Cảm nhận Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật

“xe ta quý ta yêuÔi chiếc xe đồng chícùng ta lăn sớm chiềucùng ta đi đánh mĩ.”(bài ca lái xe đêm – tố hữu)

Trong CUộC TRườNG CHINH CHốNG Mĩ, ể GIảI PHONG QUê HươNG, ể ể GIàNH LấY ộC LậP, ể DànH LạI Tự do cho dân tộc, người chiến sĩ giải phónng quânl ẹp nhất. những chàng trai đó đã được nhân dân và thế giới khâm phục, ngưỡng mộ. Hình ảnh anh chiến sĩ hào hùng, sôi nổi, trrẻ trung đã trở thành nguồn cảm hứng dạt dào, là ềề tài bất tận, bất tận choc các nhà thơ, nhà vĂn sáng tac. Là một nhà thơ pHục vụ trong quân ội, pHục vụ trong binh đoàn lai xe vận tải, trên with ường Máu lửa Trường sơn, phạm tiến duật đã cảm nhận sâu sắc cuộc sốc sốc sống sống sống sống người chi Ông đã sáng tác một bài thơ hay, một bài thơ độc đáo. Đó là “bài thơ về tiểu đội xe không kính”. phân tích bài thơ, ta mới cảm nhận, hiểu biết ầy ủ hơn về người lính, ồng thời đó ta cũng sẽ thấy ược net ặc ƇĻ sắc v.

trên with ường rừng trường sơn huyết mạch và nổi tiếng với tên gọi “ường mòn hồ chí minh”, những chiếc xe thuộc ơn vịn tải vải lanthn rath. những chiếc xe và chiến sĩ lái xe trở thành quen thuộc, đáng yêu. nhà thơ viết về họ với phong cách tự nhiên thật độc đáo.

đ đi đi đi đi đi đi đi đi đi đi đi c. xe không kinh”. hình ảnh những chiếc xe đó được nhấn mạnh trong câu thơ đầu tiên, một lời giới thiệu khá độc đáo, thân thương:

“không có kính không phải vì xe không có kính”.

câu thơ thoạt nghe như lời kể lể, giải bày. với ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, giống như lời nói của người chiến sĩ giới thiệu chiếc xe yêu quý mà mình đang sử dụng. xe vốn thường có kính và chiếc xe có kính là điều bình thường, không có gì đáng nói. chi tiết tả thực không có kính mới gây sự chú ý, bất ngờ và là một thực tế có sức khơi gợi mạch thơ, có sức khơi gờngi lò. nếu vế ầu của câu thơ đó có tính chất phủ ịnh thì ở vế sau của câu thơ lại nhằm khẳng ịnh, nhấn mạônh ”không phải không phải . a! thì ra trước kia vẫn nguyên vẹn, lành lặn với các bộ phận đó chứ đâu phải xe mới ra đời là đã không có kính. vậy tại sao lại có sự không bình thường ấy chứ? vì sao cả một ”tiểu đội xe không kính”? nhà thơ bước vào tư thế, vị trí kiên cường của người chiến sĩ lái xe để trả lời:

“bom giật bom rung kính vỡ đi rồi”.

thì ra cái lí do, cái nguyên nhân là vì chiến tranh mà ra cả. chiến tranh phá hoại chiếc xe, làm cho chiếc xe tàn tạ, trở thành chiếc xe không mui, không đèn, không thể không xước đi, yếu dần. Điệp từ “bom” kết hợp với các ộng từ “giật”, “redhead, ngông cuồng của quân giặc. Với Các Vũ Khí Hiện ại ể Chặn ường tiếp tế, tiến công của ta, làm lung ý chí, tinh thần chiến ấu của người chiến ến sĩ. Chiếc xe khiến chiếc xe bị trầy, khiến chiếc xe ”kính vỡ r. xe bị hư hại là thái ộộ của người chiến sĩ lái xe: “ung dung buồng lái ta ngồi”

từ “ung dung” đặt trong phép đảo ngữ như đang diễn tả thái độ tự tin, bình tĩnh, không một chút nao núng, run sợ của người s chiĺi s. bất chấp mọi trở ngại, gian khổ, mặc kệ những hiểm nguy, người lính vẫn vững vàng ngồi vào buồng lái để làm nhiệm vụ. thái ộ ấy xuất phát từ phẩm chất gan dạ, anh hùng và từ chiếc xe không kính, người chiến sĩ đã quan sát cảnh vật b.ng.

