa phập phồng. sự mạnh mẽ, dẻo dai, uyển chuyển ngày càng thể hi hi rõ trong câu thơ như chynh tâm hồn, ý chí của Bác, cũng chuyển ổi mạnh mẽn hữn giữa những thisch kh ờc.

qua tác phẩm trên, chung ta cảm nhận ược Bác, một vị lãnh tụ vĩ ại, một nhà thơ lớn với tâm hồn lãng mạn và một trai tim tilep, mạnh mẽ, đã soi ườ rũ bùn đứng dậy sáng lòa. bài thơ chính là phong cách thơ hồ chí minh qua từng chặng đường của cuộc đời, hành trình cứu nước đầy gian nan. tự hào thay vì được là con dân của việt nam, là cháu, là con của bác hồ. người lãnh tụ vĩ đại, người cha già đáng kính của dân tộc.

chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối (mở rộng) – mẫu 2

Đọc tập “ngục trung nhật ký”, hoàng trung thông viết:

“tôi đọc trăm bài trăm ý đẹpÁnh đèn tỏa rạng mái đầu xanhvần thơ của bác vần thơ thépmà vẫn mênh mông bát ngát nh”.

thật vậy, “ngục trung nhật ký” (ntnk) đã làm toát lên bức chân dung của một người tù tự do, một người tù mà không một nhà tù nào, một gông xiềng nà à ​​à à à à à à à à à à à à à à à vì vậy, đọc thơ bác, người yêu thơ vẫn nhận thấy bất cứ bài thơ nào, câu thơ nào cũng thấm đậm chất thép. thép trong thơ bác uyển chuyển, tinh vi, linh hoạt. một trong những bài thơ thể hiện rõ nhất chất thép trong thơ người đó là bài “chiều tối (mộ)”:

“quyện điểu quy lâm tầm túc thụcô vân mạn mạn độ thiên khôngsơn thôn thiếu nữ ma bao túcbao túc ma hoàn lô dĩ hồng”

Đây là bài thơ thứ 31 nếu đặt trong logic của toàn bộ tập thơ gồm 135 bài kể cả 2 bản bổ sung. bài thơ được bác viết trong một cuộc chuyển lao từ nhà lao tĩnh tây đến nhà lao thiên bảo. bài thơ đã làm toát lên chất thép cao cường của người chiến sĩ cách mạng. Để thấy được chất thép trong tác phẩm này, đầu tiên ta cần phải hiểu nội hàm của chất thép. trong bài thơ “cảm tưởng đọc thiên gia thi”, người có viết:

“no ở trong thơ nên có thépnhà thơ cũng phải biết xung phong”

cần phải khẳng định chất thép trong thơ là một hình ảnh mang ý nghĩa ẩn dụ. nó là tinh thần chiến đấu của người chiến sĩ cộng sản; là long yêu nước già dặn, mãnh liệt, sôi nổi của một with người; thậm chí nó còn là thái độ ung dung tự tại của một tù nhân ở ngay trong tù ngục. vì vậy, khi bộc lộ trong thơ, nó không thể là tiếng nói trần trụi của một ý chí. nó phải chuyển hóa linh hoạt thành hình tượng thơ, thành tình cảm thơ vì thơ là sự kết hợp hài hòa giữa tình cảm, hình v lý. nếu tình cảm là gốc rễ, lý trí là thân cành thì hình ảnh sẽ là hoa trái. như vậy, đi tìm thép trong tập ntnk, nhất là trong bài thơ “mộ” nói riêng, ta không thể đi tìm thé thép lộ thiên mà phải tìm nó trong hình tượm trong thƺ,. chất thép càng chuyển hoá thành hình tượng, thành tình cảm sâu sắc bao nhiêu thì nó càng cao siêu, cao cường bấy nhiêu. cao siêu nhất, cao cường nhất chính là ở điểm như hoài thanh đã nói: “không phải cói chuyện thép, lên giọng thép mới là có tinh thép.”

chất thép trong bài thơ mộ được thể hiện đầu tiên là ở lòng nhân đạo của người chiến sĩ cộng sản. Bài Thơ ược Viết Theo Thất Ngôn Tứ Tuyệt Với ​​2 Câu Thơ ầu Hiện lên là bức tranh thiên nhiên ược Bác vẽng bằng tâm hồn của một thi sĩ la m m mmt ô ượ ượNg. Đó là hình ảnh cánh chim và chòm mây trở đi trở lại nhiều trong thơ cổ trung đại. nhưng cai there are ở đây làh chim trong thơ người không chỉ ơn thuần là nhằm ể điểm xuyết thời gian như trong thơ cổ điển, í như

“ngàn mai gó cuốn chim bay mỏirặng liễu sương sa khách bước dồn”

hay như trong ca dao có câu:

“chim bay về núi tối rồi”

Ở đây, bác đã nhìn thấu và bên trong sự vật hiện tượng để cảm nhận được cái sự mệt mỏi của cánh chim sau mộmt. Điều này được thể hiện rõ khi người đặt chữ “quyện” nghĩa là mệt mỏi lên đầu câu. như vậy, bác đã bước xa hơn nguyễn du trong kiệt tác truyện kiều với hình ảnh:

