từ những năm xa xưa thời cổ đại hy lạp, with người đã biết đến cây đàn lia. Đơn sơ vậy mà nó mang một sức mạnh phi thường. chính thi sĩ oóc-phê của thời huyền thoại đã từng hát vang những câu thơ bất hủ trên nền đệm của tiếng đàn lia trong tay chàng.
sử sách kể rằng, khi những âm thanh đó vang lên thì suối, song ngừng chảy, đá ổ rào rào, chim ngừng tiếng hát, muông thungẩnn ngơđơngơn . đàn lia bằng vàng của mình. thật lãng mạn và kỳ thú khi sau mỗi tiếng đng, từng hòn đá lại bật lên và ngoan ngoãn lăn vào vị trí của mình ể ể xây thành những bức ƻn.<p Nói Theo người xưa thì cai “hiển” (thể hiện bên ngoài) ở đây chính là hình dáng chiếc đàn lia, còn cai “mật” (ẩn náu bên trong) chính là sức mạnh kỳ diệu diệu của âma âm
Theo ịnh nghĩa của một số nhà nghiên cứu thì “âm nhạc là loại hình nghệ thuật biểu hiện, sửng âm thanh ển diễn tưng, tình cảm, ời sống ườ rất rộng lớn của hình thức nghệ thuật này.
Khuông – Khóa – nốt: từ thế kỷ thứ II sau công nguyên, người Hy lạp đã dùng chữ cai ể ghi nhạc, đó là những ký hiệu ầu tiên ược dùng ể ghi tên củ . cho đến thế kỷ thứ xi các ký hiệu đã được định hình với các chữ a = la, b = si, c = đô, d = rê, e = mi, f = pha, g = son. hình thức này tồn tại không lâu và nhường chỗ cho những nốt nằm trên đường kẻ có độ cao rõ ràng hơn. Đã có thời kỳ người ta dùng tới 11 đường kẻ để ghi nhạc, ở đầu các dòng kẻ đó có chữ để tên ghi tên nốt. Trên with ường cải tiến, người ta thấy rằng khuông nhạc trên khó nhìn, dễ gây nhầm lẫn nên đã tách ra thành 2 khuông nhạc 5 ường với hai chữ cai khá ữ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ ầ f” cho những âm thanh trầm và “c” cho những âm thanh trung.
qua một thời gian dài, chữ “g” biến dạng thành khóa son dùng cho giọng hát và nhạc cụ có tầm cữ cao như sáo, viôlông … chữ “f” biến chong thành khó, choa … chữ “f” biến thành khóa phùng cho cho cho cel nhạc cụ có âm vực trầm như nam trầm, double bass,…
hình nốt
trong cuộc sống để thuận tiện và nhanh hơn, người ta viết các hình nốt là tròn, trắng, đen, đơn, kép, tam, tứ.
thật thú vị và dí dỏm khi một nhạc sĩ đã nhân cách hóa ý nghĩa của hình nốt trong bài thơ sau:
“anh tròn béo múp chậm ghê
trắng ta bụng phệ cứ chê anh tròn
tròn rằng xin chớ nói khôn
strong đời lắm kẻ còn hơn anh nhiều
anh đen mới thật đáng yêu
dáng người gọn khỏe bước đều khoan thai
thế mà cũng chẳng hơn ai,
họ hàng nhà móc còn tài bao nhiêu
anh em hẳn cũng chẳng đều
móc hai, ba, bốn càng nhiều càng nhanh…
trắng nghe tỏ vẻ bất binh
phải nhờ anh khóa điều đình mới thông,
khóa rằng: “anh chậm hay không?
cãi nhau vã mãi liệu hòng lợi chi?
Đề rồi phân cách chia ly,
từng anh riêng lẻ ích gì chậm nhanh
yêu nhau như thể em, anh
Đoàn kết chặt chẽ ắt thành bài ca”
Đúng, bản nhạc với những âm hình nốt trắng, đen là hình ảnh của một tập thể những người dáng vóc khác nhau.
m sắc
Âm sắc là một trong những yếu tố quan trọng đóng gop vào việc xây dựng hình tượng âm nhạc.
