(cadn.com.vn) – ngày 5-6-1911, tại bến cảng nhà rồng, bác hồ ra đi tìm đường cứu nước. 30 năm sau, vào những ngày đầu tháng 2-1941, bác trở về nước. trong bộn bề việc nước, bác vẫn luôn dành cho mọi lớp người, nhất là cc cháu thiếu niên và nhi ồng những tình cảm ặc biệt với lan k. trong những bài viết của người gửi cho các cháu, có bài thơ “kêu gọi thiếu nhi” – bài thơ đầu tiên bác viết cho thiếu nhi việt-sche-com = “st;micronfixml:space-name = “space “st; :office:smarttags” />nam đăng trên báo việt nam độc lập (báo việt lập) vào ngày 9-21-1941.<?xml:namespace prefix = o ns = “urn:schemas-microsoft- com:office :office” />
bài thơ 20 câu được bác viết theo thể thơ lục bát, thể thơ dân tộc, dễ đọc, dễ nhớ, dễ thuộc và dễ hiểu. mở đầu bài thơ là sự liên tưởng độc đáo về sự thơ ngây, trong sáng của trẻ em: “trẻ em như bup trên cành/biết ăn ngủt hàn”. quả thực, trẻ em như bup non xanh, nếu ược nâng niu, chăm só thì búp non sẽc fi điều kiện đâm chồi, nảy nụ, còn trẻ em thì fi đuều kiện phat triển thành ng
thế nhưng đau Thay, Trẻ Em nước ta vào thời điểm đó đang phải sống trong cai cảnh lầm than nô lệ, một cổ đôi tròng thì làm sao giống ược như bup non trên cành? vì thế mà giọng thơ ột ngột chuyển thể hiện tình cảm ngậm ngùi, thương cảm: “Chẳng may vận nước gian nan/trẻm cũng phảmi Than cảl phải than cẻng pHảmi”. tất nhiên, trong cai nhục mất nước, trong cai cảnh lầm than nô lệ, cai thiệt thòi ầu tiên mà trẻ em pHải gánh chịu là không ược giáo dục, không ược học học học học học học học h. hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h hc h. sau đó là đói cơm, rách áo.
ai mà chẳng đau lòng, xót xa trước cảnh: “học hành giáo dục đã không/nhà nghèo lại phải làm công cày bừa/sức còn yếu, tuứ ői ői còn th. lìa mẹ lìa cha/Để làm tôi tớ người ta bên ngoài”. lời thơ cô đọng, nhưng hiển hiện trước ta là một thực tế hiển nhiên về cái cảnh lầm than cơ cực của trẻ em trong cơn gian vnan c. vì ai nên nỗi thế này? một câu hỏi bật ra? những lời giải đáp đã có “sẵn”: “vì giặc nhật, vì giặc tây bạo tàn/ khiến ta mất nước nhà tan/trẻ em cũng bị cơ hàn xót xa”.
không chỉ vạch ra nguyên nhân mà Bác còn chỉ rõ ra rằng: muốn xóa bỏ ược cảnh cơc lầm than, muốn bẻ gãy gông xiềng nô lệ, muốn không còn c cảnh phata “m. Bên ngoài ”, Thì trẻ em cũng như người lớn, không còn sự chọn lựa nào khác là“ pHải đoàn kết lại ể mà ấu trap ”, ấu tranh ể giành quyền sống, quyền làm và quyền được học hành.
bác hồ với các cháu thiếu nhi hà bắc khi người về thăm và chúc tết đồng bào và bộ đội. tết Đinh mùi. 2-1967.
với các em thì “tuổi nhỏ làm việc nhỏ/tùy theo sức của mình” mà chung tay gél phần tăng cường sức mạnh đoàn kết, ấu tranh ẻ tđánh. lời thơ mộc mạc chân tình ấy đã trở thành ngọn lửa truyền kỳ ộng viên lớp lớp thiếu nhi hăng hái tham gia hội nhi ồng cứu qu. bộ phận việt minh/dân mình khắc cứu dân mình mới xong” (trẻ chăn trâu-báo việt lập, 11-21-1942). Ọc những vần thơ của bác không chỉ các em mà cả người lớn cũng thấy trách nhiệm của mình là phải làm gì ể ể cho with em m. để tất cả các em được ăn, được ngủ, được cắp sách tới trường học chữ, học làm người.
bài thơ kết thúc bằng một lời khẳng ịnh thấm ượm tính nhân văn, tràn ầy lòng nhân ái và tình yêu thương vô bờn của người: “bao gi giờ ẻt, nh ết, nh ết. ”Chineh vì lẽ đó mà bài thơ“ kêu gọi thiếu nhi ” đối với thế hệ trẻ.
nguyễn thị thọ