“chim hôm thoi thót về rừngĐóa trà my đã ngậm trăng nửa vành”

như vậy bác đã nhìn thấu vào sự vật hiện tượng để thấy được những sự mệt mỏi của những vật tượng n vỻ. Điều ấy có nghĩa là mộ nói chung, cũng như câu khai đề nói riêng đã được viết lên bằng một trái tim vô cùng nhân đạo. trong trái tim của bác chất chứa biết bao nhiêu chỗ ứng, thn phận, cảnh ngộ và cả những vật vô vô giác nhán nhánh lúa nhành hoa mà đuđn-tế. No

“Ôi lòng bác vậy cứ thương tathương cuộc đời chung thương cỏ hoachỉ biết quên mình cho hết thảynhư dòng song chảy nặng phù sa”

mà ở chỗ nào tình cảm sâu sắc nhất, nơi ấy chất thép được bộc lộ cao nhất. Đúng như hoàng trung thông đã nói:

“vần thơ của bác vần thơ thépmà vẫn mênh mông bát ngát tình”

mặt khác, thép ở đây còn là tinh thần chiến đấu, là lòng yêu nước già dặn, mãnh liệt, sôi nổi của một with người. Ý tưởng đó cũng được thể hiện ngay ở câu thơ khai đề. cánh chim trong câu thơ của người đang quy lâm để tìm nơi trú ngụ. rõ ràng ở đây nó không còn như trong thơ của lí bạch:

“chúng điểu cao phi tậncô vân độc khứ nhàn”

cánh chim trong thơ của lí bạch bay về nơi vô tận thì cánh chim trong thơ người lại đang quy lâm để tầm túc thụ. ta không loại trừ hình ảnh cánh chim ấy là biểu hiện cho khát vọng tự do, khát vọng đoàn tụ trong tâm hồn bác bởi maxim gorky đã n hà. văn học từ muôn đời xưa cho đến mãi về sau bao giờ cũng viết về with người. Đang nơi đất khách quê người, bác biết đi đâu về đâu khi phía trước chỉ là một nhà lao và điểm xuất phát cũng chỉt à mhà. nỗi nhớ nước đã từng làm bác bị ốm nặng:

“ngoại cảm trời hoa cơn nóng lạnhnội thương nước việt cảnh lầm than”

thậm chí nỗi nhớ nước thương dân còn làm cho người không ngủ được:

“canh bốn canh năm vừa chợp mắtsao vàng năm cánh mộng hồn quanh”

vậy riqu ràng canh chim ấy là khát vọng đoàn tụ, là tình yêu quê hương ất nước màng lòng yêu quê hương ất nước già dặn sôi n ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ànp bi ài ài ài ài ài. của cả tập thơ “ntnk” nói chung.

không chỉ dừng lại ở đó, đến câu thơ thứ 2, bác gợi lên không gian của cuộc giải tù:

“cô van mạn mạn độ thiên không”

Đó là một bức họa mà mỗi một ý thơ, một lời thơ như một net khắc net chạm. nền của bức pic ấy là bầu trời cao rộng. Điểm xuyết vào đó là chòm mây cô đơn, cô độc, cô lẻ đang trôi chậm chậm giữa miền sơn cước. bức tranh này được vẽ bằng tâm hồn của một tù nhân cổ đeo gông, chân vướng xiềng. vậy nhưng ở đây, tâm hồn người vẫn bỏ ngỏ, thơ của người vẫn ra đời như khi đang ở trể trạng tự do vậy. Điều đó có nghĩa ở người có một tinh thần thép cao cường, một tinh thần vượt ngục mà không một nhà tù nào, một gông xiợn. chính từ địa hạt của tự do ấy, bác đã vẽ lên trong cuộc chuyển lao một bức tranh thiên nhiên rất đẹp. nhìn vào bức tranh ấy, không những ta thấy ược tâm trạng buồn, nỗi nhớ nhà, nhớ nước, biểu hiện tình yêu nước của hồ chí minh mà thơ này, bác đã làm toát lên thể trạng mệt mỏi của tù nhân. nhà tù tưởng giới thạch áp giải tù nhân mọi lúc mọi nơi, thậm chí cảnh giải lao còn làm bác khó chịu, bất bình:

“Đã giải đi nam ninhlại giải về vũ minhgiải đi quanh quẹo mãikéo dài cả hành trìnhbất bình!”

giải từ sáng sớm: “gà gáy một lần đêm chửa tan”, lại phải đi bộ năm mươi ba cây số với chỉ lưng bát cháo tù hcầp:

