thẩm binh tác phẩm
Đây thôn vĩ dạ
“sao anh không về chơi thôn vĩ?nhìn nắng hàng cau nắng mới lênvườn ai mướt quá xanh như ngọclá trúc che ngang mặt chữ điềngió theo lối gió mây đường mâydòng nước buồn thiu hoa bắp laythuyền ai đậu bến sông trăng đócó chở trăng về kịp tối nay? mơ khách ường xa, khách ường xaáo em trắng qua nhìn không raở đy sương khói mờ nhân ảnhai biết tình ai có ậm đà?
1. cuộc hành hương về vĩ dạ
trong các nhà thơ mới, hàn mặc tử phải bất hạnh nhất, lạ nhất và phức tạp nhất. vì thế cũng bíẩn nhất. có ai định tranh chấp với tử những cái “nhất” ấy không? ví tử với ngôi sao chổi, chế lan viên đã thật có lí. và cũng như thái độ dành cho một ngôi sao chổi quá lạ, bao ống kính thiên văn đã đua nhau chĩa về hàn mặc tử. tiếc thay, cái vừng sáng vừa trong trẻo, vừa chói lói, vừa ma quai phát ra từ ngôi sao có sức cuốn hút bao nhiêu cũng có sức xô đẩy bấuy. Đến nay đã có bao cuộc thăm dò, thám hiểm. Với một hiện tượng “bấn loạn” nhường này, ướm đi ướm lại, người ta thấy tiện nhất là xếp vào loại siêu: nào si -si.c, Siêu thức, nào siêu tho, v., v. rốt cuộc, lơ lửng treo phía trước vẫn cứ còn đó câu hỏi: hàn mặc tử, anh là ai ?
ngày trước, cuộc xung đột “bách gia bách ý” chỉ xảy ra với hàn mặc tử, nói chung. Đây thôn vĩ dạ vẫn hưởng riêng một không khí thái bình. phải đến khi được mạnh dạn tuyển vào chương trình phổ thông cải cách, sóng gió mới ập đến cái thôn vĩ bé bỏng của tử. thế mới biết, chả hồng nhan nào thoát khỏi truân chuyên! có người hạ bệ bằng cách chụp xuống một lí lịch đen tối. người khác đã đem tới một cái bóng đè. Không ít người thẳng tay khai trừ đây thôn vĩ dạ khỏi danh Sách những kiệt tac thuộc phần tinh chất của hồn thơ tử ử những ý kiến ồng lòng tôn vnhm này. người si mê thấy đó chỉ là tỏ tình (với hoàng cúc). người vội vàng bảo rằng tả cảnh (cảnh huế và người huế). người khôn ngoan thì làm một gạch nối: tình yêu – tình quê. kẻ bảo hướng ngoại. người khăng khăng hướng nội. lắm người dựa hẳn vào mối tình hoàng cúc như một bảo bối để tham chiến. người khác lại dẹp béng mảng tiểu sử với cái xuất xứ không ít quan trấng ấy sang bên để chỉ đột phá vào văn bản không thôi. người khác nữa lại hoàn toàn “dùng ngoài hiểu trong, dùng chung hiểu riêng”, vi như dùng lí sự chung về cai tôi lãng mạn và tâm trạng mạn ể ể cực đoan ấy. nếu sống lại, thi nhân sẽ mỉm cười độ lượng với mọi ý kiến vì she qua yêu vĩ dạ bằng những cách riêng tây mà liêng thô. ở toàn thể là thế. mà ở chi tiết cũng không phải là ít chuyện. ngay một câu “lá trúc che ngang mặt chữ điền” cũng gay tranh cãi. cái màn “sương khói” làm “mờ nhân ảnh” là ở vĩ dạ hay thuộc chốn người thi sĩ đang chịu bất hạnh, cũng gây bất ồng … dục & thời đại” và “văn nghệ” được phen chịu trận. dù muốn hay không, nó cũng đã thành một “vụ” thực sự thời bấy giờ. Đến nay, khó mà nói các ý kiến đã chịu nhau. tình hình xem ra khá mệt mỏi, khó đặt được dấu chấm hết. hai báo đành thổi còi jue quân với vài lời tiểu kết nghiêng về “điểm danh”. một độ sau, nhà giáo – nhà nghiên cứu văn tâm khi soạn cuốn giảng văn văn học lãng mạn (nxb giáo dục, 1991) đã điểm sâu hơn. rồi nhà biên soạn này cũng nhanh chóng trở thành một ý kiến thêm vào cái danh sách dài dài đó. cuộc hành hương về vĩ dạ lại tiếp tục đua chen. Khói Hương và cả khói lửa, vì thế, tràn lar nhiều báo khac, sag tận tờp văn thành ạo của giáo hội pHật giáo việt nam [1], ộng ến cả những ng ng ng ở ở ở ở ở ở ở ở ở ở ở ở.