giọng người chia thành 4 tầm cữ chính:
giọng nữ cao s (soprano)
giọng nữ trầm a (high)
giọng nam cao t (tenor)
giọng nam trầm (bass)
bên cạnh độ cao, cần phải nói đến âm sắc và khả năng biểu đạt của nó. lấy 2 giọng cao nhất và thấp nhất để dễ phân biệt thì ta thấy giọng nữ cao biểu đạt sự tươi vui, trong sáng. nếu ví dụ dàn hợp xướng như một gia đình thì giọng nữ cao là cô gái bé nhỏ nhí nhảnh tươi vui. quả vậy, nGhệ sĩ nhân dân tường vi đã rất ạt khi sửng chất giọng nữ cao của mình ểể biểu ạt sự tươi vui qua bài “cô gai vót chông” rộn ràng và qua đó nhận ngay được tình cảm tươi vui mà tác giả gửi đến người nghe.
còn giọng nam trầm, có thể ví như người cha trong một gia đình. nó có dáng ấm cúng, oai nghiêm, đĩnh đạc, đường bệ làm nền cho cả 4 bè hợp xướng. vì vậy, nGhệ sĩ nhân dân trần hiếu, với giọng nam trầm hiếm của mình, đã khắc họa một cảnh tuyệt vời với những bước chânnng nề, chậm cla của nguyễn xuân xu
ta cũng có thể thấy ý nghĩa biểu trưng qua âm sắc của nhiều nhạc cụ. với tiếng sáo tre, người việt nam ai cũng liên tưởng đến cánh đồng quê xanh rờn, một khoảng trời trong vắt, không thể nghĩ đến một thành phố náo nhiệt, một cuộc sống hối hả, lại là càng không phải là một cuộc chiến tranh tàn khốc. vì sao vậy? Vì Câ Sáo Làm Bằng Tre, NHữNG Cây Tre Chỉ ượC TRồNG NơI THôn Xóm Làng quêoch bình, âm Thanh Trong vắt của nó khơi gợi những cảm nghĩ vềt mảt mản trờ giác thư thái, yên vui. do vậy, khi cây sáo tấu lên giai điệu của bài “thiên thai” (văn cao) người nghe như được đưa vào cõi mơ tiên cảnh.
ngược lại, kèn cor với âm sắc trầm của nó lại là sự biểu trưng trong sự tĩnh mịch, tính chất huyền bí của núi rừng. Biểu trưng này ược hình thành từ những kèn săn Muông thú từ thời xưa, nay ược cải tiến thành những kèn cor bằng ồng nằm trong bộ ồng của các dàn nhạc. không ít những tác giả đã sử dụng âm sắc kèn cor để nói lên những suy nghĩ về núi rừng trong tác phẩm của mình.
Đó là rừng nói chung, còn rừng việt nam thì đàn t’rưng cũng có mối liên hệ chặt chẽ. cây đàn ơn sơ cấu tạo bằng tre nứa của núi rừng có thể cho những cảm xúc về rừng, nơi sinh ra nó, qua những âm thanh trong trẻhe tiῺ nhưi k trong suró
Đàn k’lông pút bằng tre vầu đem lại âm sắc biểu đạt tính chất hùng vĩ của núi rừng. nhạc sĩ tạ tấn khi viết nhạc vũ khúc tây nguyên ch ghi -ta muốn thể hi uện ý tưởng caa mình về sự hùng vĩ của noui rừng tây nguyng ca đng đ ô ô ô phỏng dưới hình thức búng (pizzicato)
như một nhà lý luận đã nói; âm nhạc là loại hình nghệ thuật đòi hỏi 3 lần sáng tạo. sáng tạo thứ nhất thuộc người viết nên tác phẩm, dĩ nhiên mới chỉ là trên giấy trắng mực đen, chưa đem lại qu hiệu. sáng tạo thứ hai thuộc người biểu diễn khi đem biểu diễn những tác phẩm với cảm nhận của riêng mình. còn sáng tạo thứ ba thuộc về người nghe khi cái “mật” dấu kín trong âm nhạc ược người nghe tìm ến bằng cách giải mö. khi “hiển mật viên thông” thì nghệ thuật âm nhạc đã đạt tới đỉnh cao và tạo nên sức mạnh phi thường.
Cho Nên MUốN hiểu ược âm nhạc, thấy ược ý nghĩa biểu trưng của từng yếu tố âm nhạc, hiểu ược hình tượng âm nhạc, muốn thực sự ca những ộNg ộNg ộ để tìm hiểu nó sâu thêm, đồng thời phải nghe nhạc với đôi tai say mê thưởng thức nghệ thuật. Và Co NHư VậY THì âM NHạC MớI PHÁT HUY HếT SứC MạNH CủA NÓ ể Làm Nên NHữNG đIềU DIệU Ký Mà Chung ta đã Thấy Trong Phong Trào “Tiếng Hát att tiếng bom ./.