“năm mươi ba cây số một ngàyÁo mũ dầm mưa rách hết giày”

giờ đây là thời điểm “mộ”, nghĩa là chiều tối. sức người đã mệt. sự mệt mỏi quyện vào từng hình ảnh thơ, điệp vào 2 chữ “mạn mạn” trong tiếng Hán việt nGhĩa là “chậm chậm” với 2 dấu nặng đi liền kề giải. như vậy ở đây, bác tố cáo nhà tù bất nhân đã tước mọi quyền của with người và nó cũng đã bộc lộ rõ ​​​​lòng yêu nướtái bớc, cái ộtábớc. tất cả đó chính là biểu hiện của chất thép trong bài thơ “mộ”

cứ như thế, bác viết bài thơ “mộ” nói riêng, cho tập “ntnk” nói chung bằng một trái tim mà tố hữu đã từng thốt lên rằng:

“bác ơi tim bác mênh mông thếÔm cả non song mọi kiếp người”

toàn bộ trái tim ấy được thể hiện rõ ở trong 2 câu thơ cuối. khi ánh nắng tàn phai, chim trời tắt bóng cũng là lúc bầu trời buông xuống theo đúng thời gian. cái nhìn bao quát không gian “Độ thiện không” giờ đây lại thu vào để đặc tả một xóm núi đó là sơn thôn. nổi lên trên xóm num ấy là hình ảnh người thiếu nữ đang ở ộu xuân của tổi trẻi lại đang phải lao ộng vất vả Tong công việc của nhà nông:

“sơn thôn thiếu nữ ma bao túcbao túc ma hoàn lô dĩ hồng”

không chỉ đến đây ta mới thấy xuất hiện hình tượng người thiếu nữ trong thơ. nếu trong thơ cổ trung đại, người thiếu nữ là trung tâm của cái đẹp; trong thơ lãng mạn, họ là đối tượng để chuyển tải cái tôi cô đơn mà hơn một lần xuân diệu viết:

“Ít nhiều thiếu nữ buồn không nóitựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi gì”

người thiếu nữ trong thơ bác lại đang xay ngô: “ma bao túc”. vì vậy, câu thơ ánh lên giá trị, vẻ đẹp của with người trong lao động. không chỉ dừng lại ở đó bởi thơ hay ý tại ngôn ngoại, lời ít ý nhiều. Chất Thép Trong Câu Thơ Lại ượC Biểu hiện một lần nữa thông qua tình thương của Bác ối với người thiếu nữ đang xay ngô thời điểm she lẽ

cần phải khẳng định cái lòng nhân đạo ấy chính là sức mạnh của bác. CHẳNG thế mà nhận ịnh về Bác hồ, mọi ý kiến ​​trong và ngoài nước ều thống nhất với nhau ở một điểm: ngọn nguồn sức mạnh của hồ chí minh nằm ngay ngay Trong Trong trang trang trang trag trai tim tum củ Ở đây, cái tình yêu thương ấy, cái lòng nhân đạo của bác đã vượt qua lĩnh vực của một quốc gia, vượt qua cả hình:

“nhiễu điều phủ lấy giá gươngngười trong một nước thì thương nhau cùng”

bác thương cho tất cả những with người bác gặp trong lao tù. từ một cháu bé trong nhà lao tân dương, thử hỏi trong kham lạnh nhà tù, biết bao nhiêu tù nhân nghe thấy tiếng khóc của cháu bé vừa nửa tổi mà rung lên thành hồn thơ như như như

“oa… oa… oacha trốn không đi lính nước nhànên nỗi thân em vừa nửa tuổiphải theo mẹ đến ở nhà pha”

bác dành tình thương cho những with người bác gặp trên with đường chuyển lao. Đó có thể là một phu làm đường:

“dãi nắng dầm mưa chẳng nghỉ ngơiphu đường vất vả lắm ai ơingựa xe hành khách đường qua lạibiết cảm ơn anh đưụng mp

ến đy, người lại dành tình thương cho người thiếu nữ đang ộ ầu xanh của tổi trẻ lao ộng vất vả trong thời điểm nghỉ ngơi ấy là chiều tối. Đằng sau tình thương ấy, ta lại thấy một nỗi bất bình khi người sử dụng nghệ thuật đảo ngữ. Ở cuối câu thơ thứ ba, ta bắt gặp “ma bao túc”. Ở đầu câu 4 bác đảo lại thành “bao túc ma”. chính nghệ thuật đảo ngữ ấy đã làm 2 câu thơ bắt vòng với nhau. nó không chỉ đơn thuần là vòng của chiếc cối xay ngô. nhìn sâu hơn, nó là vòng đời, vòng người của những kiếp đời luẩn quẩn sống dưới chế độ tưởng giới thạch. như vậy rõ ràng, viết bài thơ này, người đã đứng trên quyền with người để tố cáo cái chế độ bất nhân của tƻi.

