Bút pháp nghệ thuật và cảm hứng lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng

quang dũng sáng tác không nhiều, nhưng thơ ông để lại ấn tượng sâu sắc với những rung cảm sâu lắng trong tâm hồn ngưọi. thơ quang dũng hiện lên một “cai tôi” hào hoa, Thanh lịch giàu chất lãng mạn, với khả nĂng cảm nhận một cach tinh tế vẻ ẹp của thiên nhiên và tình ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng ng that. bài thơ tây tiến tiêu biểu cho hồn thơ ấy. không lẩn tránh đề cập đến cái bi nhưng cảm hứng lãng mạn đã đem đến cho cái bi màu sắc và âm hưởng tráng lệ, hào hùng. tinh thần bi tráng, cảm hứng lãng mạn đã được triển khai trên nền cảm xúc kí ức – nhớ tây tiến.

tây tiến là tên một binh đoàn có nhiệm vụ bảo vệ biên giới việt – lào, tiêu hao sinh lực địch. phần đông lính tây tiến là những chàng trai hà thành. họ mang vào chiến trường không chỉ có tình yêu tổ quốc, khát vọng độc lập mà còn có những nét hào hoa thanh lịch cùa người tràng an. cuộc sống gian khổ, thiếu thốn không ngăn được lính tây tiến vui vẻ, sôi nổi, yêu đời và mộng mơ.

năm 1947, quang dũng gia nhập binh đoàn tây tiến, ông từng là đại đội trưởng một đại đội thuộc binh đoàn này. cuối năm 1948, quang dũng chuyển sang đơn vị khác. nỗi nhớ tây tiến đau đáu, da diết đã khiến nhà thơ viết nên một bài thơ tuyệt tác.

tây tiến gợi lên một cuộc hành quân về pHía tây tổcc, một cuộc hành quân ầy gian lao vất vả giữa vùng rừng nou ầy hiểm trở, hung vĩ ầ ầ ầ and v> a v> a v> a v>

vốn sẵn tố chất hào hoa của người trai ất hà thành, chất hào hoa lại ược gặp thiên nhiên và with người miền tây với vẻi ẹp huyền hoặc, quang dũng dũng lạI từng sống sống sống và giữa binh đoàn tây tiến, hồn thơ ấy đã hòa quyện lại tất cả để tạo nên những thơ tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

cảm hứng lãng mạn của bài thơ trước hết là nỗi nhớ ngập tràn: tac giả nhớ rừng noui hoang vu, hiểm trở, dữii, nhớng cảnh ẹp huy ảo nên thặt ặ ặ ặ ặ ặ ặ ặ ặ ặ quân tây tiến, nhớ gương mặt, ánh mắt, nhớ cả những hi sinh gian khổ, những giây phút đồng đội nằm xuống nơi biên cương. tất cả cứ theo dòng hồi ức mà hiện lên cùng với trí tưởng tượng phóng khoáng, bay bổng.

ể giúp choc tríng tượng bay cao, bay xa và tình cảm, cảm xúc ược diễn tảt một cach ầy ủ ủ ủ ủ ủ ủ ủ ủt ủt ủt ủt ất ất . mạnh về cái hùng vĩ, dữ dội cũng như cái tuyệt mĩ, thơ mộng. một trong những thủ pháp nghệ thuật được sử dụng đắc địa nhất là thủ pháp đối lập. Ối lập giữa cai hùng vĩ, dữi với cai tuyệt mĩ, thơ mộng, ối lập giữa gian khổ, vất vải với anh hùng, bất khuất, ối lập giữa cai bi v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v.

trong tây tiến, thiên nhiên sừng sững trở thành một hình tượng lớn. hồn thơ lãng mạn cứa quang dũng đã tô ậm, tuyệt ối hóa cái sừng sững, hùng vĩ của thiên nhiên ể đó thy ược lí ủí chí dấn

dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm

heo hút cồn mây, súng ngủi trời

ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

nhà ai pha luông mưa xa khơi

bốn câu thơ trên được coi là tuyệt bút trong việc khắc họa cái hùng vĩ, hiểm trở cùa thiên nhiên. “dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm”. nhịp điệu tiếp nối liên tục của những thanh trắc kết hợp với cùng một lúc hai từ láy tượng hình (khúc khuu, thăm thẳng nhng nhưn ốnh. cách ngắt nhịp câu thơ (dốc lên khúc khuỷu / dốc thăm thẳm) như muốn diễn tả nỗi vất vả, cực nhọc c cùng với lưng Áo ẫm mồ hôi của người lính tây tual.

chưa đủ, ngòi bút quang dũng vẫn tiếp tục đẩy chiều cao của dốc núi lên lên tuyệt đối: heo hút cồn mây súng ngửi trời. Number tưởng chừng như chạm mây, mây chất thành ống, thành cồn, “heo hút cồn mây”, người lynh như ứng trên mây, giữa bốn bền mây ến nỗi “súngửi”. chữ “ngửi” được dùng rất bạo. “sung ngửi trời” là cách đo chiều cao của người lính – vừa chính xác, vừa rất “tếu”. hiệu quả của Bút phap phap

hai câu trước có sự phối hợp tuyệt vời của những thanh trắc. Dòng Thơ Tiếp Theo NHư Gãy đôi ể Vẽ ra Hi chiều của dốc number: một vút lên, một ổ ổ ổ xuống gần như thẳng ứng: “Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống”. cảnh được dựng bằng thủ pháp đối lập để khắc họa cái dữ dội, hùng vĩ của núi rừng. những dốc núi cao tới chóng mặt, bên dưới là vực sâu thăm thẳm. người lính như treo mình giữa vách đá, trên một sườn núi giữa chặng đường hành quân.