chắc là hiếm có bài thơ nào trong trẻo thế mà cũng bí ẩn đến thế. xem ra, cái chúng ta “gỡ gạc” được mới thuộc phần “dễ dãi” nhất ở đó thôi!
phải nói ngay rằng: coi một tác phẩm đã gắn làm một với cái tên hàn mặc tử lại không tiêu biểu cho tinh chất của hỬtìtìth th, thth t. mỗi bài thơ hay, nhất là những tuyệt tác, bao giờ cũng có “mạng vi mạch” nối với tinh hoa tinh huyết của hồn thơ ấy. có điều nó đã được dò tìm ra hay chưa thôi. thậm chí, một hệ thống kiến giải mới về hiện tượng hàn mặc tử sẽ khó ược coi là thuyết phục, một khi chưa thử thởức . Đã đến lúc phải lần ra “mạng vi mạch” của thi phẩm cùng tinh hoa tinh huyết của thi sĩ.
trong cảm thụ nghệ thuật, mọi việc khác không thể thay thế việc dùng trực cảm thâm nhập vào bản thân tác phẩm. nhưng nguyên tắc độc tôn ấy ở đây đã tỏ ra không mấy hi vọng, nếu không nói là trở nên kém thiêng. thôn vĩ dạ dường vẫn “trơ gan cùng tuế nguyệt”, cự tuyệt ngay cả những linh khiếu vốn cả tin vào một trực giác đơn thuần. vĩ dạ vẫn điềm nhiên giấu kín ngay trong sự trong trẻo kia bao bíẩn của nó. muốn đến đúng chỗ giấu vàng của thôn vĩ, trực cảm nhất thiết phải được trang bị thêm một “sơ đồ chỉ dẫn”, ma kho ch. những thứ này, tiếc rằng, cũng giấu mình khắp trong thơ hàn mặc tử. nói cách khác, mỗi tác phẩm sống trong đời như một sinh mệnh riêng, tự lập. có một thân phận riêng, một giá trị riêng, tự than. Đọc văn, căn cứ tin cậy nhất, trước sau, vẫn là văn bản tác phẩm. Đó là một nguyên tắc. và nhiều khi không biết gì về tác giả, vẫn có thể cảm nhận được tác phẩm. nhưng hiểu và hiểu thấu đáo là hai cấp độ. không am tường tác giả thì khó mà thấu đáo tác phẩm. trường hợp trong trẻo mà đầy bí ẩn như Đây thôn vĩ dạ, với một vị thân sinh đầy phức tạp như hàn mặc tợ càng cần th. NGHĩA Là: Thiếu Cái Nhìn liên văn bản, c cng những kham phar về thân phận, tưng và thi phapp của tac giả khó giúp ta song ược thi phẩm này .. ề sẽ sẽ sẽ sẽ sẽ sẽ sẽ sẽ sẽ sẽ sẽ sẽ sẽ s MặC Tử, KHông Thể Không Nói ến Một Tình Yêu Tuyệt Vọng, Lối Thơ điên Và Lớp Trầm Tích Những Biểu Tượng và ngôn ngữ Thuộc hệ thống thi pháp của sĩ sĩ sĩ sĩ. nếu tình yêu tuyệt vọng quyết định đến điệu tình cảm chung, thì lối thơ Điên quyết định trình tự cấu tô trong khi lớp biểu tượng và ngôn ngữ ở tầng trầm tích lại quyết ịnh ến hệ thống hình tượng, hình ảnh của thi phẩm ặc sắc này.
nguồn: chu văn sơn, ba đỉnh cao thơ mới: xuân diệu – nguyễn bính – hàn mặc tử, nxb giáo dục, hà nội, 2003
because of them:
thầy chu văn sơn bình giảng Đây thôn vĩ dạ – hàn mặc tử (phần 2)
tham khảo các bài văn mẫu nâng cao tại chuyên mục: https://thichvanhoc.com.vn/van-mau/nang-cao/
Đón xem các bài viết mới nhất trên fanpage fb: thích văn học