bài thơ còn nổi bật ở một điểm đó là có lẽ cái sức mạnh của bài thơ lại được tập trung ở hình ảnh “lô dē”. MộT TRONG NHữNG ặC đIểM CủA THơ Bác đó Là thơ người luôn luôn vận ộng, hướng vận ộng đi từ hiện tại tương lai, từ bong tối ểng ếnh sáng. “mộ” không nằm ngoại lệ. “mộ” có nghĩa là chiều tối, ngỡ tưởng sẽ kết thúc bằng một màn đêm đen đặc. nhưng không, với cái nhìn của người chiến sĩ, bác đã kết thúc bài thơ của mình bằng màu hồng. vì vậy, có lẽ chất thép của bài thơ dồn đổ mạnh nhất đo là ở chữ hồng ở bài thơ nà. chữ “hồng” ở đây là hình ảnh đa nghĩa. ta không nên hiểu nó theo một nghĩa đơn nào mà nó là một hình ảnh đa nghĩa. hiểu theo nghĩa tường minh, đây là màu hồng của lò que. lò que ấy có lẽ đã hồng từ lúc buổi chiều. Điều này thể hiện rõ qua sắc thái của chữ “dĩ”. trời cứ tối dần, ma lực của màu hồng càng phát sáng. tuy nhiên ta phải hiểu chữ hồng trong câu thơ này không nên theo nghĩa tường minh mà phải theo nghĩa hàm ẩn. hồng ở đây chính là màu hồng trong tâm tưởng của bác. Đó là màu hồng của cuộc cách mạng đang đến gần. dường như người nhìn thấy cuộc cách mạng tháng tám của đồng bào ta đang đến gần. nhận ịnh về vấn ề này, một nhà pHê bình vĂn học khẳng ịnh: “Thơ Bác, thơ người chiến sĩng sản tay nắm chắc chân lý, mắt nhìn thấu cõi tương sản tay tay tay tay chữ “hồng” ấy ta cũng không loại trừ đó là tình thương, là lòng nhân đạo của hồ chí minh. Đây chính là màu hồng của chất thép bởi màu hồng ấy chính là bác đi trong đêm tối, đi trong xh hội tăm tối và nó càng phát sáng. như vậy, trái tim nhân đạo của người bộc lộ rõ ​​​​nét hơn nhiều. có thể nói, màu hồng ấy chính là bản lĩnh của hồ chí minh. nhận định về vấn đề này, chế lan viên viết:

“người ghét sự chói chang, nhưng chính người là nguồn ấm nóngcủa vầng hồng đánh đẹp bong đêm lui”

như vậy, một mình chữ “hồng” này đã đẩy lùi bóng đêm lui, đã cân bằng 27 âm tiết còn lại của một bài thơ thất tngôn tuy. rõ ràng chữ hồng ở đây là nhãn tự của bài thơ. một lần nữa, bài thơ lại toát lên chất thép ở phong thái ung dung tự tại của tù nhân.

Đọc bài thơ “mộ”, ta không thấy những lời thơ than vãn, mặc dù bác làm thơ trong hoàn cảnh hoàn toàn phản thơ. vì sao lại có được điều ấy? bởi bác có một tinh thần thép, một tinh thần vượt ngục. không một nhà tù nào giam được tinh thần của bác. bài thơ không hề có chữ thép, không hề lên giọng thép nhưng lại ngập tràn chất thép. Ể kết thúc bài viết của mình nên chăng ta mượn lại lời của nhà phê bình hoài thanh: “khi bác nói trong thơ có thép, ta phải hiểu thế thơ nào là thép. có lẽ phải hiểu linh hoạt mới đúng. không phải cứ nói chuyện thép, lên giọng thép mới có tinh thần thép.”

chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối – mẫu 3

Đúng là trong bài “Đọc thơ bác”, nhà thơ hoàng trung thông đã từng cảm nhận:

“vần thơ của bác, vần thơ thépmà vẫn mênh mang bát ngát tình”.

vậy thì theo hoàng trung thông, thơ hồ chí minh có thể được cô đọng lại trong hai chữ: “thép” và “tình”. trong chiều tối, cái chất tình và chất thép ấy thể hiện như thế nào?

trước hết cần hiểu hai khái niệm trên nghĩa là gì? thép là sự ẩn dụ cho lòng kiên cường, sự bất khuất, cứng cỏi, không dễ khuất phục. Đó là biểu hiện của tinh thần bền bỉ, ý chí vững vàng. tình là sự rung cảm, là cảm xúc. nó xuất phát từ rung động của trái tim luôn nóng hổi, ​​​​sôi nổi nhiệt tâm. hai khái niệm này có vẻ mâu thuẫn. mâu thuẫn, mà sao lại tồn tại chung đụng với nhau như thế? lại còn là net tiêu biểu, đặc trưng cho phong cách của một nhà thơ lớn như hồ chí minh?

thật ra thì, chất thép và chất tình chynh là hai mặt cùng tồn tại và làm nền tảng cho nhau, tạo nên tính cách đáng quha hồ chí minh và trở tở tủ tạn. tinh thần bền bỉ của tác giả thể hiện ở chỗ, trong cái khó, cái khổ, ông vẫn không hề nao núng; bị gông cùm xiềng xích, ông vẫn can đảm đối diện; nguy hiểm cận kề, ông vẫn ung dung tự tại… Điều này được chính hồ chí minh phát biểu:

“thân thể ở trong laotinh thần ở ngoài laomuốn nên sự nghiệp lớntinh thần càng phải cao”.