cảm xúc lãng mạn được xây dựng trên nền cảm xúc kí ức. Đoạn thơ được viết ra như một dòng kí ức đứt, nối, mờ tỏ liên tục. cho nên đan cài với những câu thơ tả cảnh dữ dội, hùng vĩ là những câu thơ mênh mang, chơi vơi. hai câu cuối đoạn là một sự đầm ấm bất ngờ đến ngây ngất bởi tiếng gọi thiết tha vang lên tự đáy lòng (nhớ ôi tây tiến), bởi hình ảnh gợi sự thanh thản, đầm ấm đến nao lòng (cơm lên khỏi, thơm nếp xôi). hai câu thơ còn có giá trị chuyển cảnh, chuyển đoạn.

nếu ở đoạn trên, Bút phap phap mạn đã ậm vẻ hoang dại, hùng vĩ của thiên nhiên thì ở đoạn tiếpteo, cảm hứng lãng mạn lại gây ấn tượn, tủng, t mm. with người tây bắc.

đêm liên hoan văn nGhệ có tất cả như say, như mơ, như mê đế “hồn thơ” được “xây” lên từ đó.

cảnh sông nước bộc lộ hồn thơ nhạy cảm, tinh tế và tài hoa của quang dũng. Làn sương chiều mỏng, Dáng Lau ơn sơ, phơ pHất, dáng người trên ộc mộc, dòng nước, hoa đong ưa tình tứ … nhà thơng tả mà chỉ gợi bằng nhng nhng nhng nhng c c c Cái NHạt NHòa Hư ảo Càng ượC TăNG Lên Bởi NHữNG Từ NGữ GợI NHớ MộT NỗI NHớ Mênh Mang (Chiều sương ấy, Có Thấy, Có Nhớ, Người đi, Hồn Lau, Bếng N. chỉ có thể cam nhận bằng tâm hồn – một tâm hồn chứa tận cùng sâu thẳm là tình yêu và nỗí nhớ.

bút pháp lãng mạn tiếp tục được nhà thơ khai thác triệt để khi xây dựng chân dung người lính tây tiến. thật ra không phải đến đây hình ảnh người lính mới hiện lên mà ở hai phần trên, hình ảnh người lính cứ thấp thoáng ẩn hiện: ở tư thế trèo đèo, lội suối, ở những phút dừng chân giữa chặng đường hành quân, ở “đêm hội đuốc hoa” và “châu mộc chiều sương ấy”…

nhà thơ không miêu tả một gương mặt riêng biệt mà dồn tất cả sự ối lập tạo nên một gương mặt chung khiến ta vừa cảm ộng, vừa cảm pHục, vừa xó thương. hình ảnh thơ tuy có thiên về nét vẽ hình thểng lại giúp người ọc thấy riqu hơn khí phach hào hùng của những chiến sĩ tây tiến – những anh “n” n “n” n “n

Đêm mơ hà nội dáng kiều thơm

thật hào hùng mà cũng thật hào hoa. chiến tranh tàn khốc rất cần đến – những nét dữ dằn nhưng không thể giết chết những giấc mơ, không thể cướp đẻng.i mư Đó là vẻ đẹp và đó cũng là sức mạnh.

Trước đy with người chằng người chiến sĩ tây tiến trong bài thơ chỉ cóc cai vẻ “yên hùng”, khí phách bên ngoài, còn b trong yếu ớt, tiểu tư sản, mơng. nhưng người linh trong ồng chí của chynh hữu nhớ “giếng nước gốc đa”, nhớ “bạn thân cày”, nhớ “gian nhà không” … bên cối gạo fah khuya dũng mơ về hà nội để nhớ một dáng hình with gái thì cũng là một điễ. trong chiến tranh, nếu người lính không còn biết mơ, biết nhớ, không còn mảy can fight ộng trước một bông hoa ẹp sắc ẹp cùa mộtt ng gưáthìi họ chiến đấu làm gì? did you see there? nếu không phải là để trả lại cho con người, cho dân tộc những giá trị nhân văn cao đẹp như vậy.

tây tiến có phảng phất nét buồn đau nhưng đó là nét buồn đau bi tráng. nằm trong thi pháp chung của nền văn học 1945 – 1975, khuynh hướng sử thi và cảm hứng lăng mạn, tây tiến đã để lại dĥu ẙ. Đó là sự phối hợp hài hòa giữa các mặt đối lập trong các hình tượng thơ. tây tiến còn là sự gửi gắm tất cả men say ước nguyện của quang dũng vào sự nghiệp cứu nước. vì thế, tây tiến hấp dẫn người ọc bởi thế giới nGhệ thuật của cai ẹp, cai cao cả hào hùng – sản pHẩm của một Bút Phap và cảm hứng lãng mạn.

loigiaihay.com