câu thơ viết theo nhịp hai-hai-hai thật cân đối. nó thể hiện sự nhịp nhàng, thăng bằng của chiếc xe đang lăn bánh và nhất là thái độ tự tin, bình tĩnh của người cầm lái. Điệp ngữ “nhìn” đã nhấn mạnh, khắc sâu vẻ đẹp từ cách quan sát của người chiến sĩ. một vẻ đẹp xuất phát từ tâm hồn, tấm long của anh. cách nhìn chăm chú đó biểu lộ niềm yêu thương của anh với thiên nhiên và cuộc sống, sự quyết tâm vững vàng trong nhiệm vụ. anh “nhìn ất” ể thêm gắn bó, yêu thương with ường trường sơn hào hùng, thân thuộc ể dẫn ưa chiếc xe ến chỗ, nơi an toàn, mau mau ếí. anh ”nhìn trời” để tâm hồn thêm lạc quan, bay bỗng, thêm tin tưởng vào tương lai. anh ”nhìn thẳng” là nhìn về phía trước, nhìn vào with ường trước mặt cần vượt qua, nhìn vào nhiệm vụ ầy gian khổ, khăn c჻m thách chổ. với bao hiểm nguy, gian khổ, khó khăn. bởi thế, mặc cho bom đạn gào thét, anh vẫn cứ tiến lên. anh chiến sĩ lái xe thật dũng cảm, hào hùng biết bao.

chiếc xe của anh không còn bộ pHận nào ểể che chắn nên giờ nay người chiến sĩ đã tiếp xúc trực tiếp với thế gới bới ngoài khi khi ếc lao đi, lao đi mà kheyg ngo -l //phig ngo: <//phohyg noga: <//pito: <//pito: <//p.

“nhìn thấy gió vào xoa mắt đắngnhìn thấy with đường chạy thẳng vào tim”

cảm giác của người chiến sĩ về cơn gió là cảm giác trực diện. anh không chỉ cảm thấy cơn gió vào “xoa mắt đắng” mà đã nhìn thấy cơn gió vô hình. Ể làm giảm bớt vị ắng, sự khó chịu nơi con mắt bởi những ngày đêm thức trắng ể ể lái xe không nghỉ ngơi đi ềi ềi đi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi ểi nó lai. cảm giác ấy càng phát triển mạnh mẽ khi anh “nhìn thấy with đường chạy thẳng vào tim. sự liên tưởng ấy thật đẹp và thật độc đáo khi chiếc xe lao tới, with đường lúc ấy như chạy ngược về phía trước. sự tin tưởng phù hợp với tấm lòng của người lái, đó là tấm lòng nhiệt tình, hăng say trong nhiệm vụ. trái tim người chiến sĩ luôn luôn dạt dào tình yêu tổ quốc, quê hương mà ặc biệt là with ường thuộc, gần gũi, with ường hứng chịu bao bomửa má. Chiếc xe vẫn cứ lao nhanh, lao xa đi mãi, tiến lên pHía trước vì người lynh biết rõ mục đích, líng tưởng công việc cao cảa mình là cống hiết ột ộ ộ ộ ộ ể ể ể ể ể ể

“thấy sao trời và đột ngột cánh chimnhư sa như ùa vào buồng lái”

cuộc chiến ấy thật hiểm nguy, thisch nhưng tâm hồn người chiến sĩ luôn lãng mạn, bay bỗng khi anh quan st từ chiếc xe không kíh ể ể and tâm hồn anh phải hân hoan, pHơi pHới yêu ời nên mới có ược cảm nhận ”… như sa, như ùa vào buồng lai.” với cảnh vật thì ộng từ “lại nhấn mạnh ến sựt hệt hi ộth đ đt. . cách nhìn ấy thật l tinh tế! một như sao, một cánh chim lạc đàn cũng làm anh chú ý, quan tâm xao xuyến. nhịp thơ trở nên nhanh gấp, sôi nổi thể hiện tâm hồn yêu ời, yêu thiên nhiên, sự lạ quan của người chiến sĩ giải mờng phờg qu. như một bài ca đ từng được viết: ”cuộc đời van đẹp sao, tình yêu vẫn đẹp sao, dù đạn bom man rợ thét gào

“cuộc đời vẫn đẹp saotình yêu vẫn đẹp saodù đạn bom man rợ thét gàodù thân thể thiên nhiên mang đầy thương tích.”