trong chiều tối, điều này thể hiện trong cái cách mà nhà thơ phóng tầm mắt ra thiên nhiên bao la, nhìn cánh chim chiều, nhìn champ mây trôi, không màng tới cới. chẳng ai miêu tả, nhưng ta phải hiểu là hồ chí minh đang “cổ đeo gông, chân vướng xiềng”. trong cảnh đó, liệu chúng ta đủ thanh thản để làm thơ không? thế nhưng, hồ chí minh làm thơ được, mà lại còn viết rất hay. hơn nữa, trong thơ minh, hồ chí minh còn thể hiện tinh thần lạc quan đáng kinh ngạc. nói về buổi chiều tối mà chẳng dùng một chữ tối nào, nhà thơ dùng màu hồng của lửa than để làm dấu hiệu nhận biết cho bonig. nghĩa là lúc nào cũng vậy, đôi mắt ấy luôn hướng về ánh sáng, luôn đi tìm ánh sáng, dù đó là thứ ánh sáng nhỏ nhoi. nhưng sự sáng nhỏ nhoi ấy có tác dụng nâng tinh thần người ta lên để khỏi bị nhấn chìm vào bóng tối bao trùm. làm được như thế, hẳn phải có tinh thần thép, tinh thần tự do, tinh thần kiên cường. Đó chính là chất thép đấy thôi. hồ chí minh không bao giờ chịu khuất phục, là nhờ ở tinh thần cứng cỏi ấy.

nhưng hồ chí minh không phải một vị tiên, không phải một kẻ chẳng biết đến đau đớn trần tục. Ông là một with người, biết vui buồn, sướng khổ. là một with người nên trong ông, không thể không tồn tại chữ tình. tuy vậy, cái tình trong thơ hồ chí minh không gói gọn trong tình cảm cá nhân.

“Ôi lòng bác vậy, cứ thương tathương cuộc đời chung, thương cỏ hoa”

tố hữu từng khóc hồ chí minh bằng những vần thơ như thế. tình thương của hồ chí minh trải theo chiều rộng, thấm vào chiều sâu, vươn đến tầm xa. Ông thương yêu nhiều, tình thương yêu đó dành cho thiên nhiên, cho quê hương, cho with người, cho những người đồng khổ. riêng trong chiều tối, tình yêu thiên nhiên thể hiện khá rõ (điều này không cần nhắc lại, vì hẳn là giáo vivi nào cũng đcn tích kĩn ccc em về t. nhưng bên cạnh tình yêu thiên nhiên đó, nổi bật hơn lại là tình yêu với with người, ặc biệt là người lao ộng. đáng quí. tình thương của nhà thơ không có sự ràng buột về mặt địa lí. Đó được gọi là “tình hữu ái giai cấp”.

chất tình nhờ chất thép mà thêm nồng hậu. nhờ tinh thần vững vàng nên trái tim luôn rung cảm sâu sắc với nhiều kiếp người. chất thép cũng nhờ chất tình mà được nâng lên. trái tim chan chứa yêu thương và tấm lòng nghĩ về cuộc ời đã nuôi dưỡng và củng cố cho hồ chí minh ương ầu với mọi thách và bền bỉ gìn quán cán. Đấy chính là nét đẹp trong bài chiều tối, trong tập nhật kí trong tù, trong sự nghiệp văn học, sự nghiệp cách mạng và trong bản hân thân with min.

chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối – mẫu 4

“tháp mười đẹp nhất bông senviệt nam đẹp nhất có tên bác hồ”

Đất nước việt nam rất tự hào về bác hồ bởi người chính là sự kết tinh những tinh hoa truyền thống của bản sắc dâc n. nhân dân ta đã thấy ở Bác hồ with người việt nam ẹp nhất và nhân dân thế giới gắn liền tên nước việt nam với tên của chủch tịch hồ chí minh minh: việt nam – hồ chí minh. thơ bác luôn mang đậm chất tình và chất thép giống như hoàng trung thông đã từng viết:

“vần thơ của bác, vần thơ thépmà vẫn mênh mang bát ngát tình”.

(Đọc thơ bác)

chất thép cùng chất tình trong bài thơ chiều tối (mộ) sẽ là bài thơ cụ thể cho ta thấy được điều đó.

chủ tịch hồ chí minh là vị lãnh tụ, là người cha già của dân tộc. trong những năm tháng của ời mình, bác đã bôn ba khắp năm châu bốn bể tìm ường đi và tương lai cho ất nước, giải phÓng dân tộc tho.

người đã dẫn dắt dân tộc ta thoát khỏi đói nghèo, đi lên xây dựng chế độ xã hội tốt đẹp như ngày hôm nay. bên cạnh with đường cách mạng lỗi lạc, bác còn là một nhà thơ lỗi lạc, một thi nhân tài hoa bậc nhất.

sự nghiệp văn chương của người gắn liền với sự nghiệp của cách mạng, với nhân dân.

<

“Chiều tối” (mộ) là nhật kí của một đoạn hành trình ầy vất vả và vào vào buổi chiều Muộn – trong chặng ải cuối cùng ấy sự mệt mỏi của ng ng ng trong tù ườyd ườyd ườyd ườyd ườyd đyd đ with đường chuyển lao qua các tỉnh quảng tây – trung quốc.

