đã 10 năm hương hồn nhà thơ hữu loan dạo chơi ồi hoa sim c cô gái bé nhỏ của mình, nhưng những dòng thơ tình của ông vẫn banthác thám thẻ
chiều cuối xuân nhạt nắng, từ tp tpan hóa, chúng tôi đi chừng 30km về trung tâm huyện nga sơn, từ xa đã dàng nhận thấnngọn núi vánn
Đẻ rơi cửa chùa
chùa vân lỗi nép bên sườn núi quay hướng ra song mã, nằm cách đường vào thôn vân hoàn chừng vài chục bước chân. Ược xây dựng từ thế kỷ xiv thời nhà trần, vách núi của ngôi chùa từng mang tên sùng nghiêm tự này vẫn còn en dấu nhiều bài჻ề do tih჻ẻn.
nhưng không chỉ thế, 104 năm trước, nơi đy còn gắn liền với sự ra ời của một nhà thơ tên tuổi khá ặc biệt trong naệt văn viữ h.
Đứng trên những bậc đá cheo leo lên chùa, ông nguyễn hữu dũng, người sãi giữ chùa, nở nụ cười thân thiện mời chào.
khi nghe chung tôi hỏi thăm về thi nhân hữu loan, ông đã “khoe” ngay: “tôi gọi nhà thơ là chú, bố tôi với nhà thơ là anh em chú bonc. (ẻ rơi) ngay đây chứ đâu”.
Ông dũng vừa nói vừa hướng ra đồng cói xanh xanh trước chùa, phía xa là with song mã hiền hòa uốn lượn. câu chuyện ra đời của hữu loan được người sãi giữ chùa 76 tuổi kể đã lan truyền rất lâu ở làng. ban đêm, sư trụ trì sùng nghiêm tự bỗng thấy một vầng sáng vàng lóe lên phía trên núi vân hoàn.
rạng sáng hôm sau, một người phụ nữ đang làm đồng phía trước chùa lên cơn đau đẻ bất ngờ. she bà lê vào tới thềm chùa thì she sinh rớt người with ngay ở đó. sư trụ trì ngày ấy đã nói với người phụ nữ rằng đứa bé with bà rất đặc biệt, hẳn sau này she sẽ hơn người. Đứa bé đó chính là nhà thơ hữu loan.
cậu bé lớn lên với trí thông minh học đâu nhớ đó càng khiến nhiều người làng tin vào “điềm trời”. dù nhà nghèo hữu loan vẫn được cha mẹ cho theo with đường ăn học. Ể rồi năm 1938, 22 tuổi, with ường học vấn của hữu loan đã tỏa sáng khi ông ỗ “you tài tây” tại hà nội, thời ấy rất hiếm người ạt tới ược.
chỉ cần có bằng cấp này là đủ để tìm việc trong một cơ quan hành chính đương thời. nhưng cơ hội ấy chưa bao giờ nằm trong ý định của hữu loan. sau khi có bằng tú tài tây, ông hành nghề dạy học ngay trên quê hương mình.
trong ịa chí thanh hóa (tập ii, nhà xuất bản khoa học xã hội, 2004) vẫn còn ghi tên hữu là một trong số các giáo viên cao được độc lử
bài thơ khóc vợ trên đường hành quân
cũng trong thời kỳ làm giáo viên tại thanh hóa, hữu loan đã có cơ duyên gặp người vợ ầu tiên trong ời mình, ểu đó làng thi ca viᇇt nam xuụt hing .
trong suốt hành trình chúng tôi theo tìm hiểu về hữu loan, câu chuyện về xuất phát điểm của bài thơ ược rất nhiều người kể gầ lần.
hồi đó ở số 48 pHố lớn (trần pHú, Thanh Hóa Ngày Nay), Bà Tham Kỳ (Tức đai Thị Ngọc Chất, Vợ ông Lê ỗ Kỳ, Chanh tra đng về Canh) sách vở.
