Qua đèo Ngang – Huyện Thanh Quan – Ngữ văn 7

“bước tới đèo ngang bong xế ta

cỏ cây chen đá là chen hoa”

• thời điểm: bong xế tà

→ Ánh nắng nhạt của chiều muộn ⇒ gợi nỗi buồn.

→ gợi lên một nỗi buồn man mác.

• cảnh: cỏ cây chen đá > < lá chen hoa
  • Điệp từ, tiểu đối
    • Điệp từ “chen”
    • tiểu đối: cỏ cây thì chen đá > < lá thì chen hoa.

    → nơi đây có cây cối, có hoa lá chen chúc um tùm, hoang sơ.

    ⇒ gợi lên vẻ hoang sơ, rậm rạp; không gian hoang vắng gợi nỗi buồn.

    “lom khom dưới núi tiều vài chú

    lác đác bên song chợ mấy nhà”

    • phép đối
      • lom khom > < đác đác

      → Đối rất cân, rất chỉnh ⇒ phát họa nên một bức reanh sơn thủy hữu tình.

      • từ láy tượng hình
        • lom khom: gợi dáng vẻ vất vả, nhỏ nhoi
        • lác đác, vài: gợi hình ảnh ít ỏi, thưa thớt.
        • Đảo cấu trúc câu
          • lom khom – tiều vài chú
          • lác đác – chợ mấy nhà

          → nhấn mạnh dáng vẻ nhỏ bé, tội nghiệp của con người và sự thưa thớt, xác xơ của cảnh vật.

          • Đảo từ
            • tiều vài chú
            • chợ mấy nhà

            ⇒ cảnh: sự sống ít ỏi, thưa thớt, hoang sơ.

            ⇒ tình: nỗi buồn man mát của lòng người.

            “nhớ nước đau lòng with cuớc cuốc

            thương nhà mỏi miệng cái gia gia”

            • nghệ thuật đối
              • nhớ nhà > < đau long
              • with quốc quốc > < cai gia gia
              • hệ thống thanh điệu cũng đối: tt bb btt > < bb tt tbb

              → làm nổi bật trạng thái, cảm xúc, tạo nhạc điệu cân đối cho bài thơ

              • nghệ thuật ẩn dụ: mượn tiếng chim để gợi tả lòng người

              ⇒ sự hoang vắng của cảnh vật và nỗi nhớ nước, thương nhà bồn chồn của nhà thơ

              “dừng chân đứng lại trời ,non ,nước

              một mảnh tình riêng ta với ta”

              • cảnh đèo ngang: trời, non, nước > < mảnh tình riêng ta với ta
                • cảnh: bao la, bát ngát, hùng vĩ, trùng điệp → Ấn tượng mênh mông, xa lạ, vắng vẻng và l tĺnh
                • tình: nhỏ nhoi, cô đơn tuyệt đối

                ⇒ hình ảnh đối lập. cảnh bao la khôn cùng, with người buồn bã, cô đơn, nhỏ bé

                ⇒ gợi tâm sự sâu kín về nỗi nhớ nước, thương nhà da diết, âm thầm, lặng lẽ của with người trước cảnh vật lbao la v.

                • tổng kết

                  • nghệ thuật

                    • sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật điêu luyện
                    • sử dụng but pháp nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc.
                    • bút pháp miêu tả kết hợp với biểu cảm hấp dẫn.
                    • lời thơ trang nhã, điêu luyện; âm điệu trầm lắng.
                    • sử dụng phép đối, từ láy trong việc tả cảnh, tả tình.

                    • nội manure

                      • cảnh đèo ngang thoáng đãng mà heo hút, thấp thoáng của sự sống with người nhưng còn hoang sơ.

                      • Ý nghĩa

                      • nỗi niềm hoài cổ của nhà thơ trước cảnh vật Đèo ngang.

                      • ghi nhớ: sgk/ 104