ầu tiên, chất thép trong bài thơ “chiều tối” là ý chí kiên cường, bất khuất, sự tự tin và niềm kiêu hãnh, luôn lạc quan tin tưởng vào mởc. còn chất tình trong “chiều tối” là những cảm xúc, tình cảm, rung động của thi nhân trước cái đẹp của tạo vật, của ưng t. chất thép và chất tình trong bài thơ “chiều tối” được thể hiện hài hòa, đan xen vào trong từng câu, từng chữ của bài.

ở trong hai câu ầu tiên, nghiêng nhiều hơn về chất tình với phong cảnh thiên nhiên lúc chiều tà trong with mắt người chiến sĩ – thi sĩ sau một ngày giải lao ầy

“chim mỏi về rừng tìm chốn ngủchòm mây trôi nhẹ giữa tầng không”

(quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,cô vân mạn mạn độ thiên không.)

bức tranh chiều tối được hiện lên thông qua hai hình ảnh: cánh chim và chòm mây. cánh chim vốn là thi liệu quen thuộc trong thơ ca ngày xưa. Đến đây ta bỗng nhớ đến hình ảnh cánh chim: “chim hôm thoi thót về rừng” (nguyễn du) hay “ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi” (bà huyện thanh quan).

trong thơ cổ, những cánh chim gợi về nỗi cô đơn, nỗi buồn, về một một kỉ niệm nào đó. thế nhưng trong “chiều tối”, canh chim của hồ chí minh xuất hiện trong một hoàn cảnh hoàn toàn khác đó là “Canh chim mỏi”: những chú chim sau một ngày kiếm Ăn mệt mệt mệt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mỏt mệt mệt mệ /p>

rõ ràng những cánh chim này bay có phương hướng, có mục đích và có chốn để về chứ không hề lênh đênh vô định giống ữm tro n. những cánh chim ấy gợi liên tưởng về sự tương phản với hoàn cảnh của bác vào thời điểm lúc bấy giờ.

chòm mây trên trời thì cô đơn, lững lờ trôi một mình giữa không gian mênh mông, rộng lớn. phải chăng bác hồ đã dùng hình ảnh của chòm mây để nói lên tình cảnh, cảm xúc của mình de ella lúc bấy giờ?

bức tranh thiên nhiên ở đây không chỉ dừng lại ở miêu tả bề ngoài mà nó còn là bề sâu, là cảm xúc của người tù thi vhiên. bằng những quan sát hết sức tinh tế và tỉ mỉ, bác đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên với những cảnh vật thật có hồn, vẽ nên một không gian buổi chi chi chi mơu mơu m ơ.

ằng sau cảnh thiên nhiên ẹp là nỗi cô ơn, mệt mỏi của người tù nhân khi phải một mình trải qua một hành trình dài tỿànhàn àn la. thế nhưng ằng sau nỗi cô ơn ấy còn là một bản lĩnh kiên cường, sắt đá, hi vọng vào một tương lai tươi sáng của ngƿch mời chiẺ.

chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối còn thể hiện qua hai câu thơ cuối của bài thơ:

cô em xóm núi xay ngô tốixay hết, lò than đã rực hồng.

(sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,bao túc ma hoàn lô dĩ hồng.)

nếu như trong văn học trung ại, người with gái tài sắc vẹn toàn, ẹp nghiêng nước nghiêng thành nhưng yếu đu cùng với sốn ận lận, lận. NHắC ếN người with Gái ẹP Trong văc Trung ại, ta luôn nghĩ ngay ến những hình ảnh phảng phất nỗi buồn và số pHận “Bảy nổi ba chìm”

“khuê trung thiếu phụ bất tri sầu,xuân nhật ngưng trang thượng thúy lâu.hốt kiến ​​​​mạch đầu dương liễu sắchối giao phu tế mế”</

dịch thơ:

“cô gái phòng the chửa biết sầungày xuân trang điểm dạo lên lầuĐầu đường chợt thấy tơ xanh liễuhối để chồỿồầu.”</đ

hay hồ xuân hương viết:

“thân em vừa trắng lại vừa trònbảy nổi ba chìm với nước nonrắn nát mặc dầu tay kẻ nặnmà em vẫn giữ tấm lòng son”.

(bánh trôi nước)

trong thơ bác là hình ảnh người con gái hiện lên quá ỗi giản dị, hết sức bình thường, công việc tuy vất vảt nhưng vẫn rẫáng đán ytru đán. hình ảnh “cô em” nổi bật trước thiên nhiên, with người đang làm chủ cuộc sống của mình với sự trẻ và ầy sức khỏm hăcăe, làm viỏm hăc

with người như hòa vào cùng thiên nhiên, người với thiên nhiên quyện vào nhau. “ma bao túc….bao túc ma hoàn”, cách sử dụng điệp ngữ vòng, bác đã tạo nên sự nhịp nhàng trong vòng quay công việc, liên tục và nhịp nhàng. hình ảnh này đã làm cho buổi chiều cô quạnh một bức tranh thơ sức sống và niềm vui lan tỏa.

câu thơ cuối là sự kết hợp hài hòa giữa net cổ điển và lãng mạn. tính cổ điển được thể hiện qua but pháp dùng ánh sáng để nói đến bóng tối. trời đất ngoài kia cao rộng, bao la rộng lớn, dần thu hẹp lại bên cạnh không gian sinh hoạt gia đình thông qua hình ảnh bếp lửa.

