Tác phẩm văn học

Thơ Xuân của Chủ tịch Hồ Chí Minh

thơ xuân có một vị trí “ặc biệt” trong thơ chủch hồ chí minh. ặc biệt bởi lời thơ ngắn gọn, ngôn từ và cach diễn ạt dễ hiểu như lời người tâm sự: ” , vừa là kêu gọi, vừa là mừng xuân”. thêm nữa, bên cạnh nhng cảm xúc ẹp về mùa xuân, người còn làm thơ ể ể mừng tuổi ồng bào. xuân về là ồng bào cả nước lại mong chờ những vần thơ chúc tết của bác như một món qua ý nghĩa. món quà ấy là nguồn ộng viên, cổ vũ tộng cc c c c c c. tranh cách mạng, trong lao ộng và sáng tạo ể ể dựng xây quê hương, ất nước … hơn thế, ằng sau thi hứng từ mùa xuân, ằng sau nỗân m, tòm d, l. chí minh còn là một bài học lớn khiến chúng ta phải suy ngẫm, noi theo.

mùa xuân với sức sống và vẻ đẹp của nó từ bao đời nay đã trở thành nguồn cảm hứng vô tận của các thi nhân. là thi sĩ ai lại không có một đôi vần thơ xuân trong đời? hồ chí minh cũng vậy. yêu ời, let’s say mê cuộc sống, tâm hồn dễ xúc cảm trước cái ẹp của with người, thiên nhiên, tạo vật, vì thế, thơn chiếm một phỏng khần khần khờ. có điều khác là, xuân trong thơ hồ chí minh không chỉ là mùa xuân hiện hữu của ất trời mà còn là mùa xu chất chứa bao nỗi niềm dân xuộc,. Ọc thơ xuân của hồ chí minh, chúng ta thấy có hai mảng: những bài thơ viết về mùa xuân và những bài thơ viết nhân dịp mừng xuân hay chí

1. thơ viết về mùa xuân

nói ến thơ xuân của bác, chúng ta không thể không nhắc tới một bài thơ ược coi là kiệt tác, người viết ở chiến khu việtămắc 1 9 bắc

kim dạ nguyên tieu nguyệt chính viên

xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên.

yên ba thâm xứ đàm quân sự

dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.

vẻ đẹp của bài thơ này đã được các nhà nghiên cứu, nhà phê bình và những người yêu thơ bác viết khá nhiều. chỉ với bốn câu thơ, bác đã khơi gợi trước mắt người đọc vẻ đẹp thơ mộng, tràn đầy, viên mãn của mùà xuân khthông vi trong. Đêm rằm tháng giêng, mặt trăng tròn sáng ngời soi tỏ dòng song mùa xuân, làn nước mùa xuân, bầu trời mùa xuân. tưởng như rất quen thuộc nhưng cũng không khỏi bất ngờ bởi góc nhìn tươi mới của thi nhân:

rằm xuân lồng lộng trăng soi

song xuân nước lẫn màu trời thêm xuân

giữa dòng bàn bạc việc quân,

khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.

(bản dịch của xuân thuỷ)

vẫn dòng song ấy, màu nước ấy, vẫn mây trời ấy, dưới ánh trăng rằm, trong một đêm mùa xuân lại mang màt màu sắc mộu màn cho xi: một và trăng làm cho cảnh vật thêm hữu tình. ANH TRăNG, Mùa Xuân, Sông NướC, Mây Trời Quyện Hòa, Chứa Chan Vào Nhau, Tô điểm Cho Nhau, Cùng nhau khơi gợi tâm hồn thi sĩ, soi xuống with Thuy ng ềang “đang” đ hẹn với trăng: “việc quân đang bận xin chờ hôm sau”. Bàn xong việc quân trời đã nửa đêm nhưng người chiến sỹ – thi sỹ ấy không thể lại một lần lỗ mở rộng lòng đón trăng, thưởng ngoạn chất xuân sung mãn với tâm thế sảng khoái và lạc quan. con thuyền bàn bạc việc quân đã trở thành con thuyền trăng trôi nhẹ trên sông, ẩn hiện trong màn khói sóng. trăng là biểu tượng cao ẹP, Sáng Láng Của Tự Do. With Thuyền Bát Ngát Trăng Cũng Bát Ngát Niềm Vui Cao ẹP Tin Tưởng Vào Bình Minh Sáng Rỡ Của Dân Tộc. Viết Thể Thơ Thất Ngôn Tứ Tuyệt, “Nguyên Tiêu” Mang Phong Vị ường Thi: Một with Thuyền, Một Vầng tr. g trăng, không đàm đạo thi àsú mqu “đn”. bài thơ vừa thể hiện tâm hồn, phong thái của một “tao nhân mặc khách” vừa thể hiện trí tuệ, cốt cách thanh cao của vị lãnh tụ thiiên.

