Hướng dẫn cảm thụ văn học bài Khi mẹ vắng nhà – Tiếng việt 3

khi mẹ vắng nhà

khi mẹ vắng nhà, em luộc khoai

khi mẹ vắng nhà, em cùng chị giã gạo

khi mẹ vắng nhà, em thổi cơm

khi mẹ vắng nhà, em nhổ cỏ vườn

khi mẹ vắng nhà, em quét sân và quét cổng.

sớm mẹ về, thấy khoai đã chín

buổi mẹ về, gạo đã trắng tinh

trưa mẹ về, cơm dẻo và ngon

chiều mẹ về, cỏ đã quang vườn

tối mẹ về, cổng nhà sạch sẽ.

mẹ bảo em : dạo này ngoan thế!

– không, mẹ ơi! with đã ngoan đâu !

Áo mẹ mưa bạc màu

Đầu mẹ nắng cháy tóc

mẹ ngày đêm khó nhọc

with chưa ngoan, chưa ngoan !

trần Đăng khoa

cách đọc

Đọc chậm rãi, giọng đọc vui vẻ, hồ hởi, tình cảm, nhẹ nhàng, xúc động. chú ý ngắt nhịp ở chỗ đánh dấu câu. nhấn giọng ở điệp khúc “khi mẹ vắng nhà”, chú ý thể hiện cảm xúc ở 6 câu thơ cuối bài.

gợi ý cảm thụ

trần đĂng Khoa từng tâm sự: “tôi chỉc có vểt ược về cai gì tôi đã thực sự thấy bằng mắt, chỉ cảm vềc cai gì thực sự tôi đã trrong tâm trí trí mm. có thể tìm thấy trong thơ tôi những sự việc hoàn toàn có thực của bản thân tôi, gia đinh tôi, làng quê tôi và những nơi tôi…”(s1ố). Bài thơ khi mẹ vắng nhà viết vềt kỉ niệm của tổi thơ, đy là một trong những bài thơ thật sự xúc ộng về tình cảm gia đình, cụ th thơnh and tớng ớng ớng ớng ớng ớ vất vả, nhọc nhằn.

trần đĂng khoa cũng từng tự hào nói: “mẹ tôi là nông dân, còn tôi without ra ở nông thôn”, “tôi mãi mãi chỉ là anh nông dân làng Kêu, Hạt Gạo làng ta, Buổi Sáng NHà Em, Trần đăng Khoa ều Viết Về Mẹ, NHắC ến Mẹ Với Tất Cả Lòng Biết ơn, Kính Trọng Và Sựm Sắm. tuổi, độ tuổi mà một em bé đã bắt đầu biết giúp cha mẹ làm việc nhà.bài thơ được kết cấu theo trình tự thời gian.

khổ 1: khi mẹ vắng nhà

Điệp khúc “khi mẹ vắng nhà” vang lên năm lần trong khổ thơ đầu. tac giả không chỉ sử Dụng biện phap phap từ ngữ mà còn lặp lại cả kết cấu ngữ phapc của câu ển nhấn mạnh những công việc mà em Be hăng hai làm ể ể ể ể ể ể đ đ đ đ đ đ đ đ đ. các câu thơ chỉ khác nhau ở việc liệt kê các hoạt động của em bé: luộc khoai, cùng chị giã gạo, thổi cơm, nhổ cỏ vườn, quén v.t. cách kết cấu rất lạ, chỉ là một động tác liệt kê đơn thuần, cũng chưa hề thể hiện một thái độ rõ ràng của em <c đp

khổ 2: khi mẹ đi làm đồng về

vệc nhà nông bận rộn, giờ nào việc ấy, mẹ đi về sớm tối, không ngoi tay, không hết việc: “sớm mẹ về”, “buổi mẹ về”, “trưa mẹ”, “chi -chiều mm ”,“ Tối mẹ về ”. Mọi Việc with đã Làm Xong đu Vào ấy: Khoai đã Chyn, Gạo đã Gi Trắng tinh, cơm dẻO Và ngon, quang vường nh ượ ế ạ ạ đ đ đ đ đ đ đ đ. Câu ở khổ 1 và nĂm câu tiếp ở khổ 2 như một sự đĂng ối hài hoà, hô ứng nhịp nhàng: mẹ đi làm ngoài ồng, with ở nhà giup mẹ những việc. Tinh từ ể mô tả thành quả công việc. được trắng tinh, cơm dẻo canh ngọt, sân vườn, cổng nhà ẻch qu>

Đối thoại ngắn của mẹ và con chỉ diễn ra trong vài câu thơ mà khiến cho chúng ta thật vui và cũng thật cảm động. khi được mẹ khen, khoa vội vàng, rối rít không dám nhận lời khen ấy : “không, mẹ ơi ! with đã ngoan đâu!”. cách lí giải của một em bé 9 tuổi thật sâu sắc :

Áo mẹ mưa bạc màu

Đầu mẹ nắng cháy tóc

mẹ ngày đêm khó nhọc

with chưa ngoan, chưa ngoan !

nếu năm câu trên chỉ ơn thuần là kể, nĂm câu tiếp là kể xen với tả, thì bốn câu thơ cuối bài, trần đĂng khoa đã tả lại hình ảnh của mẹ trong nỗt. phải là đứa con rất ngoan mới thấy áo mẹ bạc màu vì mưa, đầu mẹ cháy tóc vì nắng. cần chú ý biện pháp đối ở hai câu thơ :

Áo mẹ mưa bạc màu

Đầu mẹ nắng cháy tóc.

biện phap ối đã khắc sâu hình ảnh người mẹ của trần đĂng khoa, người mẹ tần tảo, lam lũ, chịu thương chịu khó cũng như bao người mẹ khhc àng. nhà thơ như nói hộ chúng ta lòng biết ơn vô hạn của những người con ối với các bà mẹ việt nam nghèo, suốt ời gó với ồng runhng, ồng runhng. >

thật cảm động biết bao trước tình thương yêu, lòng hiếu thảo của một người con – một cậu bé chưa đầy 10 tuổi. sức nặng và giá trị của bài thơ nằm ở bốn câu thơ cuối. cảm xúc cũng theo lời thơ mà vỡ oà, giọng thơ tràn đầy niềm vui và rưng rưng những giọt nước mắt của yêu thương. bằng câu chữ, hình ảnh thơ giản dị, bài thơ đã làm xúc ộng lòng người bởi niềm thương lo, lòng biết ơn, kính ye của mớ vố emi. <.

xem bÀi 3: ai cÓ lỖi – tẠi ĐÂy