<p chữ “hồng” – là ánh sáng của niềm tin, của sự hy vọng, là ngọn lửa bừng sáng xua tan đêm đen, là hơi ấm xua đi lạnh lẽo và cô.

chữ “hồng” – là ánh sáng của ngọn lửa niềm vui, là niềm lạc quan xua tan nỗi buồn và mệt nhọc của thực tại. ta cứ ngỡ như ngọn lửa đang hắt lên khuôn mặt của cô gái như tô vẽ thêm cho khuôn mặt cô càng thêm rạng rỡ.

tứ thơ chuyển ổi chính là nhờ một chữ “hồng” làm sáng cả bài thơ, đem ấm nồng và sức sống ến cho tac pHẩm như hoàng thông đã non: “Một cho ồMà ồM ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG ủNG. /p>

những nhãn tự đó do đâu mà ra? do đâu mà chỉ với một chữ “hồng” đã làm cho người đọc cảm nhận được cái “thần” của bài thơ, là linh hồn của bàti thơ tuy? phải chăng là trong lòng tác giả cũng có một ngọn lửa hồng rực sáng như vậy? Đó là ngọn lửa của tình yêu tha thiết cuộc sống, yêu with người mà không bao giờ tắt trong lòng thi nhân hồ chí minh.

ở Trong cảnh giải tù đày, Bác Không Còn niềm vui cho riêng mình, chỉco những nỗi đau, nỗi buồn, sự lo lắng cho ất nước, nhưng chính lúc ngườn n ứn v. xay ngô tối, thì niềm vui xuất hiện và tứ thơ hiện lên thành một ngọn lửa hồng rực cháy, cháy rực trong người thi sĩ. Đó là niềm vui cho người lao động.

qua đó thể hiện sự trân trọng và nâng niu đối với hạnh phúc thật bình thường, là ước mơ nhỏ nhoi của người lang xđmói lang x. Đúng như hoài thanh đã viết: “những cảnh tượng ấy biết bao người đ ..

thành công của bài thơ chính là yếu tố cổ điển kết hợp với hiện đại, giữa chất thép và chất tình của ngườcách m tù. bài thơ là tình tình cảm nhân ái, bao la của người tù chiến sĩ cộng sản hồ chí minh. Dù ở Trong Hoàn Cảnh tù đày nơi xứ người nhưng Bác vẫn vượt lên tất cả mọi khổ đau, ọa đày về thể xác ể ưa ến cho bạn ọc những vần thơ tuyệt.

qua bài thơ ta càng hiểu và yêu hơn vị lãnh tụ vĩ đại, người cha già của cả dân tộc. xin mượn bốn câu thơ của tố hữu để thay cho lời kết:

“lại thương nỗi đọa đày thân bácmười bốn trăng tê tái gông cùmÔi chân yếu, mắt mờ tóc bạcmà thơ bay cánh hạc ung dung”

chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối – mẫu 5

chiều tối là bài thơ nổi bật cho phong cách thơ hồ chí minh, ặc biệt quan trọng thể hiện ược tư tưởng sáng tác cũng như chất thể cƧácá ộá. Chynh Chất Thép Và chất tình Trong Bài Thơ Chiều tối đã cho thấy một tinh thần Thép của một người chiến sĩ và một tâm hồn nhạy cảm của người thi sĩ ở ở <

chiều tối (mộ) gồm cor bốn câu thơ, ược chia làm hai phần, hai câu ầu thể hi hi hi hijn khung cảnh thiên nhiên noui rừng ầy hiu quanh, hai câu cUối cho thấy tinh tinh thầ Hồ Chí Minh đã Sử Dụng Thể Thơ Thất Ngôn Tứ Tuyệt, NHữNG Câu Thơ ầU đã Cho Thấy MộT ANHìn XA Xă Cùng với khát vọng tự do ménh liệt ược của chòm mây.

diễn giải theo ý nghĩa khác, chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối được thể hiện hài hòa đan cài trong từng câu thơ. nhìn chung, hai câu thơ ầu thiên về chữ tình với phong cảnh thiên nhiên lúc chiều tà trong con mắt người chiến sĩ – thi sĩ sau một ngày bị giệt mải.

“chim mỏi về rừng tìm chốn ngủchòm mây trôi nhẹ giữa tầng không”

ý một bức tranh thiên nhiên cuối ngày như hiện lên trước mắt người đọc chỉ với vài net phác họa tài tình của nhà thơ. một buổi chiều tối êm đềm đầy tĩnh lặng là chất tình trong tác phẩm này.

chính cái buổi chiều tà cuối ngày ấy lại khiến tâm trạng with người đang nhớ nhung quê nhà lại càng trở nên khắc khoải hơn. Đó là cảm giác nhớ người thân, nhớ hình bong tổc quốc, nhớ khói lam chiều vương vấn… một chút lạc lõng ấy lại càng làm nổi bật lên chất thrép và chất t.

chỉ với hai câu thơ nhẹ nhàng, ngắn gọn, giản đơn ấy lại chứa đựng một nỗi lòng thiết tha với quê nhà. cái khát khao được tung bay, được sải cánh như chim trời, được nhẹ nhàng như đám mây kia. Đơn giản qua hai dòng thơ này, hồ chí minh đã khiến người đọc cảm nhận được cảnh chiều tà lặng lẽ, u buồn nơi đất khách cùng với hình ảnh đơn độc, lạc lõng, xiềng xích của người chí sĩ giữa trời đất chiều tà mênh mông hiu quạnh. thông qua đó, nhà thơ cũng thể hiện khát khao tự do thông qua hình ảnh cánh chim trời và đám mây giữa tầng không.

chất thép và chất tình trong bài thơ việt bắc tiếp tục được thể hiện ở hai câu thơ cuối. tất cả chúng ta thấy chất tình rất nên thơ từ hình ảnh giản đơn của with người:

“cô em xóm núi xay ngô tốixay hết lò than đã ửng hồng”

cô gái xóm núi hiện lên như điểm nhấn làm tỏa sáng cả bức tranh thiên nhiên chiều tà. Đó là hình ảnh hài hòa, là sự việc gắn bó giữa with người và thiên nhiên. chính cái sự lãng mạn, thơ mộng này của cô em gái say than đã chứng tỏ chất tình chất thơ trong tác phẩm. sự chăm chỉ, mải miết của cô gái xay ngô như đang gợi nên vẻ đẹp lao động của chính with người việt nam.

thể thấy, trong chiều tối một bức traph chiều tà u bour tĩnh lặng hiện lên c cùng với điểm sáng từ hình ảnh côn nữ xóm noi đã khi b ầ ẻ ẻ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ

chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối là nội dung độc đáo trong tác phẩm này. bên cạnh chất tình, tất cả chúng ta còn cảm nhận được chất thép đầy rắn rỏi mạnh mẽ của một người chiến s. Giữa Cái Khung Cảnh Chiều tà lặng lẽ u buồn ấy, người chiến sĩ vẫn không hềm cảm thấy tẻ nhạt mà vẫn ấm lòng với một khát khao tự do, một ướ /p>

hai câu thơ cuối bài thể hiện chất thép thâm thúy và đậm net hơn hết. cô gái miền sơn cước trong sự lao động chăm chỉ mê say đã cho thấy tinh thần thép trong thơ của hồ chí minh. chỉ với tính từ “hồng” ứng cuối câu mà nhà thơ như xóa tan đi mọi sự mỏi mệt, chỉ còn sót lại thần sáng sủa, sự hân hoan válál.

màu hồng của Lò Than, từ hình ảnh cô gai lao ộng đó là niềm tin, là sực vaệc sắt đá Trong tưng người chiến sĩ, và chủng đó là chất Thép Trong trong bài thơ nà. quả thật, chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối được hòa quyện thật tinh tế. cô gái xay ngô miệt mài bên ánh lửa hồng không chỉ thể hiện tư tưởng của bác bỏ luôn rực cháy mà còn cho thấy cái tình m m m md.

xuất hiện nổi bật trong bức tranh chiều tối đó là cô gái sơn cước đang xay ngô với một vẻ khỏe khoắn của with người lang đ. Đây là một bước phát triển trong chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối và cũng của chính tác giả. nếu như trong hai câu thơ ầu, thiên nhiên hiện lên vào trạng thái nghỉ ngơi thì hình ảnh with người gợi lên nhịp sống mạnh mạnh mẽ, dẻng da sin. pHải chăng lò that rực hồng của người thôn nữ ấ and đã nhóm lên trong ếm tối ni ềm sự Sung sướng, sự sáng sủa xua đi cai lạnh lẽo trong trai tim người tù xa nhà.

chất thép và chất tình trong bài thơ chiều tối còn được thể hiện ở tinh thần tân tiến trong hai câu thơ cuối bài. lúc này, hình tượng thơ vận động tốt với sự kết thúc màu hồng sáng sủa của lò que. Và quan trọng hơn hết, ằng sau bức tranh ấy đó là tâm hồn của một thi sĩ, một tinh thần sáng sủa của người chiến sĩng sản luu ướng vềc với ờcy ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ ờ. chọn chứa nhiều chông gai và khó khăn.

tinh thần chiến sĩ bình tĩnh, giữ thế chủ động trước gian khổ cũng như biết vượt lên trên mọi hoàn cảnh đó là théthƺng bà. nhà thơ hoàng trung thông từng viết về thơ bác bỏ “vần thơ của bác bỏ vần thơ thép/mà vẫn mênh mông bát ngát tình…”