không chỉ rung động trước vẻ đẹp của mùa xuân. xuân còn đi vào trong thơ bác như là một nguyên cớ, là nguồn cảm hứng ể người bày tỏ cái nhìn lạc quan, biện chứng về xu thếẻ vẙtn – phác phác. trong bài tự khuyên mình người viết:

nếu không có cảnh đông tàn

thì đâu có cảnh huy hoàng ngày xuân

nghĩ mình trong bước gian truân

gian nan rèn luyện tinh thần thêm hăng.

mùa xuân ở đây được đặt trong mối tương quan đối lập với mùa đông. Đông về, giá lạnh, khắc nghiệt. xuân tới, ấm áp, tươi vui. bốn mùa luân chuyển: hết Đông tất tới xuân. cuộc sống with người cũng vậy. Để có được ngày xuân rạng rỡ, huy hoàng, đừng ngại gian truân, vất vả. NắM ượC quy luật tất yếu của lịch sử, của xã hội, Bác luôn nhìn cuộc sống, nhìn cach mạng với một tinh thần lạc quan và lòng tin tưởng sâu sắc vào ngày thắng.

lấy xuân để giãi bày, nhân lên niềm vui, niềm phấn khởi tới muôn người con đất việt, năm 1968, bác hồ viết nhiềâu tnxu thn. Điều đặc biệt là chùm thơ xuân ngày ấy (gồm 6 bài) được viết ở những thời khắc khác nhau, với những nội dung và cách biểu đạt khác nhau, nhưng tất cả đều khởi nguồn từ niềm tin và niềm vui chiến thắng của cuộc tổng tiến công và nổi dậy tết mậu thân năm 1968. chiến công nối tiếp chiến công. tin thắng trận từ khắp các chiến trường miền nam dồn dập báo về chính là nguồn thi hứng dạt dào với người. giữa mùa xuân chiến thắng ấy, người mượn cớ đã lâu không làm thơ, ọc cho ồng chí thư ký chép bài thơ “không ề” gửi mửi ồng chí: uưng chí.

Đã lâu chưa làm bài thơ nào,

Đến nay thử làm xem ra sao.

lục mãi giấy tờ vẫn chưa thấy,

bỗng nghe vần thắng vút lên cao“.

nghe như một lời bộc bạch giản dị, thân tình, nhưng chỉ với một “vần thắng” cho thấy cảm hứng mới thật mãnh liệt. mãnh liệt và truyền cảm, câu thơ ấy đã đem ến niềm xúc ộng cho bao người, những người chiến sĩ, những ồng bào đang một hớt lòng. với bác, không có công việc nào trọng đại hơn việc đánh giặc giữ nước và không có niềm vui nào lớn hơn niềm vui thắng trận. giữa xuân này, bác viết:

“tháng tư hoa nở một vườn đầy,

aunt aunt, hồng hồng đua sắc tươi.

chim trắng xuống hồ tìm bắt cá,

hoàng oanh vút tận trời.

trên trời mây đến rồi đi,

miền nam thắng trận báo về tin vui”.

mậu thân xuân tiết (dịch thơ)

hoà cùng niềm vui chiến thắng chung của dân tộc, trong mùa xuân ấy, bác hồ cũng gop thêm một “chiến công” thầm lặng của mình. Đó là, khi sức khoẻ của Bác đã Suy giảm nhiều so với những nĂm trước, thấy người ho nhiều, ểể giữ gìn sức khoẻ cho người, conce sĩ ề ề ề ề ề ề ề ề ề ề ề ề ề ề đề thơ làm chứng” về qua trình rèn luyện đó:

thuốc không, rượu chẳng có mừng xuân,

dễ khiến thi nhân hoá tục nhân,

trong mộng thuốc thơm và rượu ngọt,

tỉnh ra thêm phấn chấn tinh thần”.

nhị vật (dịch thơ, 1, tr.336)

từ bỏ một thói quen đã lâu năm mà nỗi nhớ đi cả vào trong mộng thì quả không phải là điều dễ dàng. nhưng, người đã quyết tâm và thực hiện thành công. Đó là kết quả của ý chí và sự kiên trì. và niềm vui phấn chấn tinh thần ấy lại được người viết tiếp trong bài thơ “vô đề”:

thuốc kiêng, rượu cữ đã ba năm,

không bệnh là tiên sướng tuyệt trần.

mừng thấy miền nam luôn thắng lớn,

một năm là cả bốn mùa xuân“.

không đề (dịch thơ, 1, tr.341)

cach mạng thành công, ất nước ộc lập, nhân dân tự do chính là mùa xuân tươi ẹp nhất trong trang trai tim thiêng liêng, ngời sáng của hồ chí minh minh. ngày càng xuân”, “một năm là cả bốn mùa xuân”, là nỗi niềm, là mong muốn khôn nguôi của bác. nỗi niềm riêng, mong muốn riêng cũng là nỗi niềm chung, mong muốn chung của cả dân tộc, là cái đích Đảng ta phấn đấu đạt tới. Đây chính là net đẹp tột đỉnh của nhân cách, trí tuệ hồ chí minh.

qua những vần thơ vết về mùa xuân, chung ta thấy ở Bác luôn có một tâm hồn nhạy cảm, tinh tế của một thi who trung. xuân khơi nguồn cảm hứng thơ. lấy xuân làm nguyên cớ. Xuân tự ất trời và xuân tự lòng người hòa quyện, tâm hồn thi sĩ và tinh thần chiến sĩ kết tụ, bac ể lại cho ời những vần thơ vừa run ộng, tràn ngập ầt. khoắn của một ý chí lớn: Ý chí cách mạng.

