một trong những thể thơ nổi tiếng và phát triển trong khu vực Á Đông, ảnh hưởng lớn đến nền văn học việt nam nói chung và cáƇ ni vi. hiện no thể thất ngôn tứ tuyệt vẫn là nguồn cảm hứng cho các nhà thơ sau thời kỳ thơ mới áp dụng vào những tác phẩm cứpstrong>.
1. thông tin cơ bản về thơ thất ngôn tứ tuyệt
thể thơ thất ngôn tứ tuyệt (七言四絶) hay còn gọi là thất ngôn tứ tuyệt Đường luật ra đời vào thế kỷ thứ vii, vào đời nhà Đường (trung quốc). nhắc đến thơ Đường luật thì người ta đã hiểu về quy luật nghiêm khắc và rõ ràng.
theo như lý giải thì thể thơ tứ tuyệt có nghĩa: “tứ” là 4, “tuyệt” là tuyệt diệu. sau này người ta giải thích chữ “tuyệt” là ngắt hay dứt. nghĩa là thơ tứ tuyệt được người ta ngắt 4 câu từ bài thơ bát cú.
thơ thất ngôn tứ tuyệt là dạng biến thể của thể thất ngôn bát cú nằm trong nhÓm thơ ường luật, còn ược gọi là thơn thôt. thơ Đường luật với hệ thống quy tắc phức tạp, thể hiện ở 5 điều: luật, niêm, vần, đối và bố cục.
với thơ tứ tuyệt thì cũng đồng nghĩa là tác giả phải truyền tải cảm xúc và tinh thần bài thơ được tốt nhất th trong 4 câ.
thơ tứ tuyệt cũng ược hiểu là bản sao thỏ của thể thơ bát cú, mang trọn vẹn tinh thần của thể thơ Bet cú ể làm nên bài thơ tuyệt, nên hai No.
2. kết cấu về thể thơ thất ngôn tứ tuyệt
mỗi bài thơ có 4 câu (tứ tuyêt) và mỗi câu gồm 7 chữ (thất ngôn). như vậy thì chúng ta sẽ có 28 chữ toàn bài thơ.
a) nguyên tắc gieo vần
các câu 1, 2 và 4 hoặc câu 2 và 4 hiệp vần với nhau ở cuối câu.
các câu 1 và 3 có thể tự do viết theo mạch cảm xúc, không cần phải chú ý nhiều về luật, niêm, vần; còn các câu 2 và 4 thì cần tuân thủ luật bằng trắc của thể thơ. bốn câu trong bài theo thứ tự là: khai, thừa, chuyển, hợp.
ta có thể gieo vần theo thông vận và luật bất luận
bảng luật bất luận như sau:
- luật trắc
- luật bằng
- luật trắc vần bằng
- luật bằng vần bằng.
- tiệt hạ: ý và lời thơ đều lơ lửng, để người đọc tùy vào suy nghĩ.
- yết hậu: xuất hiện trong thơ tứ tuyệt, câu cuối còn vài chữ.
- thủ vĩ ngâm: câu 8 lặp lại của câu 1
- vĩ tam thanh: từ láy 3 ở cuối câu
bảng luật 3 vần:
+ t + b t t b (vần)
+ second + t t second second (vần)
+ second + second second second
+ t + b t t b (vần)
bảng luật 2 vần:
+ t + b b t t
+ second + t t second second (vần)
+ second + second second second
+ t + b t t b (vần)
bảng luật 3 vần:
+ second + t t second second (vần)
+ t + b t t b (vần)
+ t + b b t t
+ second + t t second second (vần)
bảng luật 2 vần:
+ b + t t b t
+ t + b t t b (vần)
+ t + b b t t
+ second + t t second second (vần)
niêm: câu 2 niêm với câu 3, câu 4 niêm với câu 1.
b) luật thanh
thơ tứ tuyệt có hai thể là: luật trắc vần bằng và luật bằng vần bằng.
bảng luật 3 vần:
t t b b t t b (vần)
b b t t b b (vần)
b b t b b t
t t b b t t b (vần)
video:
jue ấy khi còn tuổi ẩu thơ
mà sao vẫn nhớ đến bây giờ
xuân về nũng nịu đòi mua pháo
Để đón giao thừa thở ước mơ
bảng luật 2 vần:
t t b b b t t
b b t t b b (vần)
b b t b b t
t t b b t t b (vần)
video:
xác pháo còn vương màu mực tím
thư tình vẫn thắm chữ yêu thương
nhưng ai lại nỡ quên thề ước
nước mắt nào vơi nỗi đoạn trường
Để cho bài thơ có âm điệu hay thì tiếng thứ 4 và tiếng thứ 7 của những câu luật trắc vần bằng, không nên dùng trùng một thanh bằng. có nghĩa tiếng thứ 4 không dấu thì tiếng thứ 7 phải có dấu huyền hoặc ngược lại.
bảng luật 3 vần:
b b t t b b (vần)
t t b b t t b (vần)
t t b b b t t
b b t t b b (vần)
video:
Đôi minh cách biển lại ngăn song
dõi mắt tìm nhau nhỏ lệ hồng
ngắm ánh trăng thề thương kỷ niệm
Đêm trường thổn thức nhớ mênh mông
bảng luật 2 vần:
b b t b b t
t t b b t t b (vần)
t t b b b t t
b b t t b b (vần)
video:
trên song khói song buồn hiu hắt
dõi mắt phương trời nhớ cố hương
trắng xóa màn sương trời chớm lạnh
thương ai khắc khoải đoạn can trường
thể thơ thất ngôn tứ tuyệt mang nhịp chẵn, ngắt nhịp 2 hoặc 4 tiếng trọn nghĩa.
trong qua trình sử dụng, các nhà thơ đã sáng tác một số biệt thể thơ Đường luật:
3. các tác phẩm tieu biểu
4. tham khảo
– website
Wikipedia