tham kỳ là with ông đá xuân quảng (một cử nhân Hán học, từng làm tri huyện), nên giỏi Hán ngữ lẫn phapp ềc ềc ềc ềc ềc ềc ềc ềc. phụ ngâm khúc…
thời gian ở thanh hóa học tú tài, hữu loan vẫn thường xuyên lui tới cửa hiệu của bà chất để thỏa mãn niềm đam mê sách vở. bà chất rất quý mến chàng trai with nhà nghèo hiếu học, she đã mời hữu loan về kèm dạy học cho ba người with trai của mình.
lần đầu tiên hữu loan về nhà bà chất, with gái thứ tư của bà vẫn còn là một cô bé còn rất nhỏ.
bẵng đi một thời gian, khi đã là thầy giáo đang dạy trường Alexandre de rhodes do nhà thờ công giáo ở Thanh Hóa Lập, hữu loan lại ược bà chất mời vềi vềi vềi vềi vềi là cô bé lê Đỗ thị ninh 8 tuổi. một thời gian sau, hữu loan tham gia kháng chiến.
ôNG nguyễn hữu đán, with trai Út hữu loan, tâm sự: “bố tôi kể rằng sau ngày ộc lập 2-9-1945, khi đang làm tuyn huấn, cụ đ ễn thuy ộngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngngn n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n ận ận ận ậ. trong tuần lễ vàng ở thanh hóa. mẹ ninh lúc đó vô tình thấy cụ đang diễn thuyết; là con nhà giàu đeo nhiều nữ trang, đã tháo hết ủch ng mẙp
về nhà, mẹ giải thích chuyện không còn vàng bạc với người mẹ là bà tham kỳ, rằng: “mẹ ơi, hantas nay with gặp anh loan. , giỏi lắm mẹ .” là phụ nữ biết “bệnh” tương tư, người mẹ hiểu rõ tâm tình của cô with gái hay nhắc đến anh loan”.
cũng chính bà chất đã kết duyên cho mối tình đầu đời của hữu loan. sau tieu thổ kháng chiến, khi bà chất ưa những người with của mình về sơ tán ở ấp thị long, nông cống (cách tp thanh hóa chừng 30km), hữu loanwords phúc. một đám cưới chân thật như lời thơ của ông:
“ngày hợp hônnàng không đòi may áo cướitôi mặc đồ quân nhânĐôi giày đinh bết bùn đất hành quân nàng cười xinh xinhbên anh chồng độc đáo.tôi ở đơn vị vềcưới nhau xong là đi!”
Để rồi ba tháng sau đó, người vợ qua đời trong đau đớn.
một trong những người ở cùng hữu loan trong kháng chiến lúc bấy giờ là nhà thơ vũ cao đã từng viết lại thời khắc đau ương nhất của hữu loan: “ột ng cốc nước run lên bần bật, nước bắn tung tóe xuống bàn, mặt anh tái xanh”.
và những đau đớn ấy theo suốt đường hành quân xa, những vần thơ bất hủ cứ thế theo dòng cảm xúc của nhà thơ tài ba ra đp>
bài thơ sau thời gian “truyền tụng ngầm”, lần đầu tiên được nguyễn bính cho đăng trên báo trăm hoa. không ít ý kiến ”quy kết” bài thơ là “thứ văn chương ủy mị, mang tưng tiểu tư sản”, ược xem là nguyên cớ ểu loan rời báo vĂn nghệ về ề ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ ộ
Ở miền nam, tác phẩm màu tím hoa sim được các nhạc sĩ tài hoa như phạm duy, anh bằng, dzũng chinh phổ nhạc, làm thổc biotim. Đến năm 2004, màu tím hoa sim được một công ty ở tp.hcm mua tác quyền với giá 100 triệu đồng…
người em trai “nàng thơ” kểt mấy chục nĂm trời gia đình không ai dám ọc dám nghe bài thơ màu tíma sim vì nó quá thật, gợi sự “rờn rợn”, đn n n n n n n n n
kỳ tới: nhớ hình ảnh chị xoáy theo dòng nước