2. thơ chúc mừng năm mới

thủ tướng phạm văn Đồng có lần đã viết “hồ chủ tịch là người việt nam, việt nam hơn người nào hết. ngót ba mươi năm bôn ba bốn phương trời, người vẫn giữ thuần tuý phong độ, ngôn ngữ, tính tình của một người việt nam. ngay sau khi về nước, gặp tết, người không quên mừng tuổi đồng bào hàng xóm và quà bánh cho trẻ em. chỉ có mấy đồng xu, nhưng cũng bọc giấy hồng đơn cẩn thận, tươm tất…”. Không chỉc có thế, mỗi dịp tết ến, người luôn có một mó quà mừng Tuổi ý nghĩa cóc thể gửi tới tất cả ồng bào của mình đó là những bài thơ chúc mừng mừim mớim mớim m lấy thơ làm quà “mừng xuân”, người cũng mượn thơ ể ể “kêu gọi”, khích lệ ồng bào và khẳng ịnh niềm tin vào một tương lai rạng ng ngời của dân tộc:

tháng ngày thấm thoát chóng như thoi, nǎm cũ qua rồi, chúc nǎm mới: chúc phe xâm lược sẽ diệt vong ! chúc phe dân chủ sẽ thắng lợi ! chúc đồng bào ta đoàn kết mau! chúc việt minh ta càng tấn tới, chúc toàn quốc ta trong nǎm này cờ đỏ ngôi sao phất phới bay! nǎm này là nǎm tết vẻ vang, cách mệnh thành công khắp thế giới.

(thơ chúc tết xuân nhâm ngọ – 1942, 2, tr.210)

thơ thơ chúc tết của Bác, chung ta như ược dịp ôn lại lịch sử của dân tộc, ược dịp nhìn lại những nĂm that kháng chiến của toàn dân vừa trường ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki xuân 1946, xuân đầu tiên nước nhà được độc lập. Cách Mạngong Tám Thành Công, NướC VIệT NAM DâN CHủNG HOà RA ờI, TổNG TUYểN Cử BầU quốc hội khóa ầu tiên… một loạt các sự kiện ghi dấu are lịch sử đ khí của bài ca thắng lợi. vui cái vui của đồng bào, trong cái tết đặc biệt này, bác hồ đã có đến ba bài thơ xuân chúc tết đồng bào và chiến sĩ cả nưi>Ẻi>Ẻ bính tuất – 1946, mừng báo quốc gia, gửi chị em phụ nữ xuân bính tuất (3, tr.169).

bác chúc đồng bào cả nước: trong nǎm bính tuất mới, muôn việc đều tiến tới. kiến quốc mau thành công, kháng chiến mau thắng lợi. … việt nam độc lập muôn nǎm!

ối với bác, với nhân dân ta, mùa xuân 1946 này mới thực sự là mùa xuân dân chủ cộng hoà, tết ​​​​này mới thực sự là tựtết ử:

tết này mới thực tết dân ta

mấy chữ chào mừng báo quốc gia

Độc lập đầy vơi ba chén rượu

tự do vàng đỏ một rừng hoa

mọi nhà vui đón xuân dân chủ

cả nước hoan nghênh phúc cộng hoà.

ca bài ca chiến thắng, bác không quên nhắc nhở mọi người phấn đấu, rèn luyện, tu dưỡng cần, kiệm, liêm, chính để xây dp>

năm mới bính tuất

phụ nữ đồng bào

phải gắng làm sao

gây đời sống mới

………….

cần, kiệm, liêm, chính

giữ được vẹn mười

tức là những người

sing “Đời sống mới”

từmm 1945 ến năm 1954, thời kỳ “toàn dân kHáng chiến – toàn diện kHáng chiến”, Trong mỗi bài thút tết của Bác, chung ta ều nhưn thấ nhm ến cộn curse Cuncr Đó là hào khí của dân tộc:

cờ đỏ sao vàng tung bay trước gió, tiếng kèn kháng chiến vang dậy non song. toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến, chí ta đã quyết, lòng ta đã đồng. tiến lên chiến sĩ! tiến lên đồng bào! sức ta đã mạnh, người ta đã đông. trường kỳ kháng chiến, nhất định thắng lợi! thống nhất độc lập, nhất định thành công!

(thơ chúc năm mới xuân Đinh hợi – 1947)

theo Đỗ thị kiều nga/ tạp chí nghiên cứ văn hóa

tâm trang (st)

Related Articles

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Back to top button