Đối với người chiến sĩ lái xe, chiếc xe “không kính” đem lại những cảm giác khi lao đi trên đời vắng. nhưng đó cũng là nguyên nhân gây ra hậu quả:

“không có kính, ừ thì có bụibụi phun tóc trắng như người già.”

khổ thơ bắt ầu bằng cấu trúc lặp lại “không có kính” như muốn nhấn mạnh phác họa vẻ lạ, ộc đáo của chiếc xecón ” và là là do khi “.

mất đi bộ phận chắn che, người lái và chiếc xe như đi giữa bụi đất. Điệp từ “bụi” và ộng từ “phun” diễn tả, nhấn mạnh mức ộ ghê gớm ến đáng sợ của bụi: bay, bụi cutn mù mịt cả không gian, cảt trrong mỗn mốt mịt mịt mịt mịt mịt mịt cả khey chặng ường ườ trong bài thơ lá Đỏ, nhà thơ nguyễn Đình thi cũng đ cảm nhận về cơn bụi nơi đây, nó vội v như người lính, người chiếh binh:</

“Đội quân vẫn đi vội bụi trường sơn như trong trời lửa.”

những cơn bụi đó qua khung kính vỡ đ a vo buồng li, phủ ầy tóc tai, ầy khuôn người lynh biến thành hình tượng ngộ nghĩnh, đáng yêu quacch cach cach cach ắ ắ ư ư ư ắ ắ ư là “những with quỷ mắt đen” như lê minh khuê diễn tả về cô Khac, Già đi gấp bội bởi lụmotó bá. Cái Gian khổ của anh chiến sĩ lai xe ược diễn tải lại sao mà nhẹ nhàng ến thế. bằng cách khơi nữa ấy chứ.

“chưa cần rửa phì phò châm điếu thuốcnhìn nhau mặt lấm cười ha ha.”

nếu từ ngữ “ừ thã” thể hiện sự chấp nhận, chịu ựng những cơn “mưa bụi nhiệm màu” thì thi ộ “chưa cần rửa” lại là sự -thatch thức, bất chấp, xem mọi khi khi khi khi khi gian khổ này dường như không tác động đến ý chí, quyết tm của anh. người chiến sĩ xem đó là dịp để rèn luyện ý chí, sức mạnh của mình.

và thêm một chặng đường là thêm hàng triệu khó khăn chồng chất. chiếc xe phải gặp những trận mưa rừng, gặp gió bụi trường sơn. thật là khủng khiếp bởi lẽ:

“trường sơn đông nắng tây mưaai chưa đến đó như mình.”

khi xe không có mui xe che chắn thì thực tế sẽ ra sao? những hạt mưa rừng như những nhát chổi quất vào mặt người lính, khó khăm biết bao cho cuộc lái xe! thế là người lính nếm đủ mùi gian khổ mà thái độ thì vẫn ngang tng, phơi phới, lạc quan:

“không có kính, ừ thì ướt áomưa tuôn mưa xối như ngoài trờichưa cần thay, lái trăm cây số nữamưa ngừng, gio lùa khô mau thôi”

với cấu trúc ược lặp lại “không co kíh”, ”ừ thì” với ngôn ngữ bình dị, giọng điệu ngang tàng lại một lần nữa thể hi hện thati ột chất chấp củp củp củp củ chiếc xe không kính ấy đi vào mùa nào, thời tiết nào cũng đều gian khổ cả. Điệp ngữ “mưa” kết hợp với những từ gợi tả thtt ẹp “tuôn, xối” gợi lên những cơn mưa thật dữ dội, khiến ngưới b álithới á. thái độ của người lính của người lính được thể hiện dứt khoát “chưa cần thay”. họ mặc kệ cai ướt ost, lạnh giá ể tiếp tục nhiệm vụ “lai trăm cây số nữa. nhiệm, đóng gop cho cuộc chiến của họ thật đẹp, thật đáng quý biết bao! họ lái xe cho đến khi “mưa ngừng” và trong suy nghĩ của họ cũng thật, bình dị:

“mưa ngừng, gió lùa thô mau thôi.”

biết rằng người lính quân đội vì nhiệm vụ với ý thức tự nguyện đây. tâm hồn của người chiến sĩ sôi nổi, yêu đời da diết.

bản chất của người lính lái xe là đi, nhưng phải có lúc họ phải dừng lại trú quân:

“những chiếc xe từ trong bom rơiĐã về đây họp thành tiểu đội.”

câu thơ miêu tả cuộc gặp gỡ vui vầy trong không khí đoàn kết, gắn bĩ, chia sẻ ngọt bùi sau những trân chiến ác liệt, căng thẳng:

“gặp bè bạn suốt dọc đường đi tớibắt tay qua cửa kính vỡ rồi.”

chiếc xe không kính kia phải có lúc ngừng chạy. Đó là khi chúng hoàn thành xong nhiệm vụ. ta bắt gặp được một net đẹp khác nơi họ. Đó chính là tình đồng đội, đồng chí của những anh lính lái xe. khác khăn so với hình ảnh của những anh vệ quốc quân với một nụ cười “buốt gi”, she không biết bao giờ mình mới trợ lại đưáng. các anh giải phóng quân giữa chiến trường ác liệt, họ cũng không cảm thấy buồn chán, vì quanh họ có biết bao đồng đội gần gũi, yưu th. trong cuộc hành trình vất vả đó họ đã “gặp bạn suốt dọc đường đi tới”, đem đến cho họ sự vui tươi, que ái. từ “họp, gặp” diễn tả những cuộc hội ngộ của những người linh trẻ trung, cùng chín hướng thì hình ảnh “bắt tay nhau” thật ẹp ẽ, biểu hiện sự ồM ồM

tình ồng chí, ồng ội của anh linh lai xe trên tuyến ường trường sơn càng thắm thiết, cảm ộng hơn khi họng chia sẻi với nhau một bữa cơm chi

“bếp hoàng cầm ta dựng giữa trờichung bát đũa nghĩa là gia đình đấyvõng mắc chông chênh đường xe chạylại đi, lại thi đi thi, lại lại thi,

họ đã chiến đấu, công tác trên with đường trường sơn khi cần nghỉ ngơi họ lại lấy with đường thân yêu ấy làm nhà. họ trị chuyện, cười đùa với nhau thật thoải mái, que mật. họ dựng bếp hoàng cầm giữa trời, “võng mắc chông chênh” sau những giờ phút căng thăng giữa chiến trường. hai hình ảnh “bếp hoàng cầm” “võng mắc chông chênh” là hai bức vẽ hiện thực làm sống lại hiện thực chiến trường. các anh vừa nấu cơm vừa chợp mắt trên cái “võng mắc chông chênh”. bữa cơm chiến trường đơn sơ, giản dị thế mà vẫn rộn lên niềm vui tình đồng đội:

“thương nhau chia củ sắn lùibát cơm xẻ nửa, chăn xui đắp cùng”(tố hữu)

Để rồi từ đây, cái định nghĩa về gia đình của các anh chiến sĩ mới ngộ nghĩnh làm sao!

“chung bat đũa nghĩa là gia đình đấy”

một gia đình vui tươi, trẻ trung gồm những người lính trẻ được hình thành khi “chung bát đũa”. nhưng chỉ trong một thoáng chốc để rồi sau đó người chiến sĩ lại tiếp tục hành quân:

“lại đi, lại đi trời xanh thêm.”

điệp ngữ “lại đi” ược diễn tả một công việc quen thuộc của người lynh nhưng ồng thời cũng biểu lộ nhiệt tình, khí thế khẩn trương sôi n nổu họ. trước mắt họ, “trời xanh thêm” như báo hiệu một ngày công tác, chiến ấu, nhưng lại phù hợp với tâm hồn trẻ trung, y y t àc àc àc àc. cuộc sống.

vẫn một giọng thơ mộc mạc, gần với lời nói thường ngày như văn xuôi, nhưng nhạc điệu, hình ảnh trong khổ thơ cuối rất đẹp, rất thơ góp phần hoàn thiện bức chân dung tuyệt vời của người lính lái xe quân sự trên tuyến đường trường sơn trong những năm đánh mĩ. bốn dòng thơ dựng lại hai hình ảnh rất thú vị, bất ngờ:

“không có kính, rồi xe không có đènkhông có mui xe, thùng xe có xướcxe vẫn chạy vì miền nam phía trước:chỉ cần trong xe có một trái tim.”

khổ thơ cuối vốn là ngôn ngữ giản dị, đơn sơ. Điệp ngữ “không có” như nhấn mạnh, làm những khó khăn, trở ngại dồn dập, liên tiếp. khi những bộ phận cần thiết của của chiếc xe đ bị bom đạn làm hư hại. cài “không có” là kính, la đèn, là mui xe, “thùng xe cũ xước”. thế mà người chiến sĩ vẫn tiếp tục điều khiển cho xe chạy. “xe vẫn chạy” chứ không chịu ngừng nghỉ, nằm yên. Điều gì người chiến sĩ tận tụy, quân mình nhiệm vụ, coi thường những gian khổ, khó khăn? tất cả là bởi một mục đích, một lí tưởng cao cả “vì miền nam phía trước”. lòng yêu nước nồng nàn, ý thức căm thù giặc cao độ đã giúp cho người chiến sĩ sẵn sàng quân mình vì nhiệm vụ. Ước mong cao đẹp nhất là mong muốn giành được độc lập, tự do cho “tổ quốc”, mang lại hịa bình độc lập cho quê hương. cội nguồn sức mạnh của người chiến sĩ lái xe, sự dũng cảm kiên cường của người chiến sĩ ược diễn tả thậân ất bất:

“chỉ cần trong xe có một trái tim.”

thì ra “trai tim” cháy bỏng tình yêu thương tổc qốc ồng bào miền nam ruột thịt ược khích lệ, ộng viên người chiến sĩ vượt quao gian khó, luôn bình đi tới đí. hình ảnh bất ngờ ở cu cuối đ lí giải được tất cả mọi vấn đề. câu thơ bình dị như lời nói hằng ngày nhưng lại ẩn chứa một ý tượng sâu sắc về một chân lí thời đại. sức mạnh ể chiến thắng không phải vũ khí hiện ại, phương tiện tối tân, ầy ủ tiện nghi mà chynh là người với trái tim nƥnồng th n. Ý chí bất khuất kin cường ấy giúp cho with người lướt thẳng mọi trở ngại, khó khăn.

“bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một bài thơ hay, đặc sắc của phạm tiến duật. chẳng ngẫu nhiên mà nhà thơ đ đặt tên cho tác phẩm là “bài thơ về tiểu đội xe không kính”. chất thơ tỏa ra từ thực tế của cuộc chiến đấu, từ niềm vui của người chiến sĩ trong thời đại chống mĩ. chất thơ toát ra từ sự giản dị, đơn sơ của ngôn từ, sự sáng tạo bất ngờ của các chi tiết, hình ảnh anh lính cụ hồ.</

ra đời gần ba mươi năm, bài thơ vẫn có sức truyền cảm mạnh mẽ đối người chúng ta ngày hôm nay. Cá ơn nhà thơ đã giús tất cả chung ta cảm nhận its sắc về hình ảnh người linh lai xe một thời gian khổ mà hào hùng, ội quân mình vì qu qê hương, ất nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt nướt. chúng ta là thế hệ mai sau sẽ sống tiếp nối với truyền thống hào hùng của ông cha xưa kia và để hoàn thành nhiệm vụ hôm nay. chúng ta hy tự do về họ ,những người chiến sĩ trường sơn: “Ôi đất anh hùng dễ mấy mươi:

“chìm trong khói lửa vẫn xanh tươimưa bom, bão đạn lòng thanh thảnnhạt muối, vơi cơm miệng vẫn cười”(tố hữu)

luyện văn lớp 9 tại hà nội.

because of them:

tham khảo các bài viết về nghị luận văn học tại: https://thichvanhoc.com.vn/ky-thi-thptqg/nlvh/

Đón xem các bài viết mới nhất trên fanpage fb